Tập 21 Số 6 (2023)

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp thống kê mô tả và thống kê so sánh, khảo sát 6 cán bộ, 60 hộ dân trồng táo Sơn tra để giải quyết các mục tiêu: (i) Đánh giá thực trạng phát triển cây Sơn tra; (ii) Đề xuất giải pháp tăng cường phát triển sản xuất táo Sơn tra trên địa bàn huyện Thuận Châu tỉnh Sơn La. Kết quả nghiên cứu cho thấy trước năm 2019, táo Sơn tra là cây đem lại thu nhập đáng kể cho đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã vùng cao của huyện Thuận Châu, tuy nhiên từ cuối năm 2019,giá bán táo sụt giảm đáng kể, thu nhập từ trồng táo giảm từ 40-65 triệu/ha xuống còn 1,55 triệu/ha. Phát triển sản xuất táo Sơn tra có nhiều thuận lợi nhưng còn tồn tại nhiều khó khăn liên quan đến quy hoạch, chính sách hỗ trợ phát triển, kết nối thị trường, thương hiệu. Để tăng cường phát triển táo Sơn tra trên địa bàn huyện Thuận Châu cần thực hiện tốt các giải pháp liên quan đến tăng cường kết nối thị trường, tăng cường chế biến và đa dạng hoá sản phẩm chế biến sâu từ sản phẩm táo tươi, bổ sung chính sách hỗ trợ cho người trồng táo trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và các rủi ro tương tự trong tương lai.

Nông nghiệp đô thị đóng góp vai trò quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của nhiều quốc gia, góp phần quan trọng trong việc đạt được an ninh lương thực toàn cầu. Nông nghiệp đô thị không chỉ cung ứng nguồn lương thực, thực phẩm tươi sống tại chỗ và tạo việc làm và thu nhập cho một bộ phận dân cư đô thị mà còn góp phần tạo cảnh quan, giảm ô nhiễm môi trường và cải thiện sức khỏe cộng đồng đô thị. Bài viết này trình bày kết quả nghiên cứu tổng quan một số lý luận và thực tiễn quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị. Kết quả nghiên cứu đã khẳng định phát triển nông nghiệp đô thị là tất yếu. Phát triển nông nghiệp đô thị luôn gặp những khó khăn và thách thức trong tiếp cận nguồn lực, quy hoạch, thực hiện và cơ chế giám sát hiệu quả, dẫn đến những tác động tiêu cực tới sức khỏe, năng suất, môi trường và khả năng tiếp cận thị trường. Trên cơ sở đánh giá thực trạng, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp phát triển nông nghiệp đô thị ở Việt Nam.

Nghiên cứu này nhằm phản ánh tình hình biến đổi khí hậu và những biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu trong sản xuất nông nghiệp của các hộ nông dân trên địa bàn huyện Mộc Châu. Để thực hiện nghiên cứu, chúng tôi tiến hành điều tra bằng bảng hỏi 120 hộ nông dân tham gia trực tiếp hoạt động sản xuất nông nghiệp và phỏng vấn sâu 10 cán bộ quản lý. Kết quả nghiên cứu chỉ ra, trước những diễn biến của biến đổi khí hậu như gia tăng nhiệt độ, độ ẩm, giảm số giờ nắng… kèm theo những hiện tượng thời tiết bất thường như rét đậm, rét hại, bão, lũ, mưa đá, sương muối…, các hộ nông dân Mộc Châu cũng đã có một số biện pháp thích ứng nhất định. Các biện pháp như chuyển đổi cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện khí hậu, thời tiết; sử dụng giống mới; điều chỉnh kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt; tu sửa chuồng trại; di chuyển lồng bè, nạo vét bùn hay ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, đa dạng sinh kế… đã được các hộ dân áp dụng nhưng tỷ lệ chưa cao và không đồng đều giữa các nhóm hộ. Bài viết cũng đã đề xuất một số khuyến nghị nhằm nâng cao thích ứng với biến đổi khí hậu trong sản xuất nông nghiệp của các hộ nông dân tại Mộc Châu trong thời gian tới.

Hầu hết các quốc gia trên thế giới hiện nay đều thể hiện sự quan tâm đặc biệt tới phát triển bền vững do những vấn đề về môi trường và nguồn tài nguyên ngày càng cạn kiệt. Logistics thu hồi đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được các mục tiêu của phát triển bền vững. Mục tiêu của nghiên cứu này là tổng quan tài liệu liên quan đến logistics thu hồi và sự phát triển bền vững thông qua ba trụ cột của phát triển bền vững là kinh tế, xã hội và môi trường. Phương pháp phân tích nội dung được sử dụng để phân tích các tài liệu nghiên cứu có liên quan. Kết quảnghiên cứu cho thấy logistics thu hồi có ảnh hưởng tích cực tới phát triển bền vững thông qua 5 khía cạnh về kinh tế, 4 khía cạnh về môi trường và 5 khía cạnh về xã hội. Tuy nhiên, cũng có một số nghiên cứu cho thấy ảnh hưởng tích cực của logistics thu hồi tới khía cạnh kinh tế và xã hội của doanh nghiệp là chưa rõ ràng.

Bài viết nhằm đánh giá thực trạng chất lượng lao động và qua đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng lao động phục vụ phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở thành phố Hà Nội. Thông qua tổng hợp các thông tin thứ cấp, kết quả nghiên cứu cho thấy, đội ngũ lao động có khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến để ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao của thành phố Hà Nội thiếu hụt trầm trọng, nghề nông nghiệp được đào tạo chủ yếu là nghề truyền thống, số lao động nông nghiệp sau đào tạo được doanh nghiệp tuyển dụng chỉ chiếm 2,3%. Nguyên nhân chủ yếu là do bản thân lao động chưa ý thức được tầm quan trọng của đào tạo nghề nông nghiệp công nghệ cao, giáo viên dạy nghề chưa được bồi dưỡng nâng cao trình độ, cơ sở đào tạo thiếu trang thiết bị thực hành, chương trình dạy nghề chỉ tập trung vào lĩnh vực sản xuất, không quan tâm đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Do đó, giải pháp cần thiết để nâng cao chất lượng đào tạo lao động nông nghiệp phục vụ nông nghiệp công nghệ cao là: xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, tăng cường tuyên truyền, tăng cường sự phối hợp giữa các bên liên quan và tập trung nguồn lực cho đào tạo nghề nông nghiệp công nghệ cao.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm phân tích thực trạng, lợi ích kinh tế và khó khăn trong liên kết chăn nuôi lợn thịt của các hộ nông dân tại huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Ngoài thông tin thứ cấp, nghiên cứu còn dựa trên dữ liệu điều tra 66 hộ chăn nuôi lợn thịt tại huyện Tiên Lữ. Kết quả nghiên cứu cho thấy các hộ nông dân chăn nuôi lợn thịt liên kết theo cả hình thức chính thức và phi chính thức. Các hoạt động liên kết thể hiện ở việc mua bán con giống, mua chung thức ăn, phòng trừ dịch bệnh, vay vốn và tiêu thụ sản phẩm. Hộ chăn nuôi liên kết chính thức với nhau bằng việc tham gia hợp tác xã. Một số lợi ích khi tham gia liên kết là giá đầu vào giảm, chất lượng đầu vào đảm bảo, được tham gia tập huấn và chia sẻ thông tin cũng như tiếp cận với nguồn vốn vay ưu đãi, do đó hộ tham gia hợp tác xã có mức thu nhập và hiệu quả kinh tế tốt hơn so với hộ không tham gia. Tuy vậy, liên kết chưa có tính đa dạng, chủ yếu mới ở khâu sản xuất, nội dungliên kết còn ít và lỏng lẻo, chưa có sự phân biệt giữa sản phẩm liên kết và không liên kết.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định ảnh hưởng của các yếu tố đến ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau của hộ nông dân ở thành phố Hà Nội. Bên cạnh nguồn số liệu thứ cấp, nghiên cứu đã tiến hành khảo sát 164 hộ bao gồm 88 hộ có ứng dụng và 76 hộ chưa ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau ở hai huyện Gia Lâm và Đông Anh. Mô hình logit được sử dụng để ước tính mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau của hộ. Kết quả nghiên cứu cho thấytrình độ học vấn của chủ hộ, thu nhập của hộ, số lượng lao động nông nghiệp, diện tích trồng rau và tiếp cận của hộ với dịch vụ khuyến nông và với nguồn vốn tín dụng là những yếu tố có ảnh hưởng tích cực đến ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau của hộ. Trong khi đó tuổi, giới tính của chủ hộ, tổng diện tích đất nông nghiệp của hộ và yếu tố địa phương là những yếu tố không có ảnh hưởng rõ ràng. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đã đề xuất một số giải pháp chủ yếu để thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau của hộ nông dân trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

Nghiên cứu về kiểm soát quản trị trong hợp tác xã nông nghiệp tại Việt Nam chưa phổ biến trong khi mô hình HTX nông nghiệp đang đứng trước yêu cầu thay đổi về kiểm soát quản trị để đảm bảo quyền lợi của xã viên cũng như các đối tác nhằm thúc đẩy sự phát triển. Trên cơ sở tổng quan các nghiên cứu trên hệ thống dữ liệu uy tín, bài báo trình bày kết quả nghiên cứu về khái niệm, các lý thuyết dòng chính được ứng dụng trong nghiên cứu và các mô hình kiểm soát quản trị trong hợp tác xã nông nghiệp và thảo luận khả năng vận dụng các lý thuyết phù hợp với các loại hình HTX phù hợp tại Việt Nam.

Quản lý an toàn thực phẩm (ATTP) là một trong những mối quan tâm hàng đầu ở khu vực đô thị. Nghiên cứu thực hiện nhằm đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý, nhất là quản lý nhà nước, từ đó đề xuất một số giải pháp tăng cường hiệu lực của công tác quản lý nhà nước đối với các chợ dân sinh trên địa bàn quận Cầu Giấy.Nghiên cứu tiến hành khảo sát các hộ kinh doanh thực phẩm, cán bộ quản lý an toàn thực phẩm (ATTP) và người tiêu dùng tại một số chợ tại quận Cầu Giấy. Kết quả nghiên cứu cho thấy quận đã thực hiện nhiều biện pháp tuyên truyền và bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ quản lý và người kinh doanh nhưng cách thức, thời gian tổ chức và nội dung chưa phù hợp. Số lượng cán bộ làm công tác quản lý ATTP của quận còn thiếu, cơ sở hạ tầng tại các chợ và trang thiết bị phục vụ quản lý ATTP còn hạn chế. Nhiều người tiêu dùng chưa quan tâm đến ATTP. Mặc dù công tác kiểm tra và xử lý vi phạm được thực hiện thường xuyên, vẫn còn những vấn đề cần giải quyết. Để nâng cao quản lý nhà nước về ATTP tại Cầu Giấy trong thời gian tới cần có các giải pháp hiệu quả về tăng cường truyền thông, cải thiện cơ sở vật chất và công tác thanh kiểm tra.

Ngành hàng lúa gạo Việt Nam hiện nay đóng vai trò quan trọng cả về mặt kinh tế - xã hội và được định hướng phát triển theo các tiêu chuẩn chứng nhận. Bài báo này được thực hiện nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về sản xuất lúa gạo theo tiêu chuẩn tại Việt Nam, bao gồm khái niệm, vai trò, yếu tố tác động đến quyết định tham gia sản xuất lúa gạo có chứng nhận, thực tiễn Việt Nam và kinh nghiệm quốc tế trong việc phát triển sản xuất lúa gạo theo tiêu chuẩn chứng nhận. Từ kết quả tổng quan tài liệu, bài báo cho thấy sản xuất lúa gạo theo các tiêu chuẩn chứng nhận có nhiều tiềm năng giúp giảm chi phí vật tư và tăng lợi nhuận cho nông dân. Có nhiều yếu tố cả bên trong và bên ngoài tác động đến việc tham gia sản xuất lúa gạo có chứng nhận của người dân, tuy nhiên lợi ích kinh tế từ việc sản xuất này mang lại vẫn là yếu tố được quan tâm nhất. Để thúc đẩy sản xuất lúa gạo theo tiêu chuẩn chứng nhận tại Việt Nam, nhà nước cần có hỗ trợ cho các hộ nông dân trong quá trình chuyển đổi, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc hoàn chỉnh cho sản phẩm chứng nhận và tập trung vàocác tiêu chuẩn được thị trường tiêu thụ chính công nhận.

Du lịch nông nghiệp là loại hình du lịch phổ biến ở các nước phát triển, tuy nhiên loại hình du lịch này mới được chú trọng ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam. Phát triển du lịch nông nghiệp mang lại các lợi ích như đa dạng hóa các hoạt động nông nghiệp, tăng trưởng kinh tế, bảo tồn bản sắc văn hóa, sản xuất, giảm ô nhiễm môi trường nhưng cũng vẫn còn một số hạn chế tốn tại. Bài viết này trình bày kết quả phân tích tổng quan các kinh nghiệm trong phát triển du lịch nông nghiệp trên thế giới và những cơ hội, thách thức cho phát triển du lịch nông nghiệp ở Việt Nam;từ đó đề xuất một số gợi ý về định hướng chính sách phát triển du lịch nông nghiệp cho Việt Nam trong thời gian tới.

Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sản xuất cà rốt theo tiêu chuẩn xuất khẩu của hộ nông dân. Nghiên cứu này dựa trên số liệu điều tra 87 hộ trồng cà rốt của huyện Cẩm Giàng để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sản xuất cà rốt theo tiêu chuẩn xuất khẩu. Kết quả nghiên cứu cho thấy các biếnthuộc về chủ hộ như tuổi; trình độ học vấn; được tập huấn; hướng dẫn kỹ thuật cũng như tổng diện tích trồng cà rốt của hộ và mong muốn tiêu thụ sản phẩm có ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định sản xuất cà rốt tiêu chuẩn xuất khẩu của hộ nông dân trên địa bàn huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương.