Tập 20 Số 5 (2022)

Nghiên cứu này nhằm đánh giá khả năng kết hợp về năng suất, chất lượng giữa ngô nếp tím và ngô ngọt. Một phép lai diallel đầy đủ theo mô hình Griffing I, phương pháp 1 giữa sáu dòng thuần ngô (ba dòng nếp tím, ba dòng ngọt vàng) được thiết kế trong vụ Thu Đông 2020. Sáu dòng bố mẹ, ba mươi tổ hợp lai F1(THL) được đánh giá trong vụ Xuân 2021. Các thí nghiệm bố trí khối ngẫu nhiên hoàn toàn, ba lần nhắc lại tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam. GCA/SCA < 0,5 ở hầu hết các tính trạng cho thấy hoạt động của các gen không cộng tính ý nghĩa hơn hoạt động của các gen cộng tính đối với di truyền các tính trạng này. SCA quan trọng hơn GCA trong tạo giống ngô lai chất lượng. Hiệu ứng tương hỗ (REC) cho thấy phép lai giữa nếp tím × ngọt đem lại hiệu quả hơn so với ngọt × nếp tím. Bảy THL có tiềm năng thương mại hóa, với SCA cao về các tính trạng năng suất, chất lượng gồm: THL1, THL2 (nếp tím); THL4, THL5, THL13 (nếp ngọt tím); THL20, THL30 (ngọt vàng).

Vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv.oryzae(Xoo) gây nên bệnh bạc lá lúa thông qua cơ chế chính là tiết ra các protein TALE (Transcription activator-like effector) có khả năng kiểm soát hoạt động một số gen của tế bào chủ bằng cách liên kết với các trình tự EBE (Effector-binding elements) trên vùng promoter và hoạt hóa biểu hiện gen. Gây đột biến chính xác tại các vị trí tương tác của protein TALE trên vùng promoter của gen đích bằng các công cụ chỉnh sửa gen như CRSIPR/Cas9 (clustered regularly interspaced short palindromic repeats/CRISPR-associated protein-9 nuclease) là một hướng nghiên cứu tiềm năng để cải tiến tính kháng bạc lá của các giống lúa trong sản xuất. Trong nghiên cứu trước đây, chúng tôi đã tạo được một số dòng lúa TBR225 chuyển gen mang cấu trúc biểu hiện phức hệ CRSIPR/Cas9 chỉnh sửa vị trí EBE AvrXa7/Tal5trên promoter OsSWEET14.Để xác định tính ổn định di truyền và hiệu quả của các đột biến OsSWEET14tạo ra bởi hệ thống CRISPR/Cas9trong nghiên cứu này, các dòng lúa TBR225 chỉnh sửa gen T1tiếp tục được đánh giá kiểu gen và kiểu hình. Phân tích trình tự gen của các dòng lúa TBR225 chuyển gen đã xác định được hiệu quả gây đột biến OsSWEET14 của cấu trúc CRISPR/Cas9 đạt 65%, bao gồm hai loại đột biến thêm và mất nucleotide (Nu). Các đột biến này đã được di truyền chính xác sang thế hệ sau (tỉ lệ phân ly 1:2:1) và không xuất hiện thêm đột biến mới. Các phân tích kiểu hình bước đầu cho thấy đột biến trên promoter OsSWEET14không gây ảnh hưởng tới sinh trưởng và năng suất của cây lúa. Một số dòng lúa chỉnh sửa gen TBR225 thế hệ T1 có biểu hiện tính kháng đối với chủng vi khuẩn VXO_11 trong điều kiện nhà lưới. Kết quả thu được là tiền đề cho nghiên cứu phát triển giống lúa TBR225 kháng bạc lá trong tương lai.

Thí nghiệm được tiến hành nhằm đánh giá ảnh hưởng của lượng bón biochar đến sinh trưởng, sinh lý và năng suất của giống lạc L27 trong điều kiện mặn. Thí nghiệmhai nhân tốđược bố trí theo phương pháp split-plot. Nhân tố 1 gồm 4 mức bón biochar (0, 5, 10 và 15 tấn/ha), nhân tố 2gồm điều kiện gây mặn và không gây mặn. Công thức gây mặn được xử lý ba ngày một lần với lượng 200ml dung dịch NaCl 100mmtrong vòng 30 ngày từ khi cây bắt đầu ra hoa. Kết quả thí nghiệm cho thấy mặn làm giảm đáng kể các chỉ tiêu sinh trưởng, các chỉ tiêu sinh lý cũng như khả năng hình thành nốt sần. Bên cạnh đó mặn làm tăng mức độ rò rỉ ion và độ thiếu hụt bão hòa nước dẫn đến làm giảm các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất cá thể. Bón biochar làm tăng các chỉ tiêu sinh trưởng, chỉ tiêu sinh lý và các yếu tố cấu thành năng suất cũng như năng suất cá thể trong cả hai điều kiện gây mặn và không gây mặn. So sánh giữa các mức bón biochar, mức bón 10 tấn/ha cho các chỉ tiêu sinh trưởng, chỉ tiêu sinh lý và các yếu tố cấu thành năng suất cũng như năng suất cá thể cao hơn so với các mức bón còn lại.

Khả năng sản xuất trứng là chỉ tiêu kinh tếquan trọngtrong chăn nuôi gia cầm nói chung và chăn nuôi gà đẻ trứng nói riêng. Dự đoán được năng suất trứnggóp phần lênkế hoạch sản xuấtsớm và nâng cao hiệu quả chăn nuôi gà đẻ trứng. Nghiên cứu được tiến hành nhằm xác định hàm hồi quy phi tuyến tính phù hợp để ước tính tỉ lệ đẻ của gà D310nuôi tại Trại Thực nghiệmKhoa Chăn nuôi, Học viện Nông nghiệp Việt Nam từ tháng 12 năm 2020 đến tháng 5 năm 2021. Nămhàm hồi quy phi tuyến tính(Logistic, Compartmental I, McNally, Compartmental II và Yang)được sử dụng để ước tính tỉ lệ đẻ của gà D310. Tỉ lệđẻ được theo dõi trên 360 gà mái giai đoạn từ 19 tuần tuổi (tuần đẻ 1) đến 49 tuần tuổi (tuần đẻ 26). Tỉ lệ đẻ tiệm cận lúc đẻ đỉnh cao (a) ước tính bằng hàm Logistic đạt 0,839. Sản lượng trứng trung bình theo tuần tại thời điểm đẻ đỉnh cao (d) được ước tính từ mô hình Logistic đạt 5,265 quả. Hàm Logistic được đánh giá phù hợp để mô tả tỉ lệ đẻ của gà D310với hệ số xác định cao nhất (99,58%) và giá trị AIC, BIC thấp nhất (-1.862,53 và -1.843,82).

Nghiên cứu nhằm mô tả hình thái đá tai của 14 loài cá tại vùng biển Cát Bà (Hải Phòng) và Thổ Chu (Kiên Giang). Sử dụng phương pháp mô tả của các tác giả Harkonen, Campana, Svetocheva;Brodeur.Kết quảcho thấy, chúng có nhiều hình dạng và cấu trúc khác nhau: hình elip cánh cung (Sargocentron rubrum…):hình lá (Hemiramphus sp…):hình đĩa (Plotosus lineatus…)…; chủy chính, đối chủy (Pentapodus setosus- dài rõ ràng; Sargocentron rubrum- không rõ ràng;…): giếng trước, giếng sau (Selaroides leptolepis -nông; Crenimugil pedaraki- sâu;…):khác nhau. Kích thước của đá tai được đo bằng phần mềm Olympus cellSens Standard 2.2 và gói ShapeR trong ngôn ngữ lập trình R. Kết quả chỉ ra rằng, kích thước trung bình OL, OW, P giữa các loài là khác nhau (F >> 1; P <0,05): trong đó kích thước đá tai cá đối đầu nhọn (Crenimugil pedaraki) là cao nhất (OL = 8,03 ± 0,12; OW = 4,07 ± 0,08; P = 24,38 ± 0,15) và kích thước của cá liệt vây vàng(Nuchequula gerreoides)là nhỏ nhất (OL = 0,75 ± 0,01; OW = 0,37 ± 0,02; P = 1,35 ± 0,112). Tỉ số giữa OL/OW cao nhất là loài cá bống tro (Acentrogobius caninus)(0,84) và nhỏ nhất là cá dóc(Alepes djedaba)(0,34): tỉ lệ này là khác biệt giữa các loài (F = 169,1; P <0,005).

Canine Parvovirus type 2(CPV-2) là virus gây bệnh viêm ruột tiêu chảy cấp tính trên chó. CPV-2là một ADN virus và dựa trên trình tự gen VP2, CPV-2được chia thành 3 biến thể là CPV-2a, CPV-2b và CPV-2c. Hiện nay CPV-2c là biến thể đang lưu hành phổ biến trên thế giới cũng như Việt Nam. Trong nghiên cứu này, trình tự hệ gen của 8 chủng Parvovirus phân lập được từ chó tại một số tỉnh của miền Bắc trong giai đoạn 2018-2020 đã được giải trình tự. Kết quả giải trình tự hệ gen của các chủng virus trong nghiên cứu đã thu được trình tự gen có chiều dài là 4269 nucleotide (nt), trong đó trình tự gen mã hóa cho khung đọc mở (ORF) tương ứng với protein phi cấu trúc (nonstructural protein) là 2007 nt và protein cấu trúc (structural protein) là 2256 nt. Kết quả phân tích cây phả hệ dựa trên trình tự hệ gen cho thấy cả 8 chủng Parvovirus phân lập được từ chó trong nghiên cứu này đều thuộc CPV-2c, cùng nằm trong nhánh phát sinh thuộc genotype Asia-4. Trình tự hệ gen của Parvovirus gây bệnh trên chó thu được trong nghiên cứu này sẽ là nguồn dữ liệu gen quan trọng phục vụ các nghiên cứu về tiến hóa di truyền theo không gian và thời gian của các chủng Parvovirus đã và đang gây bệnh trên đàn chó tại Việt Nam.

Nghiên cứu này ước tính ảnh hưởng di truyền cộng gộp, ưu thế lai và di truyền theo mẹ lên khối lượng và tỉlệ sống tại thời điểm thu hoạch trong phép lai hỗn hợp giữa 04 quần đàn cá rô phi vằn (Oreochromis niloticus)bao gồm NOVIT, GIFT, Trung Quốc và Philippines. Phương pháp ghép sinh sản hàng loạt được thực hiện để tạo ra các tổ hợp lai (60 cá đực và 60 cá cái cho mỗi tổ hợp lai) và nuôi đánh giá về tốc độ tăng trưởng, tỉlệ sống tại 03 địa điểm Quảng Nam, Tiền Giang và Bắc Ninh. Tổng số 8.001 con cá rô phi vằn đã được thu số liệu sau 06 tháng nuôi lớn. Mô hình tuyến tính kết hợp được áp dụng để ước tính ảnh hưởng di truyền cộng gộp, ưu thế lai và con mẹ lên khối lượng và tỉlệ sống tại thời điểm thu hoạch. Kết quả nghiên cứu cho thấy ảnh hưởng ưu thế lai là nhỏ và không có ý nghĩa thống kê cho các tính trạng nghiên cứu, trong khi đó ảnh hưởng di truyền cộng gộp là đáng kể trong nghiên cứu này (P<0,001). Dựa vào kết quả ước tính giá trị di truyền cộng gộp và ưu thế lai của các tổ hợp lai, tổ hợp lai cùng quần đàn Novit, tổ hợp lai khác quần đàn giữa Novit và Philippines có giá trị di truyền cộng gộp cao nhất.

Bài báo giới thiệu mô hình dao động không gian của liên hợp máy xúc lật (LHM) được hình thành trên cơ sở máy kéo bánh hơi đa năng liên hợp với bộ xúc lật khi chuyển động trên địa hình không bằng phẳng. Trong mô hình đã đề xuất phương pháp xác định các thành phần mô men quán tính của bộ xúc lật ứng với các vị trí nâng khác nhau. Kết quả giải hệ phương trình vi phân dao động là tiền đề quan trọng để nghiên cứu ảnh hưởng của bộ xúc lật đến tính ổn định chuyển động, tính năng điều khiển, khả năng kéo của LHM, làm cơ sở để hoàn thiện mẫu máy.

Nấm sò vàng (Pleurotus citrinopileatus) không chỉ được biết đến với vai trò là loại nấm ăn mà còn là loại dược liệu quý. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm tìm ra nguồn cacbon, nitơ và mức nhiệt độ thích hợp cho sinh trưởng của hệ sợi, đồng thời tìm ra cơ chất nuôi trồng phù hợp cho hiệu suất sinh học cao nhất. Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành nuôi hệ sợi nấm sò vàng tại các mức nhiệt độ khác nhau, đồng thời nuôi cấy hệ sợi nấm sò vàng trên nền môi trường bổ sung các nguồn cacbon, nitơ khác nhau. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, hệ sợi nấm sò vàng sinh trưởng tốt nhất ở nhiệt độ25 ± 1C, nguồn cacbon tốt nhất cho sinh trưởng hệ sợi nấm sò vàng là fructose với hàm lượng 20 g/l. Pepton được xem là nguồn nitơ phù hợp nhất cho sinh trưởng của nấm sò vàng với hàm lượng bổ sung 4 g/l; cơ chất nuôi trồng phối trộn theo tỉ lệ 49,50% mùn cưa, 49,50% bông, 1% bột nhẹ cho hiệu suất nấm sò vàng cao nhất đạt 31,45%.

Hoạt động tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Bắc Ninh (Vietcombank Bắc Ninh) được chú trọng phát triển và đã đóng góp một phần quan trọng đưa tỉnh Bắc Ninh vươn lên đứng tốp đầu toàn quốc về thu hút đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, so với tiềm năng thì hiệu quả đạt được vẫn chưa cao, thị phần còn hạn chế. Nghiên cứu này đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng khách hàng doanh nghiệp FDI tại ngân hàng Vietcombank Bắc Ninh thông qua thông tin sơ cấp được thu thập từ 80 doanh nghiệp FDI đang có dư nợ tại ngân hàng về chất lượng tín dụng hiện tại năm 2021. Số liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20 và phân tích bằng phương pháp phân tích nhân tố EFA,phân tích hồi quy. Kết quả là có 4 nhóm yếu tố cơ bản: chính sách tín dụng, quy trình tín dụng, năng lực phục vụ, sự tin cậy được khách hàng quan tâm nhiều. Nghiên cứu đề xuất một số nhóm giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng cho doanh nghiệp FDI cho ngân hàng trong thời gian tới, bao gồm: nâng cao tính đáp ứng, năng lực phục vụ, sự tin cậy và hoàn thiện hoạt động kiểm tra, giám sát.

Nghiên cứu này nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội. Sử dụng kết hợp mô hình thuyết hành vi dự định (TPB) và mô hình chấp nhận công nghệ (TAM) của Chen & Chao (2010) làm nền tảng nghiên cứu để giải thích lý do và nội dung thực hiện khảo sát. Nghiên cứu được tiến hành trên 186 doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội với 23 chỉ tiêu được phân tích bởi mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM). Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra 4 nhóm nhân tố ảnh hưởng đến việc quyết định ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán; trong đó, nhóm nhân tố tác động mạnh nhất là nhóm về khả năng kiểm soát nguồn lực bên trong doanh nghiệp, theo sau đó là các nhóm về sự hữu ích của các ứng dụng công nghệ thông tin, xu hướng chuẩn ứng dụng công nghệ thông tinbên ngoài doanh nghiệp vàđặc điểm vượt trội mà các ứng dụng công nghệ thông tin.

Nghiên cứu nhằm đánh giá ảnh hưởng của mô hình liên kết đến kết quả sản xuất lúa của nông dân. Số liệu sử dụng trong nghiên cứu được thu thập từ 113 nông dân canh tác lúa ở huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang vào năm 2020. Phương pháp ghép điểm xu hướng (Propensity Score Matching - PSM) chủ yếu được ứng dụng để đánh giá ảnh hưởng của việc tham gia mô hình liên kết đến sản xuất của nông dân. Kết quả phân tích cho thấy việc tham gia mô hình liên kết hầu như không ảnh hưởng đến năng suất lúa. Tham gia liên kết giúp tăng giá bán lúa cho nông dân ở mức ý nghĩa thống kê 5% và làm giảm chi phí sản xuất (có ý nghĩa thống kê 10%). Hộ tham gia gia liên kết đạt lợi nhuận cao hơn so với hộ không liên kết; tuy nhiên sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê.

Nghiên cứu này sử dụng số liệu của 100 hộ canh tác chè năm 2018-2019 trên địa bàn huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Phương pháp phân tích thống kê kinh tế được sử dụng để phân tích thực trạng sản xuất chè, trong khi đó mô hình logit nhị phân được sử dụng để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định tham gia liên kết của hộ. Ngoài ra, nghiên cứu sử dụng phương pháp ghép điểm xu hướng để phân tích tác động của liên kết tới thunhập của hộ. Kết quả chỉ ra rằng, việc quyết định tham gia liên kết của hộ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như diện tích trồng chè, số lao động của hộ, tài sản của hộ (điện thoại di động, máy đốn hái chè), trình độ học vấn của chủ hộ. Các hàm ý chính sách được đưa ra như chính sách dồn điền đổi thửa, tăng cường chính sách hỗ trợ tập huấn, hỗ trợ đầu vào và hỗ trợ đầu ra, hỗ trợ trong sản xuất và tiêu thụ chè như hỗ trợ quảng bá, xây dựng thương hiệu.

Bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp đã làm ngành chăn nuôi Việt Nam chịu nhiều ảnh hưởng từ giá đầu ra của sản phẩm bị giảm mạnh, trong khi đó giá nguyên liệu đầu vào lại tăng cao gây nhiều khó khăn cho hoạt động tái sản xuất. Để giảm thiểu áp lực bền vững thì côn trùng hoặc ấu trùng của chúng có thể là nguồn đạm thay thế đầy hứa hẹn. Kết quả tổng hợp thông tin, số liệu từ các nghiên cứu trước cho thấy ấu trùng ruồi lính đen có khả năng chuyển đổi chất thải hữu cơ tạo nguồn đạm chất lượng cao, kiểm soát một số vi khuẩn và côn trùng gây hại, cung cấp các tiền chất hóa học tiềm năng để sản xuất dầu diesel sinh học và cung cấp nguồn dinh dưỡng giá trị cao sử dụng làm thức ăn chăn nuôi. Bằng phương pháp nghiên cứu tại bàn,bài tổng quan này nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan về các đặc điểm sinh học của ruồi lính đen, vai trò của nó trong quản lý chất thải thân thiện với môi trường;tiềm năng trong chăn nuôi cá, gia cầm và các ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi của Việt Nam, cũng như dịch thủy phân làm phân bón cho cây trồng.