Tập 21 Số 1 (2023)

Chi Ngải tiên (Hedychium) thuộc họ Gừng (Zingiberaceae) được biết đến với công dụng làm thuốc và làm cảnh. Nghiên cứu của chúng tôi tập trung vào mô tả đặc điểm hoa, quả, hạt, hạt phấn và đặc điểm chín của nhị và nhụy nhằm phục vụ mục đích lai tạo giống. Đối tượng nghiên cứu là 5 mẫu giống Ngải tiên đã thu thập tại một số địa phương của Việt Nam và được trồng tại Gia Lâm - Hà Nội. Thí nghiệm được bố trí theo khối tuần tự không nhắc lại. Kết quả cho thấy: Hoa ngải tiên có cấu tạo mang đặc trưng của họ Gừng. Các mẫu giống Ngải tiên đều nở hoa vào buổi sáng từ 8h30-10h30, riêng NT1 (Ngải tiên Sapa 2009), NT3 (Ngải tiên Sapa 2016)nở thêm vào buổi chiều lúc 14-15h30. Nhụy chín sau khi hoa nở 30-60 phút, nhị chín sau nhụy 2,5-3h. Hạt phấn hình tròn, không dính bết, đường kính 72,3-86,8µm, độ hữu dục 76,5-83,3%. Quả Ngải tiên là dạng quả nang, 3 ngăn, quả non màu xanh, quả chín màu vàng, vàng nhạt hoặc cam. Hạt hình hơi tròn, có góc cạnh, được bao phủ bởi lớp thịt quả màu đỏ tươi. Khối lượng quả 1,72-3,92 g/quả, với 8,4-17,6 hạt/quả, 2,8-5,9 hạt/ngăn, khối lượng hạt 45,17-92,34 mg/hạt, đường kính hạt 0,32-0,39cm.

Nghiên cứu được tiến hành nhằm đánh giá ảnh hưởng của mật độ trồng tới sinh trưởng và năng suất của một số giống hướng dương nhập nội trong vụ xuân năm 2021 tại Gia Lâm, Hà Nội. Thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh với ba lần nhắc lại trên hai giống hướng dương Roshia và Yuyoo 3. Các công thức mật độ thí nghiệm bao gồm 83.333, 55.556 và 41.667 cây/ha. Kết quả nghiên cứu cho thấy khi tăng mật độ trồng, chiều cao thân chính, chỉ số diện tích lá, năng suất lý thuyết và năng suất thực thu tăng, trong khi chu vi đĩa hạt, diện tích lá, khối lượng chất xanh, khối lượng chất khô tích lũy và năng suất cá thể có xu hướng giảm. Ở mật độ trồng 83.333 cây/ha, năng suất của hai giống hướng dương đạt cao nhất (3,94 tấn/ha với giống Roshia và 3,28 tấn/ha với giống Yuyoo 3).

Sắt là nguyên tố vi lượng đóng vai trò quan trọng vì tham gia vào các phản ứng oxy hóa khử diễn ra trong cây. Quá trình hấp thụ Fe được điều hòa chặt chẽ để nhằm đáp ứng nhu cầu của cây và được kiểm soát bởi yếu tố phiên mã FER-like iron deficiency-induced transcription factor(FIT). FITsẽ tăng biểu hiện khi thiếu Fe nhưng sẽ giảm trong điều kiện đủ Fe. Tuy nhiên khi xử lý với Cycloheximide (CHX) thì sự biểu hiện này của FITtăng cao trong điều kiện đủ Fe. Nghiên cứu này nhằm đánh giá liệu Zinc finger of Arabidopsis thaliana12 (ZAT12), một yếu tố ức chế của FITcó liên quan đến sự tăng cao của FIThay không trong điều kiện đủ Fe và có xử lý CHX. Thí nghiệm đã đánh giá sự biểu hiện của FITvà ZAT12sau khi xử lý với CHX ở hai thời điểm kết thúc xử lý và sau khi xử lý 4 giờ. Kết quả cho thấy sự biểu hiện của AtFITvà AtZAT12tăng cao trên Arabidopsis Col-0 và zat12-3trong điều kiện đủ Fe 10 ngày và có xử lý CHX. Như vậy, khi không có protein ZAT12 do đột biến hay do CHX thì sự biểu hiện AtFIT đều tăng lên. Nghiên cứu này cung cấp cách thức gỡ bỏ quá trình ức chế FIT trong điều kiện cây sinh trưởng trong môi trường đủ Fe.

Nghiên cứu nhằm đánh giá ảnh hưởng của sốlần làm cỏvà mật độ cấy đến kiểm soát cỏ dại và năng suất lúa Hương thuần 8 canh tác theo hướng hữu cơ. Thí nghiệm được bố trí theo kiểu split-plot với ba lần nhắc lại. Nhân tố ô chính là sốlầnlàm cỏ: Không làm cỏ (L0), làm cỏ mộtlần sau cấy 20 ngày (L1), làm cỏ hai lầnsau cấy 20 ngày và 40 ngày (L2)và làm cỏ thường xuyên (mỗi lần làm cỏ cách nhau 20ngàycho đến khi lúa trỗ, L3). Nhân tố ô phụ là mật độ cấy: 30 khóm/m2(M1), 40 khóm/m2(M2)và 50 khóm/m2(M3). Kết quả cho thấytăng số lần làm cỏ kết hợp với tăng mật độ cấy đã làm giảm số lượng và khối lượng chất khô của cỏ, dẫn đến tăng hiệu quả trừ cỏ. Các chỉ tiêu về sinh trưởng, chỉ tiêu sinh lý, các yếu tố cấu thành và năng suất lúa cũng tăng đáng kể khi tăng đồng thời số lần làm cỏ từ L0 lên L2 và tăng mật độ cấy từ M1 lên M2. Tuy nhiên, khi tăng số lần làm cỏ từ L2 lên L3cũng như tăng mật độ cấy từ M2 lên M3không có sự sai khác về chỉ tiêu năng suất. Năng suất hạt cao nhất đạt được ở công thức L2M2, L2M3, L3M2 và L3M3 (4,34-4,47 tấn/ha).

Nghiên cứu nhằm xác định hiện trạng nguồn lợi tôm ở vùng biển ven bờ Hải Phòng-Quảng Ninh.Trong giai đoạn 2013-2019, đã có 88 mẻ lưới được thu thập trong 4 chuyến khảo sát đại diện mùa gió Đông Bắc và Tây Nam bằng tàu đánh lưới kéo đơn tôm. Điều tra đánh lưới thu mẫu theo mạng trạm cố định thiết kế sẵn. Kết quả nghiên cứu đã xác định được 53 loài tôm thuộc 23 giống và 10 họ, họ tôm he có số loài phong phú nhất với 29 loài. Đã cập nhật, bổ sung 25 loài tôm trong đó có 12 loài tôm he, 8 loài tôm tít và xác định được 25 loài tôm kinh tế cho vùng biển nghiên cứu. Sản lượng nguồn lợi tôm chiếm 18,31% tổng sản lượng khai thác, trong đó vùng biển ven bờ chiếm 30,34% cao hơn vùng lộng (12,92%). Năng suất khai thác tôm trong mùa gió Tây Nam cao hơn mùa gió Đông Bắc, trung bình đạt 7,31 kg/giờ. Mật độ phân bố trung bình vùng biển đạt 303,56 kg/km2, trữ lượng nguồn lợi tôm vùng biển ước tính khoảng 2.494 tấn ở mùa gió Đông Bắc và 5.116 tấn ở mùa gió Tây Nam. Kết quả nghiên cứu cung cấp một số thông tin góp phần cho công tác quản lý, khai thác và bảo vệ nguồn lợi tôm một cách bền vững.

Nghiên cứu được tiến hànhnhằm đánh giá phương pháp sử dụng máy quang phổ hấp thụ nguyên tử ngọn lửa vàxác định hàm lượng các nguyên tố vi lượng Fe, Cu, Zn trong nguyên liệu và thức ăn chăn nuôi. Nghiên cứu đã sử dụng hệ thống quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS, xây dựng đường chuẩnnồng độ chất phân tích, khảo sát các điều kiện nguyên tử hóa, đo phổ của các nguyên tố phân tích, đồng thời phân tích hàm lượng Fe, Cu và Zn trong một số nguyên liệu thức ăn và thức ăn hỗn hợp hiện đang được sử dụng ở một số địa phương. Các thí nghiệm đã tối ưu hóa được các điều kiện đo máy quang phổ hấp thụ nguyên tử (AAS), xác định được các khoảng tuyến tính, xây dựng đường chuẩn, giới hạn phát hiện và giới hạn định lượng đối với Fe, Cu và Zn.Trên cơ sở các điều kiện đã xác định được, 18loại nguyên liệu thức ăngiàu năng lượng và protein, 11 loại thức ăn thô xanh,14loại thức ăn hỗn hợp cho lợn, 15loại thức ăn hỗn hợp cho gà,7loại thức ăn hỗn hợp cho vịtvà2 loại thức ăn hỗn hợp cho bòđã được phân tích.Tuy nhiên, các mẫu thức ăn hỗn hợp dùng cho lợn, gà và bò đều vượt nhu cầu dinh dưỡng củaHiệp hội các cơ quan Kiểm soát Thức ăn Chăn nuôi Hoa Kỳ (AAFCO).

Bản đồ là tài liệu quan trọng không thể thiếu, là cơ sở để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thực hiện thu hồi đất. Mục tiêu của nghiên cứu này là sử dụng công nghệ máy bay không người lái (UAV) thành lập bản đồ phục vụ công tác giải phóng mặt bằng (bản đồ giải phóng mặt bằng). Nghiên cứu đã tiến hành khảo sát thực địa bằng UAV DJI Phantom 4 Pro và máy ảnh kỹ thuật số CMOS 20MP đồng bộ cùng máy bay. Ảnh sau khi chụp được xử lý ghép và nắn trên phần mềm Agisoft metashape. Từ ảnh trực giao (Orthomosaic), tiến hành số hóa/giải đoán trực tiếp trên ảnh, biên tập bản đồ bằng MicroStation; sử dụng Gcadas để thống kê diện tích. Kết quả nghiên cứu đã thành lập được bản đồ tỷ lệ 1/500 đảm bảo đầy đủ về chất lượng, mức độ chi tiết phân loại sử dụng đất, giám sát tài sản trên đất phục vụ công tác giải phóng mặt bằng tại khu vực nghiên cứu. Qua nghiên cứu cho thấy thành lập bản đồ giải phóng mặt bằng từ ảnh chụp bằng máy bay không người lái (UAV) là công nghệ hiệu quả về mặt sản phẩm, thời gian, giá thành và xu hướng phát triển công nghệ…

Nghiên cứu này nhằm mục tiêu thiết kế mô hình đánh giá tự động chất lượng củ khoai tây giống ứng dụng thị giác máy tính. Trong nghiên cứu, một số yếu tố được lựa chọn để đánh giá chất lượng củ khoai tây giống trước khi đem gieo trồng bao gồm: số lượng mầm, bệnh ghẻ củ và bệnh vảy bạc. Bằng việc sử dụng camera Pi 2/3 để chụp ảnh đối tượng và gửi tới máy tính nhúng Raspberry Pi 4B để xử lý ảnh nhận được với thuật toán YOLO-v4, bước đầu mô hình đã đưa ra được kết luận về chất lượng củ thông qua xác định số mầm và nhận diện hai loại bệnh trên củ (bệnh ghẻ củ, bệnh vảy bạc) với thời gian xử lý trung bình là 0,147 giây. Tỷ lệ nhận diện chính xác bệnh trên mẫu củ nhiễm bệnh là 93,33% với bệnh ghẻ củ, 94,74% với bệnh vảy bạc, tỷ lệ đếm đúng số mầm trên củ là 95,56% số mẫu thử nghiệm. Mô hình đánh giá này có thể ứng dụng cho hệ thống tự động phân loại củ giống trước khi đem gieo trồng.

Nghiên cứu này nhằm xác định thành phần dinh dưỡng, chỉ tiêu hoá lý của thịt gà trống thiến và gà mái Tiên Yên, đồng thời đánh giá chất lượng cảm quan của thịt gà theo sự thay đổi của tuổi giết mổ. Thịt gà trống thiến được đánh giá tại ba thời điểm là 6,5; 7 và 7,5 tháng tuổi. Thịt gà mái được đánh giá tại các thời điểm 5; 5,5 và 6 tháng tuổi. Kết quả cho thấy hàm lượng protein trong thịt không thay đổi trong khi hàm lượng lipid và cholesterol tăng lên theo tuổi giết thịt của gà. Lượng cholesrerol trong thịt gà trống thiến ở 7 và 7,5 tháng tuổi cao hơn lần lượt 1,5 và 1,7 lần so với thời điểm 6,5 tháng tuổi; trong thịt gà mái ở 6 tháng tuổi cao hơn 1,3 lần so với thời điểm 5 tháng tuổi. Các chỉ tiêu hoá lý như độ dai, màu sắc, tỉ lệ mất nước sau bảo quản và tỉ lệ hao hụt sau chế biến không có sự sai khác đáng kể giữa các thời điểm giết mổ;tuy nhiên,giá trị pH24 cao hơn ở tuổi giết thịt sớm hơn. Chất lượng cảm quan của thịt gà là như nhau ở ba thời điểm giết mổ. Như vậy, việc giết thịt ở 6,5 tháng tuổi đối với gà trống thiến và 5 tháng tuổi đối với gà mái giúp giảm lượng lipid và cholesterol trong thịt gà Tiên Yên thương phẩm.

Mục tiêu của nghiên cứu này là tối ưu hóa điều kiện nuôi cấy của chủng vi khuẩn Exiguobacterium profundumCH2.1 có khả năng phân giải histamine để thu sinh khối lớn nhất. Ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy như nồng độ muối, nhiệt độ và pH đến sinh trưởng của E. profundumCH2.1 được xác định bằng phương pháp đếm khuẩn lạc. Bài toán đơn yếu tố đã chỉ ra rằng chủng này phát triển thích hợp ở nồng độ muối từ 5 đến 10%; nhiệt độ 37C, và pH từ 6 đến 8. Áp dụng phần mềm tối ưu hóa JMP theo mô hình thiết kế thí nghiệm Box-Behnken, điều kiện thu sinh khối tối ưu của chủng E. profundumCH2.1 ở nhiệt độ 36,7C, pH = 7 và NaCl 5%, khi đó mật độ tế bào cao nhất đạt log (CFU/ml) là 7,95. Sau khi khảo nghiệm điều kiện tối ưu, tại thời điểm 3 ngày chủng E. profundumCH2.1 có mật độ cao nhất đạt log (CFU/ml) là 8,01.

Mục đích của nghiên cứu là đánh giá sự hài lòng của sinh viên về chất lượng giáo dục đại học bằng hình thức trực tuyến, từ đó đưa ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục trực tuyến, tăng sự hài lòng cho sinh viên. Nghiên cứu điều tra 341 sinh viên của Khoa Kế toán và Quản trị kinh doanh, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng phân tích hệ số Cronback Alpha, phân tích nhân tố khám phá và phân tích hồi quy, kết quả nghiên cứu cho thấy toàn bộ sinh viên đánh giá hài lòng trở lên về chất lượng giáo dục đại học bằng hình thức trực tuyến. Năm nhóm yếu tố gồm năng lực phục vụ, điều kiện học tập và sự khuyến khích từ giảng viên, sự đáp ứng, sự tin cậy và đồng cảm đều tác động cùng chiều tới sự hài lòng của sinh viên. Trong đó, năng lực phục vụ có ảnh hưởng lớn nhất.

Du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh Ninh Bình. Du lịch cũng làngành kinh doanh, dịch vụnhạy cảm trước sự ảnh hưởng của dịch bệnh. Trong những năm gầnđây, khiđại dịch Covid-19bùng phát, ngành du lịch Ninh Bình chịu ảnh hưởng nặng nề. Mục tiêu của bài báo là phântíchảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đến ngànhdu lịchtỉnhNinh Bình. Dữ liệu được thu thập từ 50 cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch, 200 lao động ngành du lịch và 20 cán bộ quản lý du lịch trên địa bàn hai huyện Hoa Lư, Gia Viễn của tỉnh Ninh Bình. Kết quả khảo sát, phân tíchsố liệu cho thấy: Covid-19 làm giảm 70-80% lượng du khách, qua đó ảnh hưởng tiêu cực đến doanh thu của ngành du lịch và các doanh nghiệp du lịch, nhiều lao động ngành du lịch mất việc làm, phải chuyển đổi sang công việc khác. Tuy vậy, số cơ sở lưu trú không giảm đi mà có xu hướng tăng nhẹ.Từkết quả nghiên cứu, mộtsố giải pháp được đề xuất nhằm khắc phục những ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19.

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã trải qua haigiai đoạn (2010-2015 và 2016-2020), vớinhững thành tựu đáng kể, giúp thay đổi bộ mặt nông thôn Việt Nam, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Chương trình đã huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, trong đó phải kể đến đóng góp quan trọng của các tổ chức chính trị - xã hội. Bước sang giai đoạn 2021-2025, chương trình đưa ra những mục tiêu cao hơn, tập trung vào chất lượng và chiều sâu thì vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội ngày càng trở nên quan trọng. Bài viết tổng quan làm rõ vai trò của các tổ chức chính trị - xã hộigắn với mục tiêu xây dựng nông thôn mới trong 03 giai đoạn,theo 04 nhóm vai trò chính bao gồm: (1) Thiết kế chương trình, (2) Tuyên truyền - vận động, (3) Huy động nguồn lực và (4) Giám sát -phản biện. Từ các phân tích trên, bài viết chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng nông thôn mới và bài học kinh nghiệm cho giai đoạn tiếp theo.