Tập 20 Số 3 (2022)

Gạo cẩm đang được sử dụng như một loại thực phẩm chức năng giúp cải thiện sức khoẻ con người. Chọn tạo giống lúa cẩm có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng tốt, hàm lượng anthocyanin cao và nhiễm nhẹ sâu bệnh là hết sức cần thiết.Thí nghiệm được tiến hành để đánh giá đặc điểm nông sinh học, năng suất và chất lượng của một số dòng lúa cẩm mới tại Viện Nghiên cứu và Phát triển cây trồng, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Ứng dụng chỉ thị phân tử SSR để xác định gen kiểm soát hàm lượng anthocyanin trong mẫu gạo lúa cẩm. Kết quả đánh giá 25 dòng đã lựa chọn được 7 dòng lúa cẩm có triển vọng là C1, C12, C14, C18, C19, C21 và C25. Các dòng triển vọng có thời gian sinh trưởng 109-117 ngày trong vụ mùa, năng suất thực thu từ 6,15-8,05 tấn/ha, tỷ lệ gạo xay 74-80%, chiều dài hạt gạo từ 6,4-6,7mm, vỏ cám màu đen. Trong 7 dòng triển vọng đã chọn được dòng lúa nếp cẩm ưu tú C1 có hàm lượng amylose đạt 3,88%, hàm lượng anthocyanin đạt 619 mg/100g chất khô và mang cả 3 gen Kala1, Kala3, Kala4. Như vậy, chọn tạo giống lúa cẩm có hàm lượng anthocyanin cao cần sử dụng chỉ thị phân tử SSR để kiểm tra sự có mặt của 3 gen Kala1, Kala3và Kala4.

Nghiên cứu này nhằm tìm ra loại thức ăn nhân tạo phù hợp nhất cho nhân nuôi nhện bắt mồi Amblyseius swirskii Athias-Henriot.Thí nghiệm được tiến hành theo phương pháp nuôi cá thể trong tủ định ôn ở nhiệt độ 27C với bốn loại thức ăn nhân tạo gồm thức ăn cơ bản TA1 (thành phần gồm Sucrose, Yeast extract, bột lòng đỏ trứng, hỗn hợp 8 vitamin) và thức ăn cơ bản bổ sung thêm 20% bột ruồi lính đen TA2, bột Artemia franciscanatách vỏ TA3 hoặc bột A. franciscananguyên vỏ TA4. Kết quả cho thấy nhện cái ăn TA2 và TA3 có vòng đời ngắn nhất lần lượt là 7,68 và 7,88 ngày, tiếp theo là ăn TA4 (8,11 ngày) và dài nhất là TA1 (8,68 ngày). Tổng số lượng trứng đẻ của nhện cái ăn TA2, TA3 và TA4 nhiều hơn rõ rệt so với TA1. Tỉ lệ tăng tự nhiên rmcủa nhện cái ăn TA2 (0,182), ăn TA3 (0,176) và ăn TA4 (0,174) đều cao hơn rõ rệt so với ăn TA1 (0,151). Từ kết quả trên cho thấy, thức ăn nhân tạo TA2, TA3 và TA4 hoàn toàn có thể sử dụng trong việc nhân nuôi hàng loạt nhện bắt mồi A. swirskii, đồng thời có thể sử dụng chúng như một loại thức ăn hỗ trợ giúp duy trì quần thể nhện bắt mồi trên cây trồng trong điều kiện thiếu hoặc không có thức ăn.

Bệnh viêm ruột do Canine parvo virus gây ra là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm đối với mọi giống chó đang nuôi tại Việt Nam. Mục tiêu của nghiên cứu nàylà phân lậpcácchủng Canine parvo virus tại một số tỉnh phía Bắc Việt Nam, xác định genotype và một số đặc tính sinh học trên môi trường tế bào CRFK. Kết quả nghiêncứu đã phân lập được 3 chủng CPV:VNUA.CPV.HN01, VNUA.CPV.HN04và VNUA.CPV.HY05trên môi trường tế bào CRFK từ 30 mẫu bệnh phẩm.Kếtquả phân tích cây phả hệ cho thấy các chủng phân lập đềuthuộcnhóm genotypeCPV2c. Các chủng virus phân lập không gây bệnh tích ở đời đầu tiên mà phải qua từ 2đến 4 đời cấy chuyển mù mới có khả năng gây bệnh tích trên tế bào CRFK. Thời điểm xuất hiện bệnh tích tối thiểu 24 giờ sau gây nhiễm và phá hủy hoàn toàn tế bào sau 60-72 giờ nuôi. Hiệu giá virus thu được cao, đạt 107,47TCID50/ml đối với chủng VNUA.CPV.HN04 được phân lập ở Hà Nội. Đường cong sinh trưởng của các chủng nghiên cứu đạt cao nhất ở thời điểm 60-72 giờ, sau đó giảm dần.

Bệnh viêm ruột do Canine parvo virus gây ra là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm đối với mọi giống chó đang nuôi tại Việt Nam. Mục tiêu của nghiên cứu nàylà phân lậpcácchủng Canine parvo virus tại một số tỉnh phía Bắc Việt Nam, xác định genotype và một số đặc tính sinh học trên môi trường tế bào CRFK. Kết quả nghiêncứu đã phân lập được 3 chủng CPV:VNUA.CPV.HN01, VNUA.CPV.HN04và VNUA.CPV.HY05trên môi trường tế bào CRFK từ 30 mẫu bệnh phẩm.Kếtquả phân tích cây phả hệ cho thấy các chủng phân lập đềuthuộcnhóm genotypeCPV2c. Các chủng virus phân lập không gây bệnh tích ở đời đầu tiên mà phải qua từ 2đến 4 đời cấy chuyển mù mới có khả năng gây bệnh tích trên tế bào CRFK. Thời điểm xuất hiện bệnh tích tối thiểu 24 giờ sau gây nhiễm và phá hủy hoàn toàn tế bào sau 60-72 giờ nuôi. Hiệu giá virus thu được cao, đạt 107,47TCID50/ml đối với chủng VNUA.CPV.HN04 được phân lập ở Hà Nội. Đường cong sinh trưởng của các chủng nghiên cứu đạt cao nhất ở thời điểm 60-72 giờ, sau đó giảm dần.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá hiện trạng nguồn lợi rong biển phân bố tại vùng biển ven quần đảo Nam Du, huyện Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang. Trong bốn chuyến điều tra, khảo sát của ba năm từ 2017 đến 2019, sử dụng phương pháp điều tra thực địa lặn sâu có khí tài SCUBA, kết hợp với thu mẫu, kết quả nghiên cứu đã xác định được 96 loài rong biển thuộc 51 chi, 35 họ, 20 bộ của 4 ngành rong; phát hiện được 1 loài rong cùi bắp cạnh (Tubinaria decurrens) thuộc danh mục các loài sinh vật nguy cấp, quý, hiếm cần ưu tiên bảo vệ trong Sách Đỏ Việt Nam (2007). Kết quả đánh giá độ phủ rong biển tại các trạm khảo sát đạt giá trị trung bình 17,0 ± 3,8%; với sinh lượng trung bình đạt 1.946 ± 217 g/m2. Trữ lượng nguồn lợi rong biển phân bố tập trung trên diện tích khoảng 90ha quanh quần đảo ước tính đạt 1.751 ± 195 tấn tươi. Một số chi rong biển chiếm ưu thế về nguồn lợi như chi rong loa (Turbinaria), rong mơ (Sargassum), rong quạt(Padina), rong mào gà (Palisada)… Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc định hướng phát triển và quản lý nguồn lợi rong biển tại vùng biển ven quần đảo này.

In the fourth industrial revolution, the use of the internet is indispensable in managing and sharing information of a country or a locality. Along with the strong development of the internet system and the need to share and look up information on the internet, the integration of GIS technology and web technology (WebGIS) is progressively and widely used. Online maps built with WebGIS have the advantages of ease of use, a large number of users, and providing support in managing, searching, and exploiting information anytime, anywhere. This study aimed to apply GIS technology to build a spatial database to manage nine layers of information about the Ecopark urban area, including housing, apartments, utilities, functional areas, traffic, rivers, canals, construction works, and planning areas. The programming languages ​​HTML, CSS, PHP, and Google Maps JavaScript API were used to build an online map of the Ecopark urban area, and to manage 24 layers of objects according to their functions and purposes for residents and visitors at the website https://ecopark.timoday.edu.vn. This result will be the foundation for Ecopark urban area to develop a smart city in the future.

Nghiên cứu nhằm xác định tỉ lệ bón thay thế phân vô cơ bằng phân hữu cơ vi sinh dạng viên nén nguồn gốc từ phân gà đến năng suất, chất lượng bưởi Sửu 5-6 năm tuổi và đất trồng tại huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ. Các công thức thí nghiệm gồm: đối chứng - bón phân vô cơ theo lượng bón của người dân (1,5kg NPK(5:10:3) + 1,75kg NPK(12:5:7) + 0,5kg K2SO4/cây/năm); và các công thức bón thay thế25% - 50% - 75% - 100%phân hỗnhợp bằng phân hữu cơ vi sinh viên néntrên nguyên tắc đảm bảo lượng đạm (N) nguyên chất là giống nhau ở các công thức bón. Bón thay thế phân hỗn hợp bằng 25%-50% phân hữu cơ vi sinh viên nén ổn định pH đất, tăng N-P-K trong đất, đồng thời cải thiện năng suất bưởi Sửu so với bón 100% phân vô cơ. Bón thay thế bằng 50% phân hữu cơ vi sinh viên nén cho năng suất cao nhất (25,61 tấn/ha) và lợi nhuận đạt 568,95 triệu đồng/ha, tăng 148,49 triệu đồng/ha so với đối chứng. Tăng lượng phân hữu cơ vi sinh viên nén làm tăng chất lượng quả bưởi, thay thế phân vô cơ bằng 50-100% phân hữu cơ vi sinh viên nén làm tăng lượng đường tổng, vitamin C và tỉ lệ chất khô trong quả bưởi Sửu so với bón 100% phân vô cơ.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá hiện trạng sản xuất lâm nghiệp của hộ tại Tây Nguyên. Nghiên cứu phỏng vấn bán cấu trúc 175 hộ có trồng cây lâm nghiệp và phỏng vấn sâu 28 cán bộ chủ chốt.Kết quả nghiên cứu cho thấy, mô hình trồng xen cây lâm nghiệp + cây công nghiệp +/cây ăn quảhiện được áp dụng phổ biến nhất. Thành phần loài cây lâm nghiệp được trồng trong hệ thống sử dụng đất của hộ tương đối đa dạng (23 loài cây chính), trong đó Bời lời đỏ (Litsea glutinosa), Muồng đen (Cassiasiamea), Gòn (Ceiba pentandra), Mắc ca (Macadamia integrifolia)là nhóm loài cây lâm nghiệp chủ đạo được nhiều hộ lựa chọn trồng. Tuy nhiên, thiếu đất canh tác, thiếu vốn để duy trì hệ thống và hiệu quả kinh tế mang lại từ cây lâm nghiệp thấp hơn so với các loài cây khác được xem là những rào cản chính trong phát triển sản xuất lâm nghiệp của các hộ đồng bào vùng Tây Nguyên. Hộ có xu hướng ưu tiên lựa chọn loài cây gỗ đa tác dụng hay các loài cây lâm sản ngoài gỗ để trồng trong hệ thống sản xuất của họ.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định các điều kiện nuôi cấy thích hợp cho khả năng sinh sắc tố và monacolin K từ chủng nấm mốc Monascus purpureus NBRC 4485. Khả năng phát triển cũng như sinh sắc tố và monacolin K của chủng M. purpureusNBRC 4485 được đánh giá trên các loại cơ chất khác nhau bao gồm gạo huyết rồng, gạo tím than, gạo lứt trắng, gạo trắng, gạo trắng Nhật, bắp và đậu nành. Điều kiện sinh sắc tố và monacolin K của chủng M. purpureus NBRC 4485 được đánh giá thông qua việc xác định các nhân tố trong quá trình lên men bán rắn bao gồm độ ẩm môi trường (30, 40, 50, 60, 70% w/v), mật độ giống chủng (104, 105, 106bào tử/g) và thời gian nuôi cấy (8 đến 24 ngày). Kết quả cho thấy gạo lứt trắng là cơ chất thích hợp nhất trong các nguồn cơ chất thử nghiệm với hàm lượng sắc tố vàng, sắc tố đỏ và monacolin K cao nhất đạt được lần lượt là 3.057,8 AU/g, 1.781,0 AU/g và 1.329,3µg/g. Các điều kiện thích hợp để nuôi cấy nấm M. purpureus NBRC 4485 trên môi trường gạo lứt trắng được xác định với độ ẩm môi trường ban đầu là 40% w/w, mật số giống chủng 106bào tử/g cơ chất khô và nuôi cấy trong 22 ngày. Hàm lượng sắc tố vàng, sắc tố đỏ và monacolin K đạt được tương ứng ở mức 6.750,2 AU/g, 4.960,9 AU/g và 2.089,3 µg/g.

Xử lý nước thải nuôi tôm bằng phương pháp sinh học đang được các nhà khoa học quan tâm. Nghiên cứu này được tiến hành nhằm sàng lọc các chủng Bacillussp. chịu mặn và oxy hóa amoni để loại bỏ amoni trong nước thải nuôi tôm. Trong nghiên cứu này, đã sàng lọc được 08 chủng Bacillussp.từ các vi khuẩn nội sinh phân lập từ cỏ Mần trầu. Hai chủng được lựa chọn làMT50 và MT51 có các đặc tính như: hiệu suất loại bỏ amoni cao (lần lượt là 80,36 và 82,24%), pH tối ưu là 7 và sinh trưởng tốt trong môi trường có nồng độ muối cao (4% NaCl). Ngoài ra, hai chủng này cũng cho thấy khả năng cải thiện nước thải nuôi tôm ở điều kiện phòng thí nghiệm. Thí nghiệm TN1 với 1% huyền phù tế bào chủng MT51 cho thấy lượng amoni bị loại bỏ cao nhất (62,38%), trong khi kết quả của các nghiệm thức khác không có ý nghĩa (P >0,05). Thí nghiệm TN2, cả 2 chủng Bacillussp. đều loại bỏ amoni từ 72,25 và 78,85% ở ngày thứ 7. Thí nghiệm TN3, chủng MT51 cho hiệu quả loại bỏ amoni cao nhất với tỉ lệ bổ sung 1% huyền phù tế bào ở ngày thứ 4 là 79,91%. Kết quả cũng cho thấy sự hình thành của nitrit và nitrat trong các thí nghiệm và các chất này được loại bỏ bởi các chủng Bacillussp. nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu cho thấy 02 chủng Bacillussp. phân lập được có thể là loài khử nitrat hiếu khí dị dưỡng.

Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu xác định được chủng vi khuẩn lactic có khả năng sinh bacteriocin, định hướng ứng dụng như chất bổ sung trong thức ăn nuôi trồng thủy sản nhằm thay thế việc sử dụng chất kháng sinh như hiện nay. Trên môi trường MRS, bằng phương pháp cấy trải kết hợp với quan sát đặc điểm hình thái khuẩn lạc, 16 chủng vi khuẩn lactic đã được phân lập từ 18 mẫu ruột cá được thu thập ở các địa điểm khác nhau. Trong đó 08 chủng có khả năng sinh bacteriocin và thể hiện hoạt tính kháng khuẩn với 02 chủng vi khuẩn kiểm định (Salmonellasp.và Escherichia coli). Trong số đó, chủng HN1 được phân lập từ mẫu ruột cá rô phi thu thập ở Hà Nội có khả năng sinh bacteriocin mạnh nhất và thể hiện hoạt tính kháng khuẩn mạnh đồng thời với vi khuẩn Salmonellasp. và Escherichia colivới đường kính vòng kháng khuẩn lần lượt là 16mm và 15mm. Môi trường MRS có bổ sung glucose và cao nấm men với tỉ lệ 3%, chủng HN1 có khả năng sinh trưởng và sinh bacteriocin cao nhất. Kết hợp các đặc điểm hình thái, sinh lý, sinh hoá và phân tích trình tự gen mã hóa vùng 16S rRNA, chủng HN1 đã được xác định là Enterococcus faeciumHN1.

Nghiên cứu được triển khai nhằm tuyển chọn được chủng vi khuẩn đất có khả năng phân hủy mạnh chlorpyrifos và sản sinh hoạt chất kháng nấm. Chủng BPTC-316 có hoạt tính sinh học cao nhất trong tổng số 32 chủng tiềm năng phân lập được thông qua sử dụng môi trường chọn lọc, đặc điểm nuôi cấy và phân tích trình tự gen 16S rRNA. Chủng BPTC-316 gần nhất (99,78%) với Rhodococcus tukisamuensisJCM 11308T(AB067734) dựa trên phân tích trình tự gen 16S rRNA. Chủng BPTC-316 có khả năng phân hủy 96,8% chlorpyrifos sau 10 ngày nuôi cấy. Bên cạnh đó, hoạt chất sinh học tổng số tách chiết từ chủng BPTC-316 có khả năng ức chế sinh trưởng cả hai chủng nấm kiểm định Fusarium oxysporumKACC 41083 và Phytophthora capsiciKACC 40483 với đường kính vòng kháng nấm lần lượt là 17,6 và 16,8mm.

Nghiên cứu này nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tới sự hài lòng của người lao động khi tham gia xuất khẩu lao động và ra quyết định tái tục hợp đồng lao động hay không. Sử dụng mô hình JDI của Smith & cs. (1969) làm nền tảng kết hợp với sự kế thừa kết quả của các nghiên cứu trước, nghiên cứu xác định được các nhân tố đánh giá sự hài lòng với 20 tiêu chí thuộc 5 nhóm gồm: hồ sơ, đào tạo, điều kiện làm việc, thu nhập và vị trí công việc. Thực hiện khảo sát với mẫu 146 người lao động tại Hải Dương đã và đang đi xuất khẩu lao động sang thị trường Nhật Bản. Kết quả nghiên cứu cho thấy thu nhập là nhân tố tác động mạnh nhất đên sự hài lòng của người lao động khi tham gia xuất khẩu lao động tại Nhật Bản, tiếp đó là ví trí công việc và điều kiện làm việc.

Nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy nhị phân và lý thuyết của thuyết hành động hợp lý (TRA) và lý thuyết hành vi có ý định (TPB). Mục tiêu nghiên cứu xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định lựa chọn mô hình canh tác cua - tôm - lúa của nông hộ tại tỉnh Kiên Giang. Kết quả phân tích 102 nông hộ nuôi cua - tôm - lúa quảng canh cho thấy đáp viên nam chiếm 82,4%, độ tuổi trung bình của chủ hộ là 51 tuổi, trình độ học vấn của chủ hộ trung bình là lớp 7, số năm kinh nghiệm trung bình của chủ hộ là 10 năm, diện tích trung bình của hộ là 2,8ha. Kết quả phân tích hồi quy nhị phân có 2 biến (Nhiễm mặn và Mô hình dễ thực hiện)có tác động tích cực đến đến ý định lựa chọn mô hình canh tác cua - tôm - lúa của nông hộ. Từ kết quả nghiên cứu đề xuất giải pháp như sau: Nông hộ quản lý các loại rủi ro trong quá trình sản xuất và tiêu thụ cua - tôm - lúa. Thường xuyên theo dõi các nghiên cứu hay dự báo về thời tiết, môi trường, lựa chọn nguồn giống và vật tư đầu vào (thức ăn, vôi, kháng sinh) ở những cơ sở có uy tín, theo giỏi độ mặn trong ao nuôi thường xuyên và vèo con giống trước khi đưa vào ao nuôi.

Chó và mèo là hai loại vật nuôi gần gũi với con người từ xa xưa. Việt Nam hiện có hơn 5 triệu gia đình nuôi chóhoặc mèo với hơn 7,5 triệu con, tương đương vớisố lượng trâu bò của cả nước. Xu hướng nuôi chó và mèo làm thú cưng ngày càng lớn nên người nuôi quan tâm nhiều đến nhu cầu dinh dưỡng tối ưu để đảm bảo sức khoẻ (con vật có thân hình cân đối, không béo phì) hơn là thoả mãn dinh dưỡng tối đa.Mục tiêu của bài báo này là tổng quan nhu cầu các chất dinh dưỡng cơ bản của chó và mèo dựa trên khuyến cáo của NRC (2006), AAFCO (2014) và FEDIAF (2017) và một số nghiên cứu khác. Chó và mèo đều là động vật ăn thịt, nhu cầu năng lượng cao hơn vật nuôi khác (4.000kcal năng lượng trao đổi/kg thức ăn), nhu cầu protein thôcủa chó (18-23%) thấp hơn mèo (20-33%) nhưng lớn hơn gia súc, gia cầm và nhu cầu một số chất dinh dưỡng cũng rất khác biệt so với vật nuôi truyền thống.