Tập 19 Số 1 (2021)

Nghiên cứu sự chuyển hóa sinh lý, hóa sinh trong quá trình sinh trưởng và phát triển của quả nhằm xác định thời điểm chín sinh lý là cơ sở khoa học cho việc thu hoạch và bảo quản quả được tốt hơn. Các phương pháp phân tích hóa sinhđược sử dụngđể xác định hàm lượng sắc tố, hàm lượng đường khử, tinh bột, axit hữu cơ tổng số, vitamin C, protein và lipit theo sự sinh trưởng và phát triển của quả nhãn từ khi hình thành cho đến khi quả chín. Kết quả nghiên cứu cho thấy, quả nhãn đạt kích thước tối đa khi 16 tuần tuổi, lúc này vỏ quả có màu vàng nhạt do sự giảm hàm lượng diệp lục và tăng hàm lượng carotenoit. Hàm lượng tinh bột và hàm lượng axit hữu cơ tổng số trong thịt quả đạt cực đại khi quả 12 tuần tuổi, sau đó giảm dần. Hàm lượng đường khử và hàm lượng vitamin C tăng dần đến 16 tuần tuổi rồi giảm xuống. Hàm lượng protein giảm dần từ khi quả mới hình thành cho đến khi quả chín, hàm lượng lipit tăng dần đến 15 tuần tuổi, sau đó giảm xuống. Qua quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã xác định được thời điểm chín sinh lý của quả nhãn là 16 tuần tuổi, đây là thời điểm quả ngừng sinh trưởng và tích lũy nhiều chất dinh dưỡng.

Nghiên cứu này thực hiện 2 thí nghiệm nhằm đánh giá ảnh hưởng của phun phân bón lá cho cây ngải cứu và thổ sâm cao ly. Mỗi thí nghiệm bố trí 4 công thức (đ/c- phun nước lã; Komix; Đầu trâu 501 và Growmore) theo kiểu khối ngẫu nhiên đầy đủ (RCBD, 3 lần nhắc lại. Kết quả cho thấy: phun phân bón lá làm tăng khả năng sinh trưởng, phát triển và năng suất lá của cây ngải cứu và cây thổ sâm cao ly so với đối chứng. Phun Đầu trâu 501 tăng chiều cao, số lá, khả năng ra nhánh, năng suất thực thu cây thổ sâm cao ly và cây ngải cứu ở hai lứa cắt, thể hiện rõ hơn ở lứa cắt thứ 2. Đối với cây ngải cứu, LAI đạt cao nhất (3,9m2lá/m2đất); năng suất cá thể (19,3 g/cây) năng suất thực thu (23,9tạ/ha), tiếp đến là phun Komix (CT2) và growmore (CT4) đạt 19,4 tạ/ha. Đối với cây thổ sâm cao ly, phun Đầu trâu 501 (CT3) rút ngắn thời gian thu hoạch, tăng số lá, số nhánh, LAI, năng suất hơn các công thức còn lại ở cả hai lứa cắt. Ở lứa cắt 1, LAI lá đạt 1,1m2lá/m2đất, năng suất cá thể 19,5 g/cây và năng suất thực thu đạt 25,3 tạ/ha. Phun phân qua lá làm tăng mùi nhưng ít ảnh hưởng đến vị của cây ngải cứu và độ nhớt của thổ sâm cao ly.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng của kích thước hạt gốm xốp đến sinh trưởng và năng suất của cây tía tô Perilla frutescens). Thí nghiệm gồm 5 công thức độ dài hạt gốmG1(1,0cm), G2 (2,0cm), G3 (3,0cm), G4 (4,0cm) và G5(5,0cm)được thiết kế theo khối ngẫu nhiên đầy đủ với ba lần nhắc lại. Kết quả cho thấy hạt gốm có kích thước nhỏ (2cm) được xác định là phù hợp cho canh tác các cây tía tô. Cụ thể, từ giai đoạn 30-150 ngày sau trồng, chiều cao cây đạt từ34,8-135,9cm, với số lá/thân chính đạt 16,2-55,9, đường kính thân đạt 0,78-1,57cm, số cành/thân chính từ 28,57-74,23. Qua đó, hàm lượng chất khô tích lũy ở rễ, thân và lá tỏ ra vượt trội so với các công thức khác. Năng suất cá thể tăng dần từ giai đoạn 30-120 ngày sau trồng, tổng năng suất đạt 234,74 g/cây. Kết quả của nghiên cứu này đã cung cấp những dẫn liệu quan trọng nhằm hoàn thiện quy trình canh tác cây tía tô bằng giá thể gốm kỹ thuật.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả tạo phôi bằng bò thụ tinh trong ống nghiệm. Tế bào trứng bò được nuôi thành thục trong môi trường BO-IVM hoặc TCM-199 và đánh giá tỷ lệ thành thục bằng phương pháp nhuộm orcein; và được thụ tinh trong ống nghiệm ở nồng độ 1, 2 hoặc 5×106tinh trùng/ml trong 3, 6 hoặc 12 giờ để tìm ra điều kiện tối ưu. Sau đó, các hợp tử được chuyển qua nuôi trong môi trường nuôi phôi SOF có hoặc không có tế bào cumulus đến giai đoạn phôi nang vào ngày 7. Không có sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ tế bào trứng thành thục khi nuôi trong môi trường BO-IVM hoặc TCM-199. Trứng bò thụ tinh trong ống nghiệm với nồng độ 2×106tinh trùng/ml trong 6 giờ cho tỷ lệ thụ tinh và tỷ lệ phôi nang cao nhất. Tỷ lệ phân chia và tỷ lệ phôi nang của phôi bò từ thụ tinh trong ống nghiệm được nuôi trong môi trường SOF có chứa tế bào cumulus cao hơn so với môi trường không có tế bào cumulus (76,34% so với 54,23%, P <0,05; và 34,16% so với 27,22%, P <0,05). Để nâng cao hiệu quả tạo phôi bò in vitro,tế bào trứng sau khi được nuôi thành thục trong môi trường TCM-199, cho thụ tinh với nồng độ 2×106tinh trùng/ml trong 6 giờ và nuôi phôi trong môi trường SOF có bổ sung tế bào cumulus.

Nghiên cứunày được tiến hành nhằm xác định ảnh hưởng của tỷ lệ lysine tiêu hóa/năng lượng trao đổi (Lys tiêu hóa/ME) trong khẩu phần ăn của lợn nái ngoại mang thai đến năng suất sinh sản, hiệu quả chuyển hóa thức ăn, hao hụt khối lượng cơ thể và thời gian động dục trở lại. Nghiên cứu gồm hai thí nghiệm, một trong điều kiện chuồng kín ở trại lợn Ba Vì và một trong điều kiện chuồng hở ở trại lợn Phổ Yên. Ở mỗi thí nghiệm, 30 nái lai giữa Landrace và Yorkshire giai đoạn mang thai ở lứa đẻ thứ 2-4 được bố trí hoàn toàn ngẫu nhiên trên 30 chuồng cá thể với 3 nghiệm thức, tương ứng với 3 mức Lys tiêu hóa/ME khác nhau trong khẩu phần (1,56; 1,76 và 1,95 g/Mcal), mỗi nghiệm thức gồm 10 con nuôi trong 10 ô, 1 con/ô và mỗi ô được coi là một lần lặp lại. Kết quả cho thấy tăng tỷ lệ Lys tiêu hóa/ME trong khẩu phần ăn cho lợn nái mang thai được nuôi trong chuồng kín và chuồng hở đã tăng khối lượng lợn con sơ sinh và cai sữa (tính theo ổ và theo từng con), đồng thời giảm tiêu tốn thức ăn cho 1kg lợn con cai sữa và giảm hao hụt khối lượng của lợn mẹ. Tỷ lệ Lys tiêu hóa/ME thích hợp trong khẩu phần ăn của lợn nái lai giữa Landrace và Yorkshire giai đoạn mang thai là từ 1,76 đến 1,95 g/Mcal.

Nghiên cứu này nhằm mục tiêuđánh giá hiện trạng nuôi dưỡng và năng suất sinh sản của bò cái Lai Brahman khi được phối tinh đực giống Charolais, Droughtmaster và Red Angus nuôi trong nông hộ ở tỉnhQuảng Ngãi. Tổngcộng 90 hộ chăn nuôi bò Lai Brahman sinh sản (75% máu Brahman và 25% máu bò địa phương) đượclựa chọn để đánh giá hiện trạng nuôi dưỡng khi được phối bởi 3 loại tinh nêu trên. Thêm vào đó, 373 bò cái Lai Brahman được phối tinhgiốngCharolais(127con), Droughtmaster (120 con)và Red Angus (116 con) được chọn để đánh giá năng suất sinh sản. Kết quả nghiên cứu cho thấy lượng vật chất khô (DM), protein thô (CP) và năng lượng (ME)ăn vào của bò cái Lai Brahman không có sự sai khác (P >0,05) khi được phối bởi 3 loại đực giống nêu trên. Lượng DM, CP và ME ăn vào của bò mẹ giai đoạn mang thai lần lượt giao động trong khoảng6,9-7,5 kg/ngày; 0,6-0,7kg/ngày và 14,6-15,5Mcal/ngày, ở giai đoạn 3 tháng sau khi đẻ lần lượt dao động trong khoảng 7,5-7,6 kg/ngày; 0,7kg/ngày và 15,5-15,9Mcal/ngày. Khoảng cách lứa đẻ của bò cái Lai Brahman khi phối tinh với giống Charolais, Droughtmaster và Red Angus dao động trong khoảng từ 394-397 ngày (P >0,05). Kết quả này cho thấy năng suất sinh sản của bò cái Lai Brahman khi phối tinh với các giống bò chuyên thịt nuôi trong nông hộ tại Quảng Ngãi là khá tốt. Nên tiếptục đánh giá sinh trưởng và sức sản xuất thịt của các tổ hợp lai giữa bò cái Lai Brahman với đực Charolais, Droughmaster và Red Angus.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá việc thực hiện những quy định của người dân và đánh giá về tính bền vững trong hoạt động nuôi tôm thẻ chân trắng tại tỉnh Thừa Thiên Huế. Nghiên cứu định tính được áp dụng, thông qua 45 phỏng vấn bán cấu trúc, 2 cuộc thảo luận nhóm và thu thập thông tin thứ cấp liên quan. Khoảng cách giữa quy định và việc thực hiện của người dân là kết quả từ thói quen và sự tự do trong sản xuất, thiếu niềm tin vào chính quyền, hạn chế trong nhận thức, nhu cầu về mưu sinh và hạn chế trong cơ chế giám sát và quản lý; điều này có thể tác động tiêu cực đến nuôi trồng thủy sản bền vững tại địa phương.

Nghiên cứu về thành phần loài và phân bố của động vật thân mềm hai mảnh vỏ (bivalvia) trong rạn san hô ven bờ miền Trung được thực hiện trong năm 2015-2016, tại 6 vùng rạn san hô ven bờ biển miền Trung (Nghi Sơn, Kỳ Lợi, Sơn Trà, Ghềnh Ráng, Tuy An và Vũng Rô). Kết quả đã xác định được 50 loài, thuộc 16 họ, 7 bộ tại rạn hô ven bờ tại khu vực này. Xác định được 4 loài có nguy cơ tuyệt chủng ở khu sinh thái rạn san hô ven bờ (danh mục Sách đỏ Việt Nam). Chỉ số tương đồng loài Sorensen tại vùng khảo sát dao động từ 0,37 đến 0,70. Chỉ số đa dạng Shannon - Wiener dao động từ 2,83 (Nghi Sơn) đến 3,31 (Sơn Trà)… Kết quả nghiên cứu này góp phần bổ sung đa dạng thành phần loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ ở hệ sinh thái rạn san hô ven bờ Việt Nam là cơ sở cho việc quy hoạch và bảo vệ nguồn lợi này trước những ảnh hưởng của hoạt động kinh tế - xã hội vùng biển ven bờ.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng của việc sử dụng bột nghệ trong khẩu phần ăn đến khả năng sinh trưởng, tỷ lệ tiêu chảy và một số chỉ tiêu miễn dịch của lợn con sau cai sữa. Nghiên cứu được thực hiện trên 60 lợn con lai Duroc × (Yorkshire × Landrace) sau cai sữa. Thí nghiệm được chia thành 4 lô hoàn toàn ngẫu nhiên, lô đối chứng (ĐC) chỉ sử dụng khẩu phần ăn cơ sở, không bổ sung bột nghệ, lô thí nghiệm 1 (TN1) sử dụng khẩu phần ăn cơ sở có bổ sung 0,1% bột nghệ (1g bột nghệ/kg thức ăn), lô thí nghiệm 2 (TN2) sử dụng khẩu phần ăn cơ sở có bổ sung 0,3% bột nghệ và lô thí nghiệm 3 (TN3) sử dụng khẩu phần ăn cơ sở có bổ sung 0,5% bột nghệ. Sau 4 tuần thí nghiệm, kết quả cho thấy khối lượng cuối kỳ ở lô TN3 có bổ sung bột nghệ ở mức 0,5% bột nghệ cao hơn so với lô ĐC không bổ sung bột nghệ và lô TN1, TN2 bổ sung bột nghệ ở mức 0,1% và 0,3%. Việc bổ sung bột nghệ vào khẩu phần đã làm giảm tỷ lệ tiêu chảy ở lợn con sau cai sữa một cách đáng kể (P <0,05). Kết quả nghiên cứu cũng ghi nhận bột nghệ trong khẩu phần không ảnh hưởng đến lượng thức ăn thu nhận và chỉ số kháng thể IgA, IgG, Interferon trong huyết thanh của lợn con sau cai sữa.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm điều tra bệnh giảm bạch cầu ởmèo (Feline panleukopenia) tại Hà Nội và một số vùng phụ cận. Nghiên cứu được tiến hành trên 216 mèo. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 83 trong số 216 mèo (38,43%) có dấu hiệu của bệnh giảm bạch cầu mèo bằng phương pháp chẩn đoán lâm sàng,29/83 ca dương tính với virus giảm bạch cầu mèo bằng phương pháp xét nghiệm nhanh và phương pháp PCR chiếm tỷ lệ 34,94%,29/216 ca dương tính với virus giảm bạch cầu mèo chiếm 13,42% so với tổng số mèo được khảo sát. Mèo nhỏ hơn 12 tháng tuổi có tỉ lệ mắc bệnh giảm bạch cầu cao hơn mèo trưởng thành(P<0,05). Mèo mắc bệnh giảm bạch cầu có biểu hiện lâm sàng chủ yếu như ủ rũ, mệt mỏi, sốt cao, nôn, mất nước, viêm ruột tiêu chảy và thường tử vong. Kết quả nghiên cứu chỉ tiêu huyết học cho thấy chỉ số bạch cầu bị suy giảm trầm trọng ở các ca mắc bệnh giảm bạch cầu trên mèo. Số bạch cầu trung bình của mèo mắc bệnh giảm còn 1,8 ± 0,09 × 103/µl.

Việc sử dụng đồ hình lưới GPS theo liên kết sao thay chosử dụng đồ hình lưới GPS theo liên kết thông thường sẽ là một bứt phá để tăng tốc độ đo, tăng hiệu suất tối đa trong sử dụng thiết bị đo. Tuy nhiên phương thức này chưa được triển khai trong xây dựng lưới địa chính. Để khẳng định có thể sử dụng đồ hình lưới GPS theo liên kết sao trong xây dựng lưới địa chính, nhóm nghiên cứu đã tiến hành đánh giá sự sai khác tọa độ của các điểm cùng tên ở 4 phương án (PA) thực nghiệm, trong đó phương án PA1, PA2 được thực hiện theo liên kết thông thường, phương án PA3, PA4 được bố trí theo liên kết sao. Kết quả cho thấy: Sai số vị trí điểm ở 4 phương án có sự thay đổi (mpmin = 0,004 ÷ 0,006m; mpmax = 0,011 ÷ 0,017m). Độ lệch điểm lớn nhất ở PA2, PA3 và PA4 so với PA1: theo trục x là 0,019m; theo trục y là 0,014m và độ lệch thực tế là 0,019m. Với kết quả thực nghiệm cho thấy các chỉ tiêu của lưới GPS theo đồ hình theo liên kết sao đã đạt được hoàn toàn đáp ứng được các tiêu chuẩn chất lượng đối với lưới địa chính theo quy định hiện hành, do vậy đồ hình lưới GPS theo liên kết sao áp dụng được trong xây dựng lưới địa chính.

Nghiên cứu được tiến hành nhằm đánh giá sự biến động theo mùa chất lượng đất tại rừng tràm Mỹ Phước, tỉnh Sóc Trăng thông qua chỉ tiêu pH, độ dẫn điện (EC), tổng nitơ (TN), tổng phốt pho (TP), chất hữu cơ (CHC), tổng sắt (Fet), nhôm trao đổi (Al) sử dụng phân tích thống kê đa biến. Các phương pháp phân tích cụm (CA), phân tích thành phần chính (PCA) và phân tích biệt số (DA) được sử dụng để đánh giá sự biến động chất lượng đất theo mùa.Kết quả cho thấy môi trường đất tại khu vực nghiên cứu có pH rất thấp, Al trung bình, EC và Fetcao,TP thấp, CHC trung bình, TN cao. Tất cả các chỉ tiêu (trừ EC, Al) có xu hướng tăng vào mùa mưa. Kết quả phân tích cụm cho thấy 28 vị trí được chia thành 6 nhóm ở mùa khô và 4 nhóm ở mùa mưa. Phân tích thành phần chính cho thấy các chỉ tiêu Fet, Al, CHC có ảnh hưởng quan trọng đến chất lượng đất vào mùa khô, trong khi pH, TN, TP có ảnh hưởng quan trọng vào mùa mưa. Phân tích DA cho thấy yếu tố gây nên sự khác biệt về chất lượng đất giữa hai mùa là EC, CHC và TP. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin trong phục vụ công tác quản lý chất lượng môi trường đất tại khu bảo tồn rừng tràm Mỹ Phước.

Mục đích của nghiên cứu làtập trung sàng lọc loài thực vật bản địa có khả năng hấp thụ kim loại nặng (KLN) Crom (Cr)để xử lý đất ô nhiễm. Bằng phương pháp điều tra ngoài thực địa kết hợp với trồng thí nghiệm trong nhà lưới nhằm xác định khả năng sinh trưởng, điểm tới hạn, hệ số TF (hệ số vận chuyển)và BF (hệ số tích lũy sinh học), chúng tôiđãthu được 48 loài thực vật có hình thái bên ngoài đặc trưng cho loài siêu hấp thụKLN. Sau khi xác định tên khoa học, lập danh lục kết quả cho thấy có 16 bộ, 21 họ, 37 chi có khả năng hấp thụ KLN. Trong số đó,4 loài thực vật sống được trong môi trường ô nhiễm Crlên đến350mg/kgđất khô là: (1) Cyperus rotundus L. (Cỏ gấu), (2) Cynodon dactylon (L) Pers. (Cỏ gà), (3) A. spinosus L. (Dền gai), (4) Solanum nigrum L. (Lu lu đực), trong đó cây Lu lu đực vượt trội hơn cả về sinh khối cũng như hệ số TF và BF. Trong điều kiện canh tác bình thường với đất ô nhiễm Cr từ 150-350mg/kgđất khô, Lu lu đực sinh trưởng tốt và đạt hiệu quả xử lí Cr cao nhất trong môi trường đất ô nhiễm từ 150-250mg/kgđất khô.

Nghiên cứu nhằm xác định mức độ tác động của các yếu tố đến giá đất ở tại thành phố Vinh và đề xuất một số kiến nghị khi định giá đất ở.Số liệu thứ cấp được thu thập từ các phòng, ban chức năng tại thành phố Vinh. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua điều tra 181 người liên quan đến lập, thẩm định giá đất ở. Các số liệu được phân tích thông qua hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá và mô hình hồi quy tuyến tính bằng phần mềm SPSS20.0 và Amos 24.0. Có 28 yếu tố thuộc 9 nhóm yếu tố đưa vào mô hình hồi quy có tác động đến giá đất ở với tỷ lệ tác động từ 4,43% đến 17,23%. Khi định giá đất ở cần quan tâm đến mức độ tác động của các nhóm yếu tố đến giá đất ở như các nhóm: cung cầu, vị trí thửa đất, đô thị hóa, cá biệt… để xác định giá đất ở cho phù hợp trong từng giai đoạn của quá trình đô thị hóa và bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và các đối tượng khác có liên quan đến quyền sử dụng đất ở tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.

Nghiên cứu này nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới động cơ học tập của sinh viên khoa Kế toán và Quản trị kinh doanh, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Nghiên cứu điều tra 190 sinh viên của Khoa bằng phương pháp Cronbach alpha, phân tích nhân tố khám phá và phân tích hồi quy. Kết quả đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng tới động cơ học tập của sinh viên gồm các yếu tố thuộc về bản thân sinh viên, yếu tố thuộc nhóm bạn bè xã hội và các yếu tố khác. Từ đó nghiên cứu đề xuất những giải pháp nhằm thúc đẩy động cơ học tập của sinh viên.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm phản ánh thực trạng hoạt động của hình hợp tác xã (HTX) thủy sản tại Quỳnh Nhai, Sơn La, để nhận diện những rào cản trong quá trình phát triển loại hình hợp tác xã này tại địa phương. Với cách tiếp cận theo nhóm tiêu chí đánh giá hoạt động tại thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT ngày 19/2/2020 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư áp dụng từ ngày 1/4/2020, nghiên cứu vận dụng khảo sát trên 21 HTX thủy sản và 107 thành viên tham gia HTX tại Quỳnh Nhai. Kết quả nghiên cứu cho thấy: (i) các HTX thủy sản vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận chính sách về đất đai (diện tích lòng hồ) và tín dụng; (ii) Quy mô vốn và tài sản cho sản xuất nhỏ và siêu nhỏ; (iii) Chưa hình thành được chuỗi phát triển ổn định; (iv) Trình độ của cán bộ quản lý hợp tác xã còn hạn chế cho phát triển ở diện rộng.