Tập 19 Số 10 (2021)

Sản xuất bí xanh đã đóng góp vào cải thiện sinh kế cho nhiều nông dân ở huyện Kỳ Sơn, tỉnh Hòa Bình nhưng sản xuất còn nhiều hạn chế. Nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến chuỗi giá trị bí xanh, từ đó đề xuất giải pháp phát triển chuỗi giá trị bí xanh trong huyện. Nghiên cứu sử dụng số liệu thứ cấp kết hợp với nguồn dữ liệu sơ cấp được thu thập từ 120 tác nhân tham gia trong chuỗi giá trị bí xanh bao gồm các hộ sản xuất, người thu gom, người bán buôn, người bán lẻ và cán bộ địa phương năm 2018. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra chuỗi giá trị sản phẩm bí xanh trong huyện vận hành chủ yếu thông qua 3 kênh thị trường chính. Nông hộ là tác nhân tạo ra giá trị gia tăng cao nhất trong chuỗi giá trị, kế đến là tác nhân bán buôn và bán lẻ. Nghiên cứu cũng chỉ ra một số yếu tố ảnh hưởng tới phát triển chuỗi sản xuất bí xanh trên địa bàn huyện bao gồm thị trường, thể chế chính sách, điều kiện tự nhiên, trình độ của các tác nhân trong chuỗi, cơ sở hạ tầng và công nghệ sản xuất và đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện chuỗi giá trị bí xanh tại huyện Kỳ Sơn trong thời gian tới.

Huyện Chương Mỹ nằm trong vùng, xã trọng điểm chăn nuôi gia cầm của thành phố Hà Nội, chăn nuôi gà thịt phát triển, song còn nhỏ lẻ, xen kẽ trong khu dân cư, việc kết nối trong sản xuất và tiêu thụ còn hạn chế. Nghiên cứu nhằm mục tiêu phát triển chăn nuôi gà thịt của các hộ dân trên địa bàn huyện Chương Mỹ theo hướng sản xuất đảm bảo chất lượng và bảo vệ môi trường. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp và sơ cấp, trong đó dữ liệu sơ cấp được thu thập qua điều tra 146 hộ chăn nuôi gà thịt gồm 126 hộ chăn nuôi truyền thống và 20 hộ chăn nuôi theo quy trình tiên tiến. Phương pháp phân tích thống kê được sử dụng xuyên suốt trong nghiên cứu. Kết quả cho thấy, chăn nuôi gà thịt đã mang lại nguồn thu đáng kể cho các hộ chăn nuôi. Chăn nuôi theo quy trình tiên tiến có lợi thế trong chăn nuôi và thị trường hơn nhóm hộ chăn nuôi thông thường. Để chăn nuôi phát triển đảm bảo chất lượng và bảo vệ môi trường, chăn nuôi theo các quy trình tiên tiến là xu hướng chăn nuôi phù hợp.

Liên kết kinh tế giúp nông dân tránh được tình trạng “được mùa mất giá”, trong khi doanh nghiệp ổn định nguồn nguyên liệu cho chế biến. Bài viết nhằm chỉ ra thực trạng liên kết kinh tế giữa doanh nghiệp và hộ nông dân, từ đó đề xuất giải pháp tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp và hộ nông dân trong sản xuất và tiêu thụ dược liệu tại huyện Hải Hậu. Ngoài nguồn thông tin thứ cấp, thông tin sơ cấp được thu thập từ 02 doanh nghiệp, 01 HTX, 100 hộ dân trồng dược liệu có liên kết và 30 hộ không liên kết. Kết quả nghiên cứu cho thấy liên kết đã mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và các hộ nông dân, song cũng bộc lộ nhiều bất cập như nhận thức của hộ thấp, quy mô sản xuất của hộ nhỏ và manh mún, cơ sở hạ tầng cho sản xuất chưa hoàn thiện… Các giải pháp cần được thực hiện trong thời gian tới là: i) Nâng cao nhận thức của nông dân về vai trò của liên kết trong cung ứng dược liệu; ii) Tăng cường hỗ trợ từ phía doanh nghiệp đối với hộ nông dân về kỹ thuật và đầu vào sản xuất; iii) Chính quyền địa phương tạo điều kiện về cơ chế, chính sách để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất, thu mua và chế biến dược liệu trên địa bàn huyện.

Chăn nuôi trâu thịt vỗ béo là một mô hình sinh kế mới của các hộ nông dân người dân tộc thiểu số và đang có xu hướng phát triển ở một số tỉnh vùng biên giới phía bắc. Trong thời gian đại dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, giao thương ở vùng biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc trở nên khó khăn. Liệu mô hình chăn nuôi này có khả thi để nhân rộng, đặc biệt với nhóm hộ nghèo dân tộc thiểu số? Nghiên cứu sử dụng phương pháp tiếp cận có sự tham gia kết hợp với các công cụ đánh giá nhanh thị trường, đánh giá khả thi kỹ thuật, phân tích hiệu quả tài chính, phân tích rủi ro. Lết quả nghiên cứu đã cho thấy rằng mô hình này là khả thi và mang lại thu nhập cho người dân ngay cả trong giai đoạn khó khăn do Covid-19 gây ra.

Hiện nay, nhiều địa phương đã hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mớivà tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí trong xây dựngnông thôn mới.Tuy nhiên, việc duy trì tiêu chí nông thôn mới còn gặp nhiều khó khăn do nhiều nguyên nhân. Nghiên cứu này đánh giá thực trạng kết quả xây dựng nông thôn mới và kết quả duy trì tiêu chí nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2010-2019. Nghiên cứu sử dụng phương pháp tiếp cận có sự tham gia để thu thập thông tin về thực trạng kết quả duy trì tiêu chí nông thôn mới, phân tích so sánh theo tiêu chí và theo giai đoạn. Từ đó, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng thực hiện các tiêu chí NTM trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới.

Khu vực ngoại thành Hà Nội có ưu thế cho phát triển sản xuất nông nghiệp do gần một thị trường lớn có khách hàng đa dạng. Sự thiếu hụt về nguồn cung thịt bò cho thị trường Hà Nội là cơ hội cho việc phát triển các chuỗi giá trị bò thịt. Nghiên cứu này sử dụng thông tin phỏng vấn các tác nhân trong chuỗi giá trị thịt bò tại huyện Chương Mỹ vào năm 2020.Kết quả cho thấy chuỗi giá trị bò thịt tại huyện hoạt động với quy mô nhỏ với các tác nhân từ sản xuất, thu gom, giết mổ, bán buôn và bán lẻ. Hoạt động của chuỗi có hiệu quả về mặt tài chính và mang lại thu nhập đáng kể cho các hộ chăn nuôi có quy mô lớn hơn. Tuy nhiên, hầu hết các hộ có quy mô nhỏ, năng suất chăn nuôi chưa cao, chưa có liên kết chính thức giữa các tác nhân, chuỗi giá trị bò thịt huyện Chương Mỹ đang phải cạnh tranh với các chuỗi sản phẩm thịt bò không chỉ ở trong nước, mà còn từ các chuỗi sản phẩm nhập khẩu. Để giải quyết vấn đề này, một số giải pháp được đề xuất nhằm nâng cấp chuỗi giá trị bò thịt huyện Chương Mỹ trong thời gian tới.

Lao động di cư là một trong những đối tượng dễ bị tổn thương và chịu tác động nhiều bởi dịch bệnh Covid-19. Đo lường mức độ tác động của dịch bệnh Covid-19tới việc làm và đời sống của lao động di cư là mục tiêu của nghiên cứu này. Kết quả khảo sát đối với 114 lao động di cư đang sinh sống tại xã Hoàn Sơn, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh cho thấy gần 70% người lao động di cư bị mất hoặc giảm việc làm, 86% bị giảm thu nhập, giảm chi tiêu hay đời sống tinh thần bị xáo trộn. Nghiên cứu cho thấy mặc dù chịu tác động lớn bởi dịch bệnh nhưng nhóm lao động di cư không nhận được đầy đủ sự trợ cấp của Nhà nước từ gói hỗ trợ 62.000 tỉ đồng cũng như sự quan tâm của chính quyền địa phương. Các giải pháp để giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh Covid-19 đến người lao động di cư là khống chế tốt dịch bệnh, đơn giản hóa điều kiện và thủ tục để lao động di cư được thụ hưởng gói an sinh xã hội, chính quyền địa phương cần quan tâm hơn nữa tới lao động di cư và bản thân người lao động cần chủ động thích ứng tốt hơn.

Cán bộ các tổ chức chính trị - xã hội ở cấp huyện, xã với số lượng biên chế chuyên trách không nhiều nhưng đảm đương sứ mệnh khá quan trọng trong quản lý xã hội cũng như phát triển sản xuất kinh doanh, họ rất cần được nâng cao chất lượng để đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Nghiên cứu này nhằm đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ các tổ chức chính trị - xã hội huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An và những huyện có điều kiện tương tự. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng chủ yếu là thống kê mô tả, thống kê so sánh và mô hình hồi quy tuyến tính. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 6 yếu tố quyết định đến 79% sự thay đổi của chất lượng cán bộ các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt có ảnh hưởng rõ nét nhất là Trình độ Chuyên môn, Trình độ lý luận chính trị và mức độ Bồi dưỡng thường xuyên về chuyên môn nghiệp vụ và các lĩnh vực khác có liên quan đến vị trí cũng như công việc của họ. Để nâng cao chất lượng cán bộ, cần thực hiện nhiều giải pháp như nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, bồi dưỡng thường xuyên và cải thiện thu nhập.

Nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng thực hiện các giải pháp giảm nghèo,từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao tính bền vững trong giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh Kim Bôi. Phương pháp thống kê mô tả và thống kê so sánh để phân tích thực trạng thực hiện các giải pháp giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Kim Bôi. Các thông tin sơ cấp được thu thập từ 100 hộ nghèo và cận nghèo dân tộc thiểu số tại 16 xã đặc biệt khó khăn và 20 cán bộ cấp huyện, xã đang trực tiếp thực hiện công tác giảm nghèo. Kết quả phân tích cho thấy công tác giảm nghèo mặc dù đã góp phần giảm tỷ lệ nghèo đói trên địa bàn huyện. Mỗi năm tỷ lệ nghèo bình quân 4,97% tuy nhiên chưa đảm bảo được tính bền vững, tỷ lệ tái nghèo còn cao. Các giải pháp đề xuất tập trung khắc phục những khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện các giải pháp giảm nghèo bền vững. Trong đó, giải pháp hỗ trợ các hộ nghèo dân tộc thiểu số sử dụng đồng vốn có hiệu quả thông qua thực hiện các cơ chế hỗ trợ tạo sinh kế bền vững cần phải được chú trọng.

Nghiên cứu này được thực hiện với mục tiêu phân tích thực trạng hoạt động khai thác thủy sản xa bờ của hộ ngư dân xã Hoằng Trường trong bối cảnh đại dịch Covid-19.Số liệu nghiên cứu thu thập từ 40 hộ khai thác thủy sản xa bờ và 20 hộ khai thác gần bờ cho thấy 87,5% số hộ giảm số chuyến đánh bắt và lượng hộ bán thủy sản cho thương lái giảm xuống 50% so với hơn 90% trước đại dịch, không hộ xa bờ nào có thể bán thủy sản để xuất khẩu trong đại dịch. Những điều này xảy ra bởi các lệnh giãn cách của Chính phủ và gián đoạn chuỗi cung ứng thủy sản trong nước và toàn cầu.Trong khiphần lớnngư dânđiều tra (75%)cố gắng không giảm sản lượng đánh bắt, thì giá thủy sản lại giảmhơn 20%. Đây là nguyên nhân khiến thu nhập của ngư dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng.Có40% ngư dân đang ứngphó bằng cách tiếp tục đánh bắtxa bờ, 60% kết hợp đánh bắt gần bờ. Điều này nhấn mạnh khai thác thủy sản là sinh kế quan trọng và khó thay thế ngay cả khi đại dịch đang xảy ra.Khuyến khích ngư dân kết hợp khai thác thủy sản với các hoạt động sản xuất khác, tổ chức cho họ liên kết trong khai thác thủy sản là điều chính quyền địa phương cần quan tâm.

Nghiên cứu nhằmphân tích các yếu tố ảnh hưởng đến giá đất ở và đề xuất mô hình xác định vùng giá đất ở đô thị tại thị trấn Trâu Quỳ, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội.Số liệu thứ cấpvề thông tin đất đaiđược thu thập thông quađiều tra 129 chủ sử dụng đất có giao dịch về đất ở.Phương pháp phân tích số liệu chính là mô hình hồi quy tuyến tính đa biến và phân tích không gian. Kết quả nghiên cứu cho thấy, giá đất ở đô thị tại thị trấn Trâu Quỳ chịu ảnh hưởng bởi 9 yếu tố, trong đó loại đường tiếp giáp có ảnh hưởng lớn nhất đến giá đất, tiếp đến là các yếu tố khoảng cách đến chợ, khoảng cách đến ủy ban nhân dân và khoảng cách đến trường học. Nghiên cứu cũng đã phân nhóm đất ở đô thị của thị trấn thành 5 tiểu vùng giá đất, với tiểu vùng có giá đất rất thấp nhất dưới 26 triệu đồng/m2và tiểu vùng có giá đất rất cao dao động trên 63 triệu đồng/m2.

Bài báo phân tích sở thích củadukhách đối với sản phẩm du lịch sinh tháigắn với bảo tồn đa dạng sinh họctại Vườn quốc gia Ba Vì để cung cấp thông tin cho các nhà quản lý trong quá trình phát triển các sản phẩm du lịch sinh tháigắn với bảo tồn đa dạng sinh học đáp ứng đúng nhu cầu của du khách. Các thí nghiệm lựa chọn được sử dụng để xem xét sở thích của 180 du khách đối với các gói sản phẩm du lịch sinh tháigắn với bảo tồn đa dạng sinh học và ước tính mức sẵn lòng trả của họcho từng thuộc tính của các sản phẩm này. Kết quảmô hình Logit có điều kiệncho thấy, du khách có sở thích với sản phẩm du lịch sinh tháivới tất cả các thuộc tính ngoại trừ việc chỉ tham quan mà không khai thác cây thuốc gia truyền của đồng bào dân tộc Dao. Mức độ sẵn lòng trả biên cao nhất của du khách đểquyên góp cho bảo tồn đa dạng sinh học với mức 5.000 đồng/lượt tham quan là 100,7 nghìn đồng. Du khách ưa thích tham quan và khai thác vườn thuốc của đồng bào dân tộc Dao hơn là ngắm động vật hoang dã. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng du khách sẵn lòng quyên góp cao hơn mức đề xuất cho các hoạt động bảo tồn đa dạng sinh họctại Vườn.

Nghiên cứu này nhằm tổng kết những kinh nghiệm, từ đó đề xuất những kiến nghị nhân rộng mô hình hợp tác xã nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp. Thông tin, số liệu sử dụng trong bài viết được thu thập từ phỏng vấn sâu cán bộ quản lý và thảo luận nhóm với thành viên các hợp tác xã trên địa bàn các tỉnh Bắc Giang, Hà Nội và Long An. Tổng kết kinh nghiệm cho thấy, để ứng dụng thành công công nghệ cao trong nông nghiệp, i) các hợp tác xã cần thành lập và hoạt động dựa trên nhu cầu và lợi ích của thành viên; ii) có những đột phá trong tư duy sản xuất kinh doanh, có chiến lược và kế hoạch phát triển gắn với xu thế thời đại; iii) có quyết tâm, bền bỉ và sự đồng thuận của cả ban lãnh đạo và toàn thể thành viên; iv) lựa chọn, thí điểm và nhân rộng công nghệ phù hợp,chú trọng đầu tư ứng dụng công nghệ cao vào các tài sản chung của hợp tác xã; v) đa dạng và linh hoạt các hình thức liên kết; vi) tranh thủ sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn và các tổ chức.

Mục tiêu của bài viết là tổng quan một số vấn đề lý luận và thực tiễn về thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam, từ đó chỉ ra những tồn tại và đề xuất một số giải pháp nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp. Kết quả tổng hợp thông tin, số liệu từ các nghiên cứu trước cho thấy ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp được coi là xu hướng tất yếu cho ngành nông nghiệp Việt Nam trong thời kỳ hội nhập dưới tác động của cách mạng công nghiệp 4.0. Đây là một trong những chủ trương lớn được Đảng và Nhà nước ta triển khai thực hiện trong thời gian qua. Mặc dù đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, nhưng số lượng các đơn vị ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp chưa nhiều và ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam vẫn đang gặp khá nhiều thách thức. Để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp thì hoàn thiện hệ thống chính sách về ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp là hết sức cần thiết. Bên cạnh đó, tăng cường thực hiện qui hoạch phát triển nông nghiệp công nghệ cao, đẩy mạnh công tác đào tạo nhân lực, hỗ trợ tiếp cận vốn tín dụng và tuyên truyền về hiệu quả của ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp là những giải pháp cần được ưu tiên thực hiện trong thời gian tới.