Tập 20 Số 7 (2022)

Nghiên cứu này tiến hành nhằm phát triển và chọn lọc dòng ngô trái cây giàu anthocyanin ưu tú phục vụ chương trình chọn giống ngô trái cây ưu thế lai ăn tươi không qua chế biến. Hai chiến lược phát triển dòng được áp dụng gồm (i) lai trở lại giữa ngô nếp tím và ngô ngọt trắng và (ii)chọn lọc hỗn hợp ở quần thể F2từ phép lai ngô nếp tím với ngô ngọt vàng dựa trên chỉ thị hình thái hạt màu tím đậm và nhăn nheo. Kết quả đã chọn được 02 dòng ưu tú gồm UV10 từ chiến lược 1 và dòng TD05 chọn từ chiến lược 2. Hai dòng này mỏng vỏ, trong đó UV10 đạt 35,2µm và TD05 đạt 31,4µm, độ ngọt cao với chỉ số độ ngọt Brix của UV10 đạt 17,4% và TD05 đạt 22,5%; giàu anthocyanin trong đó UV10 đạt 139,9 mg/100g và TD05 đạt 136,9 mg/100g hạt. Các tổ hợp lai (THL) ngô trái cây giàu anthocyanin có thể được tạo ra từ phép lai giữa dòng thuần ngô ngọt tím với dòng ngô ngọt trắng hoặc vàng. Màu tím ở vỏ hạt là tính trạng trội và được di truyền từ dòng ngọt tím sang tất cả thế hệ F1. Năng suất bắp tươi và chất lượng của các THL tương đương với giống ngô ngọt vàng SW1011, vượt trội so với ngô nếp tím Fancy111,cho thấy tiềm năng thương mại hoá.

Mục tiêu của nghiên cứu là xác định được dòng vi khuẩn nội sinh trong cây đinh lăng có khả năng cố định đạm. Tất cả 13 mẫu lá và 11 mẫu rễ cây đinh lăng thu thập tại huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang được sử dụng để phân lập vi khuẩn nội sinh cố định đạm trên môi trường NFB không đạm. Kết quả phân lập được 51 dòng vi khuẩn nội sinh lá và rễ cây đinh lăng, với 41 dòng vi khuẩn có khả năng chịu được môi trường pH 5,0. Trong đó,dòng vi khuẩn LP5-L1 có khả năng cố định đạm tốt nhất, với hàm lượng 35,3 ± 5,24 mg/l. Tuy nhiên, dòng vi khuẩn được chọn là LP1-R4 cũng có khả năng cố định đạm tốt, đồng thời hòa tan lân và tổng hợp axit indole-3-acetic lần lượt là 31,6 ± 0,39, 18,8 ± 0,78 và 6,65 ± 0,26 mg/l. Dòng vi khuẩn được tuyển chọn được định danh dựa trên kỹ thuật 16S rDNA là Bacillus circulansLP1-R4. Cần thử nghiệm hiệu quả của dòng vi khuẩn đã tuyển chọn đến cung cấp dưỡng chất N cho cây đinh lăng trong điều kiện nhà lưới và đồng ruộng.

Thí nghiệm thiết kế theo phương pháp khối ngẫu nhiên đầy đủ (RCBD) để đánh giá đặc điểm hình thái và giải phẫu 5 mẫu giống rau đắng đất (RĐ1-RĐ5) thuộc loài G. oppositifolius (L.) thu thập tại 5 tỉnh đã được thực hiện. Kết quả cho thấy, các mẫu giống có một số đặc điểm tương đồng như hình thái rễ, thân, lá, hoa, quả, hạt và cấu tạo giải phẫu rễ, thân, lá. Những đặc điểm khác nhau bao gồm: màu sắc thân cây trưởng thành (RĐ1, RĐ2, RĐ4, RĐ5 có màu nâu đỏ, RĐ3 có màu vàng lục), lá (mặt trên phiến lá RĐ3 có màu xanh nhạt, RĐ5 có màu xanh đậm, RĐ1, RĐ2, RĐ4 có màu xanh); Mẫu RĐ3 có số lượng rễ cấp 1 nhiều nhất (14,60 rễ/cây) và kích thước hình lá lớn nhất (dài 2,33 ± 0,02cm; rộng 1,00 ±0,06cm); mẫu RĐ5 có kích thước lá bé nhất (dài 1,58 ± 0,01cm; rộng 0,51 ± 0,05cm); Về giải phẫu, mẫu RĐ3 có kích thước nhu mô ruột ở thân, bó libe - gỗ ở rễ, thân và gân chính của lá lớn nhất. Trong khi đó, mẫu RĐ5 có phiến lá dày nhất (mô giậu dày 277,8 ± 6,8µm và mô khuyết dày 198,9 ± 10,3µm).

Rotavirusở bò (BovineRotavirus-BRV) được coi là một tác nhân chính gây bệnh tiêu chảy ở bò, đặc biệt là ở bê.Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định sự có mặt của Rotavirustrongcác mẫu phân tiêu chảy của bò nuôi tại Nghệ An và vùng phụ cận. Kếtquả chẩn đoán bằng phươngphápRT-PCR chothấycó 29/142 (20,42%) mẫu phântiêu chảycủa bê cho kết quả dương tính với BRV. Tỷ lệ dương tính của BRVcao nhất ở nhóm bê 0-1 tháng tuổi (24,75%), sau đó đến nhóm bê 2-3 tháng tuổi (10,34%). Tỷ lệ nhiễm BRVở nhóm bê trên 3 tháng tuổi làthấp nhấtvới 0,08%. Kết quả giải trình tự gen và phân tích trình tự gen VP1 cho thấy các chủng Rotavirustrong nghiên cứu này thuộc nhóm di truyền R2, cùng nhóm di truyền với chủng virus vacxin MVS-BRV1 được phân lập tại Mỹ năm 1998.

Bệnh dịch tả lợn châu Phi là bệnh lây lan nhanh, tỉ lệtử vonglên tới 100%, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Tại Việt Nam, bệnh được công bố lần đầu vào tháng 2/2019 và nhanh chóng lây lan ra tất cả các tỉnh, thành. Nghiên cứu này nhằm mục đích ước tính hệ số lây nhiễm cơ bản và mô tả động lực học của bệnh ở đàn lợn thịt trong năm dịch đầu tiên,từ đó đề xuất tỉ lệ bao phủ vacxin cần thiết để phòng bệnh trong tương lai. Dữ liệu về số mới mắc theo ngày được thu thập từ 6 trại lợn thịt quy mô lớn trong đợt bùng phát dịch ASF đầu tiên ở nước ta. Hai phương pháp được sử dụng để ước tính hệ số lây nhiễm cơ bản (R0) bao gồm phương pháp tăng trưởng theo cấp số nhân (EG) và phương pháp ước tính khả năng tối đa (ML). Các giá trị R0trung bình được ước tính lần lượt là 2,97 (khoảng tin cậy 95%: 2,44-3,59) và 3,18 (khoảng tin cậy 95%: 2,52-3,96). Từ mô hình SIR cho thấy tình huống xấu nhất, tất cả lợn trong đàn sẽ bị nhiễm bệnh và bị loại bỏ trong vòng 50 ngày. Tỉ lệtiêm phòng dao động từ 75-94% số lợn trong trại tùy theo hiệu quả bảo hộ của vacxin để tạo miễn dịch đàn phòng bệnh tái phát.

Nghiên cứu được tiến hành nhằm mô hình hoá động thái sinh trưởng để ước tính khối lượng, tăng khối lượng và dự báo tuổi giết thịt phù hợp của gà Mía thương phẩm. Tổng số 300 gà (150 trống và 150 mái) được theo dõi khối lượng cá thể lúc 1 ngày tuổi và lặp lại hàng tuần đến hết 20 tuần tuổi. Các hàm sinh trưởng Gompertz, Logistic và Lopez được sử dụng để đánh giá tính phù hợp với động thái sinh trưởng của loại gà này. Kết quả cho thấy hàm Gompertz phù hợp nhất để mô hình hoá động thái sinh trưởng của gà trống và hàm Lopez phù hợp nhất với gà mái. Tăng khối lượng hàng tuần đạt cực đại ở tuần tuổi 10 với gà trống và tuần tuổi 9 với gà mái. Tăng khối lượng bình quân cả kỳ cao nhất ở tuần tuổi 15 với gà trống và ở tuần tuổi 14 với gà mái. Thời điểm giết thịt cho hiệu quả kinh tế (lợi nhuận) cao nhất ở giữa 15-16 tuần tuổi đối với gà trống và giữa 14-15 tuần tuổi đối với gà mái.

Mục tiêu của nghiên cứu này nhằm xác định tỷ lệ nhiễm vi khuẩn Mycoplasma hyorhinistừ lợn nghi nhiễm bệnh thuộc địa bàn huyện Khoái Châu, Văn Giang, Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên. Tổng số 52 mẫu bệnh phẩm của lợn nghi nhiễm bệnh đã được sử dụng để xác định tỷ lệ nhiễm vi khuẩn M. hyorhinisbằng phương pháp PCR. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ nhiễm vi khuẩn M. hyorhinis ở lợn nghi mắc bệnh tại 3 huyện ở tỉnh Hưng Yên tương đối cao chiếmtỷ lệ26,92%, trong đó tỷ lệ nhiễm ở Khoái Châu 31,82%,Văn Giang 25,00%và Yên Mỹ 21,43%.Tỷ lệ nhiễm vi khuẩnM. hyorhinistrên lợn ở 5-10 tuần tuổi là cao nhất với 29,41% và tiếp theo là lợn > 10 tuần tuổi 28,57%,lợn < 5 tuần tuổi tỷ lệ nhiễm thấp nhất 21,43%.Nghiêncứu đã xác định tỷ lệ đồng nhiễm M. hyorhinis vớiM. hyopneumoniaechiếm 28,57%, H. parasuis 35,71% và S. suis 21,43%.Kết quả so sánh bệnh tích đại thể, sử dụng phương pháp PCR cho thấy lợn bệnh dương tính với vi khuẩn M. hyorhiniscó đặc điểm bệnh lý điển hình với viêm dính màng ngoài phủ fibrin.

Nghiên cứu nuôi tôm càng xanh toàn đực hai giai đoạn được thực hiện với mục đích đưa ra quy trình nuôi với các chỉ tiêu kỹ thuật phù hợp có thể áp dụng tại Hải Phòng và các tỉnh phía Bắc góp phần nâng cao năng suất, hiệu quả kinh tế nghề nuôi trồng thủy sản nước ngọt.Mật độ nuôi giai đoạn 1 là 150 con/m2, thời gian nuôi 50 ngày; giai đoạn 2 là 15 con/m2và 20 con/m2, mỗi mật độ được lặp lại hailần, thời gian nuôi 134 ngày.Kết quả cho thấy chất lượng môi trường nước trong hệ thống nuôi như nhiệt độ, pH, độ trong, oxy, NH3, NO2, H2S, tổng số vi khuẩn hiếu khí, Aeromonas, Pseudomonas, tảo đều nằm trong khoảng thích hợp cho tôm càng xanh sinh trưởng và phát triển. Tỉ lệsống giai đoạn 1 đạt 80% sau 50 ngày, giai đoạn 2 sau 134 ngày,tỉ lệsống đạt 71% ở mật độ 15 con/m2với kích cỡ thu hoạch 80,93 g/con và 68,5% ở mật độ 20 con/m2với kích cỡ 76,96 g/con. Nuôi tôm càng xanh toàn đực hai giai đoạn với mật độ 15-20 con/m2đạt hiệu quả cao và có thể ứng dụng vào sản xuất.

Nghiên cứu nuôi tôm càng xanh toàn đực hai giai đoạn được thực hiện với mục đích đưa ra quy trình nuôi với các chỉ tiêu kỹ thuật phù hợp có thể áp dụng tại Hải Phòng và các tỉnh phía Bắc góp phần nâng cao năng suất, hiệu quả kinh tế nghề nuôi trồng thủy sản nước ngọt.Mật độ nuôi giai đoạn 1 là 150 con/m2, thời gian nuôi 50 ngày; giai đoạn 2 là 15 con/m2và 20 con/m2, mỗi mật độ được lặp lại hailần, thời gian nuôi 134 ngày.Kết quả cho thấy chất lượng môi trường nước trong hệ thống nuôi như nhiệt độ, pH, độ trong, oxy, NH3, NO2, H2S, tổng số vi khuẩn hiếu khí, Aeromonas, Pseudomonas, tảo đều nằm trong khoảng thích hợp cho tôm càng xanh sinh trưởng và phát triển. Tỉ lệsống giai đoạn 1 đạt 80% sau 50 ngày, giai đoạn 2 sau 134 ngày,tỉ lệsống đạt 71% ở mật độ 15 con/m2với kích cỡ thu hoạch 80,93 g/con và 68,5% ở mật độ 20 con/m2với kích cỡ 76,96 g/con. Nuôi tôm càng xanh toàn đực hai giai đoạn với mật độ 15-20 con/m2đạt hiệu quả cao và có thể ứng dụng vào sản xuất.

Nấm mỡ blazei (Agaricus blazeiMurill) là loại nấm dược liệu có hoạt tính điều hòa miễn dịch và hỗ trợ chống ung thư mạnh mẽ. Dinh dưỡng và điều kiện môi trường ngoại cảnh là hai yếu tố tác động chính đến khả năng sinh trưởng hệ sợi của chủng nấm. Nghiên cứu này được thực hiện với mục đích xác định một số điều kiện thích hợp cho nhân giống nấm mỡ blazei trên môi trường thạch. Các nguồn dinh dưỡng carbon (glucose, fructose, maltose, sucrose và lactose), các nguồn nitơ (NH4Cl, NH4NO3, (NH4)2SO4, NH4HPO4, peptone và cao nấm men) với các giá trị pH ban đầu của môi trường nhân giống (-4, 5, 6, 7, 8, 9) và các ngưỡng nhiệt độ nuôi (15C, 20C, 25C, 30C và 35C) đã được thử nghiệm đối với chủng nấm mỡ blazei Ab-1. Các thông số về đường kính hệ sợi, tốc độ sinh trưởng hệ sợi, mật độ hệ sợi đã được đánh giá với P <0,05. Kết quả nghiên cứu cho thấy glucose và cao nấm men là nguồn dinh dưỡng carbon, nitơ thích hợp nhất đối với sinh trưởng hệ sợi của chủng nấm Ab-1. Môi trường pH 6,0 và nhiệt độ 25C là điều kiện tối ưu để hệ sợi nấm Ab-1 sinh trưởng. Tốc độ sinh trưởng của hệ sợi nấm trên đĩa thạch nhanh nhất đạt 8,14 ± 0,16 mm/ngày, đường kính khuẩn lạc là 78,44 ± 2,34mm sau 10 ngày nuôi.

Bệnh do nấm gây ra chiếm 80% bệnh hại cây trồng làm giảm năng suất cây trồng trên toàn cầu. Các biện pháp sử dụng thuốc hóa học trong phòng trừ bệnh gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Biện pháp sinh học sử dụng xạ khuẩn đối kháng nấm gây bệnh được cho là hiệu quả, an toàn sinh học.Nghiên cứu này đã phát hiện được chủng xạ khuẩn VNUA30 có khả năng đối kháng phổ rộng với năm loại nấm phổ biến gây bệnh trên nhiều loại cây trồng khác nhau bao gồm: Colletotrichum gloeosporioides, Fusarium oxysporum f. sp. cubense(FocTR4), Corynespora casiicola, Sclerotium rolfsii, Diaporthesp. với tỉ lệ phần trăm đối kháng lần lượt là 62,50%; 52,58%; 72,22%; 57,77% và 95,37%. Kết quả nghiên cứu các đặc điểm sinh học cho thấy, chủng VNUA30 có khả năng sinh sắc tố melanin, siderophore, H2S, IAA, đồng hoá citrate, khử nitrate, hóa lỏng gelatin, phân giải urevà sinh các enzyme ngoại bào: chitinase, cellulase, xylanase, protease, pectinase.Dựa vào nghiên cứu các đặc điểm hình thái, sinh lý và sinh hóa và phương pháp sinh học phân tử đã định danh chủng xạ khuẩn VNUA30 và đặt tên chủng này là Streptomysec deccanensis VNUA30. Kết quả nghiên cứu cho thấy chủng xạ khuẩn VNUA30 là chủng tiềm năng giúp phòng trừ các nấm bệnh trên cây trồng đạt hiệu quả cao hơn bệnh bằng biện pháp sinh học.

Nghiên cứu xác định tăng trưởng năng suất các yếu tố tổng hợp và phân rã nguồn đóng góp trong tăng trưởng năng suất các yếu tố tổng hợp của hộ trồng lúa Jasmine tại Đồng bằng sông Cửu Long. Dựavào bộ dữ liệu bảng được điều tra lần 1 vào năm 2017 và điều tra lặp lại năm 2019 từ 273 hộ trồng lúa Jasmine,hàm sản xuất biên Cobb -Douglas tích hợp hàm phihiệu quả kỹ thuật được sử dụng để ước lượng theo phương pháp một bước bằng chương trình Frontier 4.1. Kết quả nghiên cứu cho thấy, tăng trưởng năng suất các yếu tố tổng hợp của các hộ trồng lúa Jasmine qua hai năm từ 2017-2019 là 15,31%, tương ứng với mức tăng trưởng bình quân là 7,66%/năm. Nguồn đóng góp tăng trưởng năng suất các yếu tố tổng hợp trong giai đoạn trên bao gồm tiến bộ khoa học kỹ thuật là 2,11 điểm %, hiệu quả quy mô là 14,43điểm % và hiệu quả kỹ thuật là (-1,23 điểm %) trong sản xuất lúa Jasmine của nông hộ.

Chăn nuôi gà trong hộ nông dân vẫn được coi là một ngành kinh tế quan trọng, khó có thể thay thế được trong tương lai gần ở Việt Nam, đặc biệt là ở các vùng nông thôn như Sóc Sơn. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu phát triển chăn nuôi gà thịt trên địa bàn huyện trong thời gian tới. Nghiên cứu dựa vào số liệu của Phòng Kinh tế huyện Sóc Sơn và điều tra 103 hộ chăn nuôi gà thịt trên địa bàn huyện Sóc Sơn. Các phương pháp phân tích số liệu bao gồm thống kê mô tả, so sánh, phân tích nhân tố khám phá với thang đo Likert và phân tích hồi quy để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển chăn nuôi gà thịt của hộ nông dân. Kết quả nghiên cứu cho thấy chăn nuôi gà thịt ở huyện Sóc Sơn trong những năm qua đã phát triển nhanh, tương đối ổn định. Các yếu tố như nhận thức của người chăn nuôi; nguồn lực của hộ; thị trường tiêu thụ sản phẩm; cơ sở hạ tầng và chủ trương chính sách của Nhà nước ảnh hưởng đến chăn nuôi gà thịt của các hộnông dân.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm huy động vốn cho đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông của tỉnh Hòa Bình trong giai đoạn tới. Phương pháp thống kê mô tả và phương pháp so sánh được sử dụng thông qua kết hợp giữa số liệu thứ cấp và số liệu điều tra 50 cán bộ quản lý các cấp, 10 doanh nghiệp đầu tưvà150 người dân đại diện của tỉnh Hòa Bình. Kết quả nghiên cứu cho thấy, đầu tư cho phát triển kết cấu hạ tầng giao thông của tỉnh Hòa Bình đã góp phần tích cực đến phát triển kinh tế - xã hội địa phương, giúp thúc đẩy vận chuyển và lưu thông hàng hóa, cải thiện hạ tầng nông thôn, đẩy nhanh quá trình xây dựng nông thôn mới và góp phần xóa đói giảm nghèo. Tuy nhiên, tronggiai đoạn 2016-2020 nguồn vốn cho đầu tư hạ tầng giao thông tỉnh Hòa Bình chủ yếu từ vốn đầu tư công, nguồn vốn đầu tư chưa đa dạngvàhuy động vốn đầu tư ngoài khu vực công còn rất hạn chế, tiến độ giải ngân một số dự án còn chậm và định mức đầu tư thấp nên hiệu quả đầu tư chưa cao và thiếu tính bền vững.