Tập 22 Số 2 (2024)

Nghiên cứu này nhằm xác định được loại thức ăn nhân tạo thích hợp nhất cho nhân nuôi ruồi đục quả Phương Đông Bactrocera dorsalis.Thí nghiệm được thực hiện bằng cách đánh giá các chỉ tiêu sinh trưởng, phát triển của ruồi đục quả Phương Đông khi nuôi cá thể trong phòng thí nghiệm với bốn loại thức ăn nhân tạo với thành phần chính là men bia (TA1), cám mì (TA2), cám gạo (TA3) và cùi nhãn xay (TA4). Ruồi đục quả B. dorsaliscái nuôi bằng TA2 có vòng đời ngắn nhất (29,75 ngày) trong khi nuôi bằng ba loại thức ăn còn lại không có sự khác biệt rõ rệt, lần lượt là 34,23 ngày (TA1), 34,28 ngày (TA3) đến 34,27 ngày (TA4). Số lượng trứng đẻ hàng ngày và tổng số trứng đẻ của ruồi cái khi nuôi bằng TA2 là cao nhất, lần lượt là 13,11 trứng/ngày và 587,40 trứng/ruồi cái, cao hơn rõ rệt so với ba loại thức ăn còn lại. Hệ số nhân của một thế hệ R0và tỷ lệ tăng tự nhiên rmkhác nhau rõ rệt khi nuôi bằng các loại thức ăn khác nhau. R0theo chiều giảm dần khi nuôi bằng TA2 (320,73), TA3 (264,55), TA1 (262,63),TA4 (258,78) trong khi rmgiảm dần theo thứ tự TA2 (0,131), TA1 (0,120), TA3 (0,116), TA4 (0,115). Kết quả nghiên cứu cho thấy thức ăn nhân tạo với thành phần chính là cám mì TA2 phù hợp nhất cho sự phát triển, sinh sản và nhân nuôi ruồi đục quả Phương Đông B. dorsalis.

Nghiên cứu được tiến hành nhằm đánh giá sinh trưởng, tiềm năng sinh khối và năng suất hạt của tập đoàn 40 giống hướng dương nhập nội. Thí nghiệm trong vụ xuân 2023 tại Gia Lâm, Hà Nội được bố trí theo phương pháp tập đoàn không nhắc lại. Kết quả thí nghiệm cho thấy, đa phần các giống hướng dương có tiềm năng sinh khối lớn có thời gian thu sinh khối và thời gian sinh trưởng thuộc nhóm trung bình và muộn. Năng suất sinh khối tương quan có ý nghĩa với diện tích lá. Năng suất hạt tương quan nghịch với số đĩa hạt/cây và tương quan thuận với đường kính đĩa hạt, tổng số hạt/đĩa và khối lượng 1.000 hạt. Các giống hướng dương “CA sunflower” (87,5 tấn/ha), “Red Sun” (83,1 tấn/ha) và “Roshia” (77,3 tấn/ha) có tiềm năng sinh khối cao hơn giống đối chứng “Aguara” (76,3 tấn/ha). Giống hướng dương Sono cho năng suất sinh khối cao (73,9 tấn/ha) đồng thời cho năng suất hạt đạt cao nhất (6,54 tấn/ha).

Chi Ngải tiên (Hedychium) gồm 80 loài, là một trong những chi quan trọng và phổ biến của họ Gừng (Zingiberaceae). Ngải tiên ngoài công dụng làm dược liệu, còn được sử dụng trong trang trí cảnh quan và làm hoa cắt cành. Nghiên cứu này nhằm đánh giá khả năng nhân giống của cây Ngải tiên bằng phương pháp giâm hom từ thân khí sinh, góp phần bổ sung thêm một phương pháp nhân giống mới cho cây Ngải tiên nói riêng và các cây có đặc điểm thân tương tựnói chung. Thí nghiệmkhảo sát các loại giá thể và loại hom thân khí sinh cây Ngải tiênđược bố trí theo khối ngẫu nhiên đầy đủ với 3 lần nhắc lại. Kết quả nghiên cứu cho thấy sử dụng giá thể trấu hun : cát (1 : 1) và loại hom gốc gồm có 2 mắt ngủ là phù hợp nhất để nhân giống vô tính cây Ngải tiên bằng phương pháp giâm hom với thời gian bật mầm của hom giâm là 10 ngày sau giâm hom; chiều dài mầm đạt 20,2cm; đường kính mầm đạt 0,74cm, với 7,8 lá/mầm và 7,4 rễ/mầm, chiều dài rễ đạt 7,0cm.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định vikhuẩn Salmonella typhimurium (S. typhimurium) gây bệnh thương hàn (salmonellosis) trên đàn vịt đẻ tại xã Phụng Thượng, Phúc Thọ, Hà Nội. Tổng số 32 hộ chăn nuôi vịt được lựa chọn dựa trên tiêu chí về quy mô chăn nuôi và phương thức chăn nuôi. Trong quá trình mổ khám 44 vịt nghi mắc bệnh thương hàn, có 33 vịt có bệnh tích đại thể đặc trưng của bệnh. Chúng tôi tiến hành lấy mẫu gan (15 mẫu), lách (11 mẫu) và buồng trứng (7 mẫu) của 33 vịt này, bên cạnh đó, 15 mẫu lòng đỏ trứng dị hình cũng được thu thập để phân lập và định danh vi khuẩn bằng phản ứng PCR. Kết quả cho thấy, tỷ lệ phân lập được vi khuẩn S. typhimurium ở mẫu gan cao nhất (60,0%), tiếp đến là lách (54,5%), buồng trứng (42,9%) và thấp nhất là lòng đỏ trứng dị hình (40,0%). Bằng phương pháp PCR với cặp mồi đặc hiệu, đã xác định được 24 chủng vikhuẩn S. typhimurium. Kết quả kiểm tra tính mẫn cảm với kháng sinh cho thấy các chủng vi khuẩn mẫn cảm với colistin (100%), tiếp đến là doxycycline (79,2%), gentamicin (70,8%). Các kháng sinh còn lại gồm amoxicillin, ampicillin, neomycin có mức độ mẫn cảm trung bình hoặc bị kháng bởi các chủng vikhuẩn phân lập được.

Nghiên cứu được thực hiện tại trại chăn nuôi thuộc huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên từ tháng 8/2021 đến tháng 11/2022 nhằm đánh giá khả năng sinh trưởng và năng suất thịt của con lai sinh ra từ nái mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) sống sót. Tổng số 110 lợn D×(DLY), gồm 61 cái và 49 đực thiến được sinh ra từ nái Duroc×(Landrace×Yorkshire) mắc bệnh DTLCP sống sót phối với đực Duroc. Lợn được theo dõi từ sơ sinh đến khi kết thúc thí nghiệm ở 223,36± 14,78 (± SD) ngày tuổi. Lợn được xăm số taitại thời điểm sơ sinh và đeo số nhựa vào thời điểm cai sữa. Khối lượng của từng cá thể được cân ở các thời điểm sơ sinh, caisữa và kết thúc thí nghiệm. Dày mỡ lưng, dày cơ thăn, diện tích cơ thăn, tỷ lệ mỡ giắt và tỷ lệ nạc được xác định bằng máy siêu âm trên lợn sống tại thời điểm cân kết thúc thí nghiệm. Kết quả cho thấy, khối lượng kết thúc (132,40kg), tăng khối lượng/ngày (640,55g) ở đực thiến có xu hướng cao hơn (P = 0,074 và P = 0,057) so với lợn cái (126,60kg và 608,75g). Dày mỡ lưng, tỷ lệ mỡ giắt ở lợn đực thiến cao hơn so với lợn cái (P <0,01) nhưng tỷ lệ nạc thấp hơn (P <0,001) và đạt các giá trị lần lượt 16,49 và 13,41mm; 2,54 và 2,19%; 57,63 và 61,03%. Có thể sử dụng lợn D×(DLY) nuôi thương phẩm trong trường hợp thiếu nguồn giống.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá khả năng sinh trưởng, năng suất và chất lượng thịt của gà Cáy Củm thương phẩm. Thời gian nghiên cứu được thực hiện từ tháng 4/2021 đến tháng 12/2021 tại Chi nhánh Nghiên cứu và Phát triển động thực vật bản địa - Công ty khai khoáng miền núi tại xã Tức Tranh, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. Tổng số 450 con gà Cáy Củm thương phẩm được chia thành 3 lô, mỗi lô 150 con, được nuôi theo quy trình chăn nuôi gà lông màu của Viện Chăn nuôi. Khối lượng gà Cáy Củm được cân hàng tuần để đánh giá khả năng sinh trưởng. Kết thúc thí nghiệm lúc 16 tuần tuổi, tổng số 6 cá thể gà (3 gà trống, 3 gà mái) được chọn ngẫu nhiên để mổ khảo sát đánh giá năng suất và chất lượng thịt. Kết quả nghiên cứu cho thấy, gà Cáy Củm có tỷ lệ nuôi sống cao (92,44%) khối lượng cơ thể lúc 16 tuần tuổi đạt 1.484,50 g/con, thu nhận thức ăn là 49,92 g/con/ngày, mức tiêu tốn thức ăn là 3,57kg thức ăn/1kg tăng khối lượng. Gà có các chỉ tiêu chất lượng thịt nằm trong giới hạn chất lượng thịt gà nội Việt Nam. Tỷ lệ thân thịt của gà trống đạt 71,21% và gà mái là 70,89%. Tỷ lệ thịt đùi của gà trống và gà mái nằm trong khoảng từ 19,39-20,75%; tỷ lệ thịt lườn là 16,09-17,33%. Độ dai của thịt đùi cao hơn nhiều so với thịt lườn; ở gà trống cao hơn gà mái.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá sự đa dạngvà đặc điểm phân bốđộng vật đáy trong vuông tôm rừng ngập mặn tại Cà Mau. Nghiên cứu được thực hiện trong 12 tháng, từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2022, tần suất thu mẫu 1 lần/1 tháng. Ở mỗi đợt, mẫu được thu tại 9 vuông tôm rừng ngập mặn (3 vuông/huyện) tại 3 huyện Đầm Dơi, Năm Căn, Ngọc Hiển. Đã xác định được49 loài thuộc 43 giống, 4 lớp và 3 ngành gồm ngành thân mềm (Mollusca), ngành giun đốt (Annelida) và ngành chân khớp (Arthropoda). Ngành thân mềm chiếm ưu thếnhất với 28 loài, tiếp đếnngành giun đốt có15 loài và ngành chân khớpchỉ có6 loài. Tổng số loài động vật đáytheo từng điểm tại vuông tôm rừng dao động từ 16-30 loài tương ứng mật độ từ 119-2.833 cá thể/m2. Lớp chân bụng (Gastropoda) chiếm cao nhấtvới số loài dao động từ 2-15 loàivà mật độ từ 2-2.794 cá thể/m2tại khu vực nghiên cứu. Chỉ số H’ trung bình dao động từ 0,6~1,4 thể hiện tính đa dạng động vật đáy theo vị trí và thời gian thu mẫu đạt mức từ thấp đến vừa. Tính đa dạng ở khu vực Năm Căn thấp so với khu vực Đầm Dơi và Ngọc Hiển.

Nghiên cứu được thực hiện để thiết lập, tối ưu hoá quy trình realtime PCR phục vụ chẩn đoán và kiểm soát bệnh DIV1 trên tôm. Mẫu plasmid chứa hai đoạn gen đích của DIV1 là MCP và ATPase được sử dụng để thiết lập và tối ưu hoá quy trình với lượng mồi dò probe ở các nồng độ 0,1; 0,15 và 0,2µM. Độ nhạy, hiệu suất, mức độ đặc hiệu, mức độ ổn định giữa các lần xét nghiệm và kết quả đối sánh liên phòng thí nghiệm được chuẩn hoá trong và ngoài nước được sử dụng để đánh giá hiệu quả và giá trị sử dụng của quy trình. Kết quả nghiên cứu cho thấy quy trình realtime PCR ở nồng độ mồi dò 0,2µM cho thấy khả năng phát hiện tối ưu nhất. Giới hạn phát hiện của phản ứng lần lượt là 13,6 và 14,3 bản sao plasmid/phản ứng, hiệu suất lần lượt là 98,9% và 92,6%. Phản ứng có độ đặc hiệu cao (không có phản ứng với các mẫu tôm dương tính với WSSV, IHHNV, AHPND, EHP)và ổn định (CV < 15%). Kết quả nghiên cứu cho thấy hai quy trình realtime PCR sử dụng plasmid chứa gen MCP và ATPase đã được thiết lập và tối ưu hoá trong nghiên cứu này đảm bảo độ tin cậy và có thể ứng dụng để tầm soát và kiểm soát bệnh DIV1 cho các phòng thí nghiệm tại Việt Nam.

Bài báo này nhằm xác định và đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố đến biến động sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Hưng Yên. Chúng tôi sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích tương quan, phương pháp phân tích yếu tố khám phá và phân tích hồi quy trên phần mềm thống kê để xử lý số liệu. Kết quả từ điều tra thực trạng sử dụng đất cho thấy ở tỉnh Hưng Yên có 3 loại đất biến động nhiều trong giai đoạn 10 năm (2012-2022) gồm: đất trồng lúa, đất trồng cây lâu năm và đất xây dựng. Kết quả đã xác định có 04 nhân tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất trên địa bàn tỉnh, bao gồm: (i) Chính sách của Nhà nước về quản lý sử dụng đất, (ii) Kinh tế, (iii) Phát triển cơ sở hạ tầng và (iv) Vị trí. Trong đó, Chính sách của Nhà nước về quản lý sử dụng đất là nhân tố có tác động lớn nhất đến biến động sử dụng đất ở tỉnh Hưng Yên. Đồng thời, đây là một cơ sở thực tiễn quan trọng giúp cho chính quyền địa phương có thể đưa ra những định hướng trong quá trình sử dụng đất hợp lý và bảo vệ bền vững tài nguyên đất đai.

Mục tiêu của nghiên cứu này là giảitrình tự nucleotide gen cytochrom c oxidase 1 (COI),gen ty thể để đánh giá đa dạng di truyền của 9 giống tằm lưỡng hệ và 5 giống tằm bản địa Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng phương pháp giải trình tự tự động, các phần mềm BioEdit, DNAsp, MEGA X để phân tích số liệu. Kết quả nghiên cứu đã phát hiện 17 vị trí đa hình thay thế nucleotidekhi so sánh trình tự nucleotide gen COI của 14 giống tằm trong nghiên cứu với trình tự AB737913.1 trên Genbank, còn chỉ xuất hiện một vị trí đa hình nucleotide đơn khi so sánh 14 giống tằm với nhau.Các giống tằm này đã được phân thành 2 haplotype, với sự tập trung chính ở haplotype 1. Cây phân loại di truyền cho thấy 13/14 giống tằm nghiên cứu phân bố trong nhánh 2, đây là nhánh phổ biến của các giống tằm Trung Quốc và châu Âu. Kết quả này cung cấp thông tin ban đầu để các nhà chọn giống có chiến lược sử dụng chỉ thị phân tử phù hợp trong bảo tồn, khai thác và phát triển nguồn gen các giống tằm dâu.

Bệnh đốm lá trên dưa leo gây thiệt hại nghiêm trọng đối với năng suất và chất lượng trái thương phẩm. Nghiên cứu được thực hiện nhằm tuyển chọn các chủng vi khuẩn trong đất vùng rễ dưa leo có khả năng đối kháng với nấm Alternariaalternata. Các chủng vi khuẩn phân lập được đánh giá hoạt tính kháng nấm bằng phương pháp cấy kép. Các chủng vi khuẩn đối kháng được khảo sát khả năng sản sinh một số enzyme thuỷ phân (β-1,3-glucanase, chitinase, protease) và siderophore. Hoạt tính kháng nấm của các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi được đánh giá bằng phương pháp úp đáy đĩa Petri. Mười hai chủng phân lập thể hiện khả năng đối kháng với nấm A.alternata. Phần trăm ức chế sự phát triển của A. alternatadao động từ 9,7-47,8%. Tám chủng cho thấy khả năng sinh hợp chất siderophore. Tất cả các chủng đều có khả năng sản sinh các enzyme thuỷ phân (β-1,3-glucanase, chitinase, protease). Chitinase có mối tương quan chặt với khả năng ức chế sự phát triển của nấm bệnh (P <0,05). Các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi của 12 chủng vi khuẩn đối kháng đều cho thấy khả năng ức chế sự phát triển của bào tử (61,8-95,2%) và khuẩn ty (58,9-79,7%) của A. alternata. Kết quả nghiên cứu chỉ ra tiềm năng của vi khuẩn vùng rễ trong kiểm soát A. alternatagây đốm lá trên dưa leo.

Mục tiêu của nghiên cứu này là lựa chọn ra chủng vi khuẩn tạo màng sinh học (biofilm) có khả năng phân huỷ và chuyển hoá các thành phần hydrocarbon có trong dầu mỏ, từ đó gợi mở một phương pháp xử lý ô nhiễm môi trường do quá trình khai thác, vận chuyển và sử dụng dầu và các sản phẩm từ dầu gây ra. Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng gồm: làm giàu để phân lập và phân loại các chủng vi khuẩn có khả năng sử dụng các thành phần có trong dầu; đánh giá khả năng tạo biofilm; từ đó đánh giá hiệu quả phân huỷ dầu của các chủng vi sinh vật ở trạng thái tạo biofilm so với ở trạng thái tự do của chủng. Kết quả, từ các mẫu đất nhiễm dầu lấy tại kho xăng Đức Giang, Hà Nội đã phân lập được chủng Rhizobium sp.DG2 tạo biofilm và có khả năng phân huỷ 44,8; 76,0; 62,0; 73,0 và 75,0% dầu diesel, anthracene; naphthalene; phenanthrene và pyrene với nồng độ ban đầu là 4,786 g/l (10% thể tích) đối với dầu diesel và 200ppm đối với 4 thành phần còn lại. Trong khi đó, chủng DG2 ở dạng tế bào tự do chỉ phân huỷ được tương ứng là 35,4; 65,1; 54,5; 54,6 và 64,2% các thành phần này. Kết quả đã mở ra tiềm năng ứng dụng vi khuẩn tạo biofilm và Rhizobium sp.nói riêng trong xử lý ô nhiễm dầu.

Trong 50 năm qua, nhờ áp dụng nhiều tiến bộ kỹ thuật, ngành chăn nuôi gà công nghiệp trên thế giới đã tăng hơn 400%, bình quân tăng 3,3% mỗi năm; FCR giảm 50%. Bên cạnh đó, việc giải mã được bộ gen gà, sử dụng gen ứng viên trong chọn lọc và nhân giống theodòng, xây dựng được hệ thống công tác giống hình tháp… góp phần quan trọng để thúc đẩy ngành chăn nuôi gà phát triển nhanh. Đồng thời, con người cũng đã áp dụng nhiều thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư như Big Data (Dữ liệu lớn), Internet of Things (Vạn vật kết nối), Cloud computing (Điện toán đám mây), Artificial Intelligence (A.I - Trí tuệ nhân tạo), Tự động quy trình robotic (RPA)… giúp con người chuẩn đoán sớm dịch bệnh, phát hiện sớm giới tính của phôi từ khi đang ấp trứng,… hỗ trợ tích cực để ngành chăn nuôi gà phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn. Tuy nhiên, bên cạnh các thành tựu, ngành chăn nuôi gà đang gặp nhiều thách thức to lớn như việc tăng giá nguyên liệu đầu vào trên phạm vi toàn cầu, thực hiện quyền lợi động vật (animal welfare) đang còn nhiều hạn chế... mà ngành chăn nuôi gà phải nỗ lực phấn đấu để vượt qua trong thời gian sớm nhất.

Di cư lao động là chiến lược sinh kế, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện cuộc sống cho người lao động di cư. Tình trạng di cư lao động ngày càng phổ biến ở các quốc gia đang phát triển. Ở Việt Nam, năm 2019 cả nước có 6,4 triệu người từ 15 tuổi trở lên là lao động di cư, chiếm 7,3% tổng dân số. Chính vì vậy, khi đại dịch Covid-19 bùng phát lao động di cư bị ảnh hưởng nặng nề như mất việc làm, mấtthu nhập, rơi vào tình trạng căng thẳng tâm lý và chất lượng cuộc sống giảm sút. Mặc dù, hiện tại đại dịch Covid-19 đã qua, nhưng những hậu quả do đại dịch Covid-19 vẫn còn cần nhiều thời gian để khắc phục. Do đó, bài viết này nhằm mục đích mô tả tác động của đại dịch Covid-19 đến người lao động di cư dựa trên phân tích một số kết quả nghiên cứu trong nước. Kết quả của bài viết có thể được các nhà hoạch định chính sách và chính phủ liênquan xem xét để có những chính sách cho lao động di cư trong bối cảnh mới khi đại dịch Covid-19 qua đi. Từ đórútranhững bài học kinh nghiệm choviệc ứng phó vớicácloại sốc khác cóthể xảy ra trong tương lai.