Tập 22 Số 1 (2024)

Dạ yến thảo hoa tím (Petunia hybrida Hort.), thuộc họ Cà (Solanacea), là cây hoa trồng chậu phổ biến, có giá trị cao, hiện đang được thị trường ưa chuộng. Do đó, nghiên cứu nhân giống in vitro cây Dạ yến thảo hoa tím được thực hiện để có thể sản xuất số lượng lớn cây giống sạch bệnh, chất lượng đồng đều, đáp ứng nhu cầu thị trường. Các thí nghiệm được bố trí hoàn toàn ngẫu nhiên (RCD) với ba lần nhắc lại. Nghiên cứu đã xác định được môi trường Murashige and Skoog (MS) đặc bổ sung 0,5 mg/l BA là thích hợp nhất để nhân chồi Dạ yến thảo hoa tím, với hệ số nhân chồi đạt 19,78 chồi/mẫu, chiều cao chồi đạt 2,36cm sau 6 tuần nuôi cấy. Môi trường phù hợp nhất để dưỡng chồi là MS đặc bổ sung 40 g/l sucrose, cho chồi mập, xanh, lá to. Kết quả cũng cho thấy môi trường phù hợp cho giai đoạn ra rễ và thích nghi ngoài vườn ươm là MS đặc bổ sung 0,1 g/l than hoạt tính (AC), với tỷ lệ ra rễ đạt 100%, cây ra ngôi có 12,83 rễ/cây, chiều dài rễ đạt 2,28cm, rễ trắng, dài, mập. Sau 2 tuần thích nghi ngoài vườn ươm, cây con có nguồn gốc từ môi trường ra rễ MS đặc bổ sung 0,1 g/l AC có tỷ lệ sống đạt 100% với chiều cao cây đạt 6,47cm, số lá đạt 15,07 lá/cây.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá sự biểu hiện của protein FIT (Fer-Like Fe Deficiency-Induced Transcription Factor) trong các điều kiện sắt (Fe) khác nhau kéo dài 8 và 10 ngày kết hợp với stress oxy hóa. Nghiên cứu trước đã cho thấy cây sinh trưởng trong điều kiện thiếu Fe kéo dài 10 ngày, sự biểu hiện của FIT ở mức phiên mã bị ức chế so với cây sinh trưởng trong 8 ngày ở cùng điều kiện. Trong thí nghiệm này, mức độ biểu hiện của protein FIT được đánh giá bằng kỹ thuật Western Blot trên cây Arabidopsis chuyển gen biểu hiện FIT liên tục 8 và 10 ngày tuổi. Kết quả biểu hiện protein FIT được định lượng bằng phần mềm ImageJ. Kết quả cho thấy trong điều kiện thiếu và thừa Fe, sự biểu hiện của protein FIT ở cây 10 ngày tuổi thấp hơn cây 8 ngày tuổi, ngược lại với điều kiện đủ Fe. Khi xử lý stress oxy hóa bằng peroxyt (H2O2) mức độ biểu hiện của FIT tăng lên ngoại trừ trong điều kiện thiếu Fe 8 ngày. Kết quả này là tiền đề cho nghiên cứu tiếp theo về cơ chế hoạt động của FIT liên quan đến các điều kiện có hàm lượng Fe khác nhau.

Đương quy Nhật Bản (Angelica acutiloba Sieb. et Zucc Kitagawa), là cây dược liệu có giá trị, có tác dụng bồi bổ đặc biệt cho phụ nữ, được sử dụng nhiều trong y học cổ truyền; nhập vào Việt Nam trồng tại các vùng có khí hậu mát mẻ. Cây Đương quy Nhật Bản là cây nhân giống hữu tính. Thực hiện nghiên cứu này, góp phần chọn tạo giống Đương quy Nhật Bản thích hợp với điều kiện Việt Nam, chủ động nguồn giống tốt phục vụ phát triển sản xuất nguyên liệu dược. Năm mẫu giống Đương quy Nhật Bản thu thập tại một số tỉnh và được trồng thử nghiệm tại Sapa - Lào Cai từ năm 2018 đến 2020. Thí nghiệm bố trí theo kiểu khối ngẫu nhiên đầy đủ, 3 lần nhắc lại. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Đương quy Nhật Bản trồng tại Việt Nam đa số thân có màu tím, tỷ lệ cây ra hoa năm thứ nhất của các mẫu giống là 5-10%. Sang năm thứ 2, 589-600 ngày sau trồng, tỷ lệ cây ra hoa khoảng từ 90-95%. Đương quy Nhật Bản ra hoa theo thứ tự các cấp tán từ thấp đến cao. Thời gian từ ra hoa đến khi bắt đầu thu hạt của tất cả các mẫu giống khoảng 60 ngày. Mẫu giống VT-ĐQ02, thu thập tại Sapa có khả năng tích luỹ chất khô cao, tỷ lệ cây ra hoa năm 1 thấp nhất, khả năng kết hạt cao, khối lượng 1.000 hạt đạt 4,1g. Năng suất cá thể 64,57 g/cây và năng suất hạt đạt 129,14 kg/ha.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá và so sánh khả năng diệt khuẩn và điều trị bệnh của kháng sinh amoxicillin và amoxicillin kết hợp với clavulanic acid cho vikhuẩn Streptococcus agalactiae gây ra trên cá rô phi. Để thực hiện nghiên cứu, 4 chủng S. agalactiae phân lập từ cá rô phi nhiễm bệnh thu ở các trại nuôi miền Bắc năm 2022 và đang lưu giữ trong điều kiện -80°C được lựa chọn để nuôi cấy phục hồi, định danh bằng phương pháp sinh hoá, giám định PCR. Khả năng ức chế vikhuẩn được đánh giá qua kỹ thuật khuếch tán trên thạch và nồng độ ức chế tối thiểu (MIC), hiệu quả điều trị được đánh giá thông qua cảm nhiễm và sử dụng kháng sinh để điều trị và theo dõi tỷ lệ sống sau 14 ngày. Kết quả kiểm tra kháng sinh đồ cho thấy amoxicillin/clavulanic acid cho kích cỡ vòng vô khuẩn S. agalactiae lớn hơn, nồng độ ức chế tối thiểu (MIC) là 2 µg/ml đối với amoxicillin, giảm xuống 0,25 µg/ml với amoxicillin/clavulanic acid. Kết quả cảm nhiễm và điều trị cho thấy amoxicillin kết hợp với clavulanic acid cho hiệu quả điều trị và tỷ lệ sống cao hơn (91,1%) so với amoxicillin (77,8%). Đây là nghiên cứu đầu tiên so sánh, đánh giá hiệu quả diệt khuẩn và điều trị của amoxicillin khi kết hợp và không kết hợp clavulanic acid trên vikhuẩn gây bệnh ở động vật thuỷ sản.

Nghiên cứu nhằm đánh giá ảnh hưởng của một số dầu thực vật đến năng suất và chất lượng trứng gà thương phẩm. Tổng số 128 gà mái đẻ Ai Cập lai (♂White Leghorn × ♀Ai Cập) 28 tuần tuổi được chia đều thành 4 lô tương ứng với 4 khẩu phần ăn. Gà được ăn một trong 4 khẩu phần gồm khẩu phần cơ sở (ĐC), SB15 (ĐC + 1,5% dầu nành), FO15 (ĐC + 1,5% dầu lanh) và SI15 (ĐC + 1,5% dầu sacha inchi) trong thời gian 28 ngày. Kết quả cho thấy, không có sai khác thống kê về tỷ lệ hao hụt gà, khối lượng gà bắt đầu và kết thúc thí nghiệm, tỷ lệ đẻ và TTTĂ/10 trứng giữa lô ĐC và các lô thí nghiệm. Tuy nhiên, khối lượng trứng trung bình (g/quả) cả giai đoạn của lô FO15 và SI15 cao hơn đáng kể (P <0,05) so với lô ĐC (64,54 và 64,23 so với 62,85g). Các chỉ tiêu chất lượng trứng không bị ảnh hưởng bởi việc bổ sung các dầu thực vật (P >0,05). Tuy nhiên, bổ sung dầu lanh (FO15) và dầu sacha inchi (SI15) đã làm tăng hàm lượng axit béo không bão hoà đa, nhất là omega-3 trong lòng đỏ trứng (P <0,05). Từ kết quả này cho thấy bổ sung dầu lanh hoặc dầu sacha inchi vào khẩu phần ăn gà đẻ để làm giàu omega-3 lòng đỏ trứng mà không ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng trứng.

Nghiên cứu nhằm mục đích đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Trên cơ sở đó đề xuất các nhóm giải pháp để nâng cáo kết quả thực hiện đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện trong giai đoạn tiếp theo. Từ kết quả điều tra phỏng vấn các nhà quản lý, các tổ chức và người sử dụng đất, tiến hành sử dụng phần mềm SPSS.20 để phân tích, đánh giá và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất. Kết quả cho thấy, có 6 nhóm yếu tố ảnh hưởng đến kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Nho Quan (xếp theo thứ tự từ mạnh đến yếu), gồm: Yếu tố kinh tế (+0,363); Yếu tố môi trường đầu tư (+0,341); Yếu tố pháp lý (+0,302); Yếu tố tổ chức thực hiện (+0,298); Yếu tố xã hội (+0,287); Yếu tố khác (+0,285). Đã đề xuất được 5 nhóm giải pháp để nâng cao kết quả thực hiện quy hoạch trên địa bàn huyện Nho Quan bao gồm: Giải pháp về nguồn lực kinh tế cho thực hiện quy hoạch sử dụng đất; Giải pháp cải thiện môi trường đầu tư; Giải pháp đảm bảo tính pháp lý; Giải pháp tổ chức thực hiện và giám sát thực hiện; Giải pháp khác.

Bệnh chết khô cành (dieback) là một trong những bệnh gây hại phổ biến trên nho. Bệnh do nấm thuộc họ Botryosphaeriaceae gây ra, trong số đó, Lasiodiplodia theobromae là loài nấm có độc lực cao nhất. Hiện nay, biện pháp xử lý bệnh này còn gặp nhiều khó khăn và chưa thực sự hiệu quả. Nghiên cứu này được thực hiện với mục đích xác định tác nhân, đặc điểm sinh học của loài nấm gây bệnh dieback trên nho tại Hà Nội và Hưng Yên, làm cơ sở để xây dựng biện pháp phòng chống bệnh hiệu quả và bền vững. Từ các mẫu nho có biểu hiện triệu chứng của bệnh dieback thu thập tại Hà Nội và Hưng Yên, 3 chủng nấm bệnh đã được phân lập và được sử dụng để lây nhiễm nhân tạo trên lá và thân cây nho. Kết quả cho thấy, chủng CK1 và DN1 có đặc điểm hình thái hệ sợi nấm, cũng như khả năng gây bệnh giống nhau, do đó chủng CK1 được tuyển chọn cho các thí nghiệm tiếp theo. Qua phương pháp định danh phân tử với cặp mồi ITS1/ITS4, chủng CK1 được xác định thuộc loài Lasiodiplodia theobromae và được đặt tên là L. theobromae CK1. Chủng L. theobromae CK1 thể hiện khả năng sinh trưởng tốt trên môi trường PDA, ở điều kiện nhiệt độ 35C và pH 6-8. Ngoài ra, chủng nấm này còn có khả năng sinh tổng hợp enzyme cellulase, xylanase và pectinase.

Nấm Vân chi (Trametes versicolor) là loài nấm dược liệu được sử dụng như dược phẩm tăng cường sức khỏe, kéo dài tuổi thọ và bổ trợ điều trị cho các bệnh nhân ung thư. Hệ sợi và quả thể nấm Vân chi chứa các hợp chất có hoạt tính sinh học như polysaccharide, glucans, phenolic, flavonol, coumarin, isoflavonoid, triterpenoid và sterol. Nghiên cứu này thực hiện với mục đích lựa chọn được các điều kiện như pH, nhiệt độ, môi trường dinh dưỡng và thành phần giá thể phù hợp với sinh trưởng hệ sợi, quả thể của chủng nấm Vân chi Tra-6 thu thập tại Lào Cai, Việt Nam. Các yếu tố thí nghiệm được thực hiện khảo sát riêng lẻ theo khối ngẫu ngẫu nhiên hoàn chỉnh (RCBD). Kết quả nghiên cứu cho thấy hệ sợi chủng nấm Vân chi Tra-6 sinh trưởng tốt nhất trên môi trường MCM, YEA; pH 8 và nhiệt độ 25 ± 1C. Sucrose, cao nấm men, MgSO4.7H2O, KCl và KH2PO4 lần lượt là các nguồn dinh dưỡng cacbon, nitơ, muối khoáng thích hợp cho sinh trưởng của chủng nấm này. Chủng nấm Vân chi Tra-6 có khả năng hình thành quả thể trên giá thể là các phụ phẩm nông nghiệp, năng suất nấm đạt cao nhất (44,4kg nấm khô/tấn nguyên liệu) khi trồng trên giá thể gồm 55% mùn cưa, 24% lõi ngô nghiền, 20% cám gạo và 1% bột nhẹ CaCO3.

Mục tiêu của nghiên cứu này là xác định điều kiện thích hợp cho quá trình khai thác dầu và piceatannol từ hạt chanh leo. Dầu được tách ra bằng phương pháp trích ly động. Điều kiện tối ưu cho tách piceatannol được xác định bằng phương pháp bề mặt đáp ứng và piceatannol được phân tích bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao. Kết quả cho thấy điều kiện thích hợp để trích ly dầu là: dung môi ethyl acetate, nhiệt độ 30C, thời gian 30 phút, số lần trích ly 2 với tỷ lệ nguyên liệu/dung môi lần lượt là 1/10 và 1/5 (w/v) cho hiệu suất trích ly dầu đạt 78,12 ± 0,31%. Dầu thô có chỉ số axit và peroxide lần lượt là 1,61 ± 0,05 mg KOH/g và 0,62 ± 0,03 meq O2/kg, đạt tiêu chuẩn TCVN 7597:2018 quy định cho dầu thực vật. Hạt chanh leo sau trích ly dầu chứa 68,94% lượng piceatannol so với nguyên liệu ban đầu. Mô hình bậc hai với ba biến (nồng độ ethanol, nhiệt độ và thời gian) đã được xây dựng để mô tả quá trình tách chiết picetannol từ hạt chanh leo sau trích ly dầu (R2 = 0,9635). Điều kiện tách chiết piceatannol tối ưu như sau: 68% ethanol (v/v),85C, 45 phút. Nghiên cứu này là cơ sở cho việc khai thác triệt để phụ phẩm hạt chanh leo, tạo các sản phẩm ứng dụng trong công nghiệp thực phẩm và mỹ phẩm.

Mỗi gương mặt có một thuộc tính đơn nhất do đó hình ảnh gương mặt được sử dụng như một khóa bảo mật để truy cập tài khoản cá nhân trong các lĩnh vực như ngân hàng, dịch vụ thương mại điện tử, tài khoản cá nhân trên điện thoại hoặc máy tính. Nghiên cứu này nhằm mục đích đưa ra một giải pháp mới để điểm danh sinh viên tham dự lớp học bằng công nghệ nhận diện khuôn mặt khi kết hợp các mạng học sâu đa nhiệm để phát hiện khuôn mặt trong ảnh hoặc video, công nghệ mã hóa của mạng FaceNet để số hóa khuôn mặt phát hiện được và thuật toán phân lớp để tìm kiếm và so khớp khuôn mặt cần nhận diện với thông tin của khuôn mặt được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu. Nghiên cứu đã thu được bộ cơ sở dữ liệu điểm danh sinh viên tham dự lớp học, chương trình máy tính thực hiện việc điểm danh bằng công nghệ nhận diện khuôn mặt và phân tích đánh giá hiệu quả của các chế độ điểm danh khác nhau bao gồm: sử dụng hình ảnh chụp của từng nhóm nhỏ sinh viên; sử dụng webcam kết nối máy tính theo các chế độ tự động và bán tự động. Với hệ thống điểm danh này, giáo viên có thể kiểm soát thông tin tham dự lớp học của sinh viên, dễ dàng phát hiện gian lận của sinh viên trong học tập tại các lớp học phần (lý thuyết và thực hành) và thi hết học phần của sinh viên.

Nghiên cứu nhằm mục đích phân lập và xác định rõ tác nhân gây bệnh đốm lá trên bắp cải (Brassica oleracea L. var. capitata) tại xã Hùng Tiến, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Mười mẫu lá bắp cải có các triệu chứng bệnh đốm lá đã được thu thập tại ba ruộng. Bằng biện pháp phân lập và kiểm tra đặc điểm hình thái các chủng nấm phân lập. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các khuẩn lạc phân lập từ bề mặt cắt các mảnh lá bệnh đều giống nhau về mặt hình thái (kí hiệu là BC01). Bằng phương pháp phân lập và kiểm tra đặc điểm hình thái cho thấy, các khuẩn lạc phân lập từ bề mặt cắt các mảnh lá bệnh đều giống nhau về mặt hình thái (kí hiệu là BC01). Chủng BC01 có tản nấm màu oliu sẫm, viền trắng, sợi nấm bông, chuỗi bào tử phân nhánh, bào tử màu nâu hình bầu dục hoặc elip với một mỏ hình nón ngắn ở đầu, có từ 0-3 vách ngăn dọc và 1-5 vách ngăn ngang. Kích thước bào tử trong khoảng từ 10,17 đến 40,06 × 4,16 đến 13,09µm. Kết quả phân tích trình tự gen vùng ITS và đặc điểm hình thái đã xác định được chủng BC01 thuộc loài Alternaria alternata. Các triệu chứng bệnh quan sát được sau 7 ngày tái lây nhiễm chủng BC01 giống với các triệu chứng ban đầu từ lá phân lập. Tại vị trí lây nhiễm, các sợi nấm bệnh phát triển dày đặc xâm lấn sâu trong mô lá, trong khi trên lá đối chứng không có triệu chứng bệnh.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm điều chế chế phẩm vinang nano chitosan được tải nạp với trans-cinnamaldehyde ứng dụng trong ức chế liên lạc ở vi khuẩn. Chúng tôi đã sử dụng phương pháp nhũ hóa để điều chế phức hệ nanocapsule (vinang nano) và nanoemulsion (nhũ tương nano). Phức hệ vinang và nhũ tương nano được tải nạp với trans-cinnamaldehyde sử dụng một nhân dầu và chitosan làm vỏ bọc. Phức hệ nano có cấu trúc hạt đồng nhất, độ phân tán thấp, kích thước dao động từ 120 đến 150nm. Cả vi nang nano và nhũ tương nano đều bền vững trong môi trường nuôi cấy vi khuẩn sau 24h ủ. Hiệu quả tải nạp trans-cinnamaldehyde lần lượt cho hai phức hệ vi nang và nhũ tương nano là 86 và 73%. Cả hai phức hệ đã nhả thuốc qua hai giai đoạn, chậm rãi trong 6h đầu và theo sau là sự nhả thuốc liên tục sau 12h, đạt lần lượt 35 và 45% cho phức hệ vi nang và nhũ tương nano. Khảo nghiệm sinh học với cảm biến sinh học E. coli Top 10 cho thấy vi nang nano ưu việt hơn nhũ tương nano trong việc ức chế quá trình liên lạc của vi khuẩn, còn được biết đến với tên gọi là quorum sensing. Ở công thức tốt nhất, vinang nano ức chế quá trình giao tiếp ở vi khuẩn này lên đến 65%.

Kinh doanh thương mại điện tử nói chungvà kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử nói riêng là loại hình kinh doanh đã, đang phát triển mạnh mẽ ở các nước trên Thế giới và ở Việt Nam. Trong đó, thanh toán không dùng tiền mặt được khuyến khích sử dụng trên các sàn thương mại điện tử. Với định hướng là đô thị cửa ngõ phía đông bắc của Hà Nội, nghiên cứu đã lựa chọn huyện Gia Lâm để tiến hành phỏng vấn sâu và thực hiện điều tra. Số liệu nghiên cứu được thu thập thông qua lấy mẫu thuận tiện bằng bảng hỏi 228 cá nhân ở huyện Gia Lâm, Hà Nội và được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0, với việc phân tích nhân tố khám phá, kiểm định độ tin cậy và mô hình hồi quy tuyến tính nhằm kiểm định tác động của các yếu tố đến quyết định thanh toán không dùng tiền mặt trên một số sàn thương mại điện tử của người dân trên địa bàn huyện Gia Lâm và kiểm chứng mối quan hệ giữa các biến tác động. Kết quả phân tích từ mô hình hồi quy cho thấy, chỉ có 02 nhóm yếu tố ảnh hưởng đến quyết định này, gồm: (1) Mức độ dễ sử dụng và phổ biến của phương thức thanh toán không dùng tiền mặt; (2) Mức độ an toàn, tiện ích và hỗ trợ của phương thức thanh toán không dùng tiền mặt. Từ đó, một số giải pháp được đề xuất đối với các doanh nghiệp tham gia cung cấp sản phẩm, dịch vụ trên sàn thương mại điện tử nhằm thúc đẩy hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt trên một số sàn ở khu vực Gia Lâmtrong thời gian tới.

Nghiên cứu được tiến hành nhằm đánh giá thực trạng và đề ra giải pháp thúcđẩy hoạt động học tập suốt đời của sinh viên KhoaNông học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Kết quả khảo sát sinh viên, cựu sinh viên và giảng viênKhoa Nông học cho thấy,các học phần trong chương trình đào tạo và hoạt động ngoại khóa đã trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năngcần thiết đểsinh viêncó thể tự nghiên cứu, tựhọc tập suốt đời. Cần tăng cường ứng dụng chuyển đổi số trong dạy và học, tổ chức đa dạng các hoạt động giao lưu, trao đổi văn hóa, các hoạt động ngoại khóa, hoạt động cộng đồng, động viên, khuyến khích sinh viên tham gia giao lưu doanh nghiệp, tăng cường thời lượng thực hành, tổ chức nhiều hơn nữa các lớp tập huấn phương pháp học tập tích tực, tự học, tự trau dồi, nghiên cứu cho sinh viên để phát triển hơn nữa năng lực học tập suốt đời cho sinh viên.