Tập 17 Số 2 (2019)

Nghiên cứu nhằm đánh giá đặc điểm nông sinh học, năng suất và khả năng chịu ngập của các dòng lúa thuần được chọn phân ly từ các tổ hợp lai giữa dòng, giống lúa thuần với các dòng lúa mang gen chịu ngập thông qua thí nghiệm khảo sát và so sánh giống tại huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. Kết quả đánh giá 24 dòng lúa thuần đã lựa chọn được 6 dòng triển vọng, có thời gian sinh trưởng ngắn, chiều cao cây trung bình, lá đòng ngắn, nhiễm nhẹ sâu bệnh, năng suất thực thu cao, tỷ lệ gạo xát, tỷ lệ gạo nguyên cao, hàm lượng amylose từ thấp đến trung bình, tất cả đều mang gen chịu ngập Sub1. Dòng U1080 được chọn phân ly từ tổ hợp lai TL6/Swarna-Sub1được đánh giá là dòng triển vọng nhất, có thời gian sinh trưởng 130 ngày trong vụ Xuân, 110 ngày trong vụ Mùa, nhiễm nhẹ các loại sâu bệnh, năng suất thực thu đạt 71,2 tạ/ha trong vụ Xuân và 63,5 tạ/ha trong vụ Mùa, tỷ lệ gạo xát đạt 71,5%, hàm lượng amylose 18,2%, chịu ngập tốt. Như vậy, để cải tạo khả năng chịu ngập của các giống lúa thuần cần lai chúng với các giống lúa mang gen chịu ngập, chọn lọc cá thể ở quần thể phân ly, đánh giá đặc điểm nông sinh học trong cả điều kiện thường và điều kiện ngập úng.

Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá an toàn và hiệu lực của vacxin Han-Streptila trên cá rô phi nuôi thương phẩm bằngphương pháptiêm tại Hậu Giang, Tiền Giang và Đồng Tháp và phương pháp cho ăn tại An Giang, Vĩnh Long và Đồng Tháp. Mỗi khu vực được thực hiện trên 03 lô thí nghiệmgồm một lôđối chứng, lômiễn dịch và lôan toàn. Tính an toàn của vacxin được xác định qua các biểu hiện bất thường ở cá thí nghiệm; hiệu lực của vacxin được xác định bằng cách so sánh tỷ lệcá chết tích lũy cuối cùng của nhóm vắc xin, nhóm đối chứng trong khi khảo nghiệm hoặc sau khi công cường độc và được đánh giá thông qua tỉ lệsống tương đối (RPS-Relative Percentage Survival).Kết quảcho thấy,vacxinan toànkhông gây chết hay ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng của cá. Về hiệu lực, vacxin dùng phương pháp tiêm trên cá rô phi có trọng lượng từ 10g/con trở lên đạt tỷ lệbảo hộ 66,9%sau 24 tuần; bằng phương pháp cho ăn trên cá có khối lượng từ 2,5g/con trở lên đạt tỷ lệbảo hộ 63,9% sau 24 tuần. Như vậy, vacxin Han-Streptila sản xuất ở quy mô công nghiệp từ chủng Streptococcus agalactiatrong điều kiện nuôi thương phẩm tại năm tỉnh ở phía Nam an toàn và có hiệu lựctốt.

Nhằm xác định tình trạng nhiễm sán lá song chủ (metacercariae) trên cá tra giống và cá tra nuôi thịt tại tỉnh Tiền Giang,nghiên cứu này đã thu và phân tích mẫu cá vào mùa mưa và khô (4/2017-4/2018), với tổng số cá thu là 272 cá tra thịt (48 ao) và 3.320 cá tra giống (64 ao). Phân tích mẫu cá bằng phương pháp tiêu cơ và định dạng sán bằng hình thái học. Kết quả ghi nhận cá tra hương giốngvà cá tra thịt nhiễm sán lá ruột nhỏ (Haplorchis pumilio) với tần suất,tỷ lệ nhiễm tập trung cao vào mùa mưa (ao cá giống từ 12,5-37,5%;cá thịt từ 12,1-30,0%) và thấp vào mùa khô (ao cá giống từ 0,0-13,3%;cá thịt từ 0,0-25,0%). Phơi đáy ao <2 ngày, cho cá ăn thức ăn tự chế chưa được nấu chín, ốc hiện diện trong ao và có chó mèo xung quanh khu vực ao nuôi là các yếu tố nguy cơ đến việc nhiễm H. pumilio(p<0,05). Biện pháp kỹ thuật là cần thiết giúp hạn chế,ngăn chặn việc nhiễm H. pumiliotrên cá tra giống và cá tra nuôi thịt nhằm góp phần đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và sức khoẻ cho con người.

Bệnh viêm ruột tiêu chảy trên chó do Canine Parvovirus type 2(CPV-2) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm. Trong nghiên cứu này 4 mẫu phân tiêu chảy của chó mắc bệnh do Parvovirus đã được sử dụng để giải trình tự gen đoạn gen VP2. Kết quả giải trình tự và phân tích trình tự gen VP2 của Parvovirus type 2 trong nghiên cứu này cho thấy mức độ tương đồng cao về nucleotide (nt) và axit amin (aa) khi so sánh với các chủng Parvovirus vacxin và các chủng Parvovirus tham chiếu khác trên thế giới, tỷ lệ tương đồng trình tự nt từ 98,4-100% và aa từ 97,7-100%. Kết quả phân tích cây phả hệ cho thấy các chủng Parvovirus type 2 trong nghiên cứu này thuộc 2 nguồn gốc khác nhau là từ mèo và chó. Cụ thể 3 chủng Parvovirus type 2 ký hiệu VNUA-CP31, VNUA-CP32 và VNUA-CP35 nằm trên nhánh phát sinh của các chủng Parvovirus gây bệnh giảm bạch cầu ở mèo (FPV), các chủng này gần gũi với các chủng FPV ở Trung Quốc. Chủng virus Parvovirus type 2 ký hiệu VNUA-CP17 nằm trên nhánh phát sinh của các chủng CPV và gần gũi với các chủng Parvovirus vacxin của Pfizer và của Hàn Quốc.

Nghiên cứu sử dụng gạo tấm, một nguồn nguyên liệu có sẵn tại Việt Nam nhằm thay thế ngô nhập khẩu trong sản xuất thức ăn cho lợn thịt tại Việt Nam để tiết kiệm ngoại tệ. Thí nghiệm được tiến hành theo phương pháp phân lô so sánh ngẫu nhiên một nhân tố, sử dụng 240 lợn đực thiến nuôi thịt lai D(LY) (68 ngày tuổi); Lợn được chia thành 4 lô thí nghiệm: Lô thí nghiệm 1 (TN1, đối chứng), lô TN2, TN3 và TN4 (sử dụng 25, 50 và 75% gạo tấm thay thế ngô trong thức ăn). Khi sử dụng gạo tấm thay thế 75% ngô trong khẩu phần, khối lượng và sinh trưởng tuyệt đối của lợn đạt cao hơn khi sử dụng 25%và 50% gạo tấm thay thế ngô và khẩu phần sử dụng 100% ngô.Thay thế ngô bằng gạo tấm không ảnh hưởng đến lượng thức ăn thu nhận,hiệu quả sử dụng thức ăn; tỷ lệ thịt móc hàm các lô có gạo tấm thay thế ngô cao hơn lô đối chứng (100% ngô). Sử dụng gạo tấm thay thế 50 và 75% ngô trong thức ăn cho lợn thịt lai D(LxY) đã làm tăng tỷ lệ thịt xẻ, tỷ lệ nạc, độ giai của thịt; không ảnh hưởng đến dài thân thịt, độ dày mỡlưng, pH45', pH24h, màu sắc của thịt và tỷ lệ mất nước bảo quản, giảm tỷ lệ mất nước khi chế biến; không ảnh hưởng đến chi phí thức ăn cho 1 kg tăng khối lượng. NHư vậy, có thể sử dụng gạo tấm để thay thếđến 75% ngô trong thức ăn cho lợn thịt lai D(LY).

Nghiên cứu này nhằm đánh giá đa dạng di truyền và sai khác di truyền của gà Lạc Sơn với một số giống gà khác thông qua sử dụng 20 chỉ thị Microsatellites. Kết quả chỉra rằng các locus sử dụng trong nghiên cứu này là đa hình và phong phú về alen với trung bình số alen trên một locus là 6,73.Gà Lạc Sơn có tính đa dạng di truyền ở mức trung bình với dị hợp tử lý thuyết là 0,60, số alen trung bình là 6,05 alen/locus; hệ số cận huyết rất thấp.Khoảng cách di truyền giữa gà Lạc Sơn với gà Tai đỏ là lớn nhất và với gà Đông Tảo là nhỏ nhất và có phân bố riêng một nhánh trong cây quan hệ phát sinh loài.Sự khác biệt về di truyền giữa các quần thể phụ thuộc vàokhoảng cách địa lý. Ba giống gà Ri, Đông Tảo và Mía ở vùng đồng bằng sông Hồng được xếp chung vào một nhóm. Giống gà Lạc Sơn ở vùng Bắc Trung Bộ tách thành một nhánh riêng và khác biệt với gà rừng Tai đỏ.

Trong sản xuất nông nghiệp, vấn đề nước tưới được đặt lên hàng đầu, nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu(BĐKH)hiện nay. Mục tiêu của nghiên cứu này là dự báo được nhu cầu sử dụng nước của các loại sử dụng đất (LUT) chính trên lưu vực sông Srepok và đề xuất phương án sử dụng đất nông nghiệp nhằm hỗ trợ các nhà ra quyết định trong quản lý tổng hợp lưu vực sông. Nghiên cứu đã sử dụng phương pháp mô hình hóa dưới sự hỗ trợ của công cụ CROPWAT 8.0và quy trình đánh giá thích nghi tự nhiên đất đai. Mức tướitoàn vụcho các LUTđã được tính toán cho nămhiện trạng (2015) với mức cao nhất là LUT lúa đông xuân 7.746 m3/ha/vụ,dự báo cho tương lai (2045) thể hiện nhu cầu nước tưới có xu hướng giảm ở các mức độ khác nhau (11,7% đối với kịch bản thấp, 18,59% với kịch bản trung bình và 4,25% ở kịch bản cao) so với nămhiện trạng.Đồng thời,3 bản đồ định hướng sử dụng đất nông nghiệp đã thể hiện diện tích và sự phân bổ không gian phù hợp với từng loại sử dụng đất cũng được đề xuất tương ứng với các kịch bản BĐKH như là một giải pháp ứng phó.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá khả năng đệm lân và nguy cơ rửa trôi lân trong điều kiện bón giảm lượng phân trên các vùng canh tác lúa ba vụ tại tỉnh Bạc Liêu. Mẫu đất được thu thập vào giai đoạn thu hoạch vụ Đông Xuân (ĐX) 2013-2014 trên các ruộng đã thực hiện bón giảm phân lân liên tiếp trong 7 vụ (từ vụ ĐX 2011-2012 đến ĐX 2013-2014). Các dung dịch P có nồng độ từ 0-60 mg P/L được thêm vào các mẫu đất tại tỉnh Bạc Liêu trong vòng 24 giờ để đất hấp phụ lượng lân thêm vào. Kết quả thí nghiệm cho thấy phần trăm hấp phụ lân giảm khi gia tăng nồng độ lân thêm vào trong tất cả các nghiệm thức bón giảm lân. Khả năng đệm lân trên đất Bạc Liêu dao động từ 123-132 mg P/kg và áp dụng bón 60 kg P2O5/ha dài hạn làm giảm khả năng đệm P của đất so với không bón P, bón 20 kg P2O5/ha hoặc 40 kg P2O5/ha. Độ bão hòa P của đất Bạc Liêu dao động từ 9,15-15,6%, và duy trì bón phân P ở mức độ 60 kg P2O5/ha trong canh tác lúa có nguy cơ rửa trôi P ra môi trường. Cần có những nghiên cứu về độ bão hòa lân trên các nhóm đất khác canh tác lúa để đánh giá khả năng rửa trôi lân của đất, qua đó giúp tăng hiệu quả quản lý chất lân trong sản xuất lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Việc thiết kế và chế tạo máy lăn sơn tường nhằm thay thế dần sức lao động của con người và nâng cao năng suất lao động là một đòi hỏi cấp thiết từ thực tiễn.Vì vậy, máy lăn sơn tường với năng suất 54 l/hđã được nghiên cứu, thiết kế và chế tạo. Kết hợp giữa cơ sở lý thuyết, ứng dụng phần mềm thiết kế đồ họa và thực nghiệm để lựa chọn nguyên lý làm việc, thiết kế và chế tạo các bộ phận của máy lăn sơn tường. Đặc biệt, dựa trên lý thuyết về thủy lực đại cương, cơ sở thiết kế máy, các tác giả đã tính toán, thiết kế hệ thống bơm sơn tự động là loại bơm nhu động phù hợp với dung dịch sơn và hệ thống sơn. Máy lăn sơn tường năng suất 54 l/h có thể giúp người thợ sơn tăng năng suất lao động lên cao hơn thợ sơn thủ công là 3-4 lần, chất lượng bề mặt sơn không phụ thuộc tay nghề người thợ đã được chế tạo thành công. Ngoài ra, hệ thống máy khá gọn nhẹ, dễ dàng mang đi làm việc tại các công trường xây dựng.