Tập 22 Số 5 (2024)

Nghiên cứu này nhằm đánh giá các tính trạng liên quan đến khả năng chịu hạn của các mẫu giống đậu đen ở giai đoạn ra hoa. Thí nghiệm được tiến hành trên 5 mẫu giống đậu đen được trồng trong chậu đặt trong nhà lưới vào vụ Hè và thiết kế theo khối hoàn toàn ngẫu nhiên với 3 lần lặp lại. Quá trình xử lý hạn được thực hiện ngắt quãng 6 chu kỳ, mỗi chu kỳ gồm 2 ngày ngừng tưới và 1 ngày tưới nước trở lại. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Điều kiện gây hạn trong vụ Hè đã làm héo thân lá và làm giảm chiều dài rễ, khối lượng tươi và khô của rễ và thân lá của các mẫu giống. Số quả/cây giảm nhiều nhất ở mẫu giống G2 và số hạt/quả giảm nhiều nhất ở mẫu giống G4. Mẫu giống G5 có năng suất suy giảm thấp nhất và duy trì được màu xanh của thân tốt nhất. Những kết quả này có thể góp phần thúc đẩy các chương trình chọn giống chịu hạn ở đậu đen.

Thí nghiệm được tiến hành nhằm xác định phương pháp ủ phân phù hợp để chuyển đổi các nguồn phụ phẩm của sản xuất nông nghiệp thành phân bón hữu cơ cải tạo đất, hạn chế rác thải nông nghiệp, góp phần bảo vệ môi trường. Các thí nghiệm được thực hiện tại khu thí nghiệm đồng ruộng Khoa Nông học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Hai phương pháp ủ phân bao gồm ủ hảo khí truyền thống và ủ hảo khí đảo trộn được thử nghiệm để ủ các vật liệu phế phụ phẩm nông nghiệp là rơm, phân gà và cỏ voi. Mức độ ảnh hưởng của phân ủ đến sinh trưởng và năng suất cây dưa chuột được đánh giá trong vụ Xuân 2023 tại khu thí nghiệm Khoa Nông học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy phương pháp ủ hảo khí đảo trộn cho khối lượng và chất lượng phân ủ cao hơn so với phương pháp truyền thống. Bón kết hợp phân ủ hảo khí đảo trộn với phân đạm vô cơ ảnh hưởng tốt hơn đến sinh trưởng, phát triển và cho năng suất dưa chuột cao hơn so với các công thức chỉ bón phân ủ hoặc sử dụng phân ủ hảo khí truyền thống kết hợp với phân hóa học.

Nghiên cứu này nhằm tìm hiểuđặc điểm sinh học,sinh thái của bọ rùa đen nhỏ Cryptolaemus montrouzieri, một loài côn trùng bắt mồiquan trọng của rệp sáp bột đu đủ Paracoccus marginatus. Bọ rùa được nuôi ở hai nhiệt độ khác nhau là 30Cvà 33C, ẩm độ 80%, 10giờ sáng: 14giờ tối với vật mồi là rệp sáp bột đu đủ P. marginatus.Kết quả cho thấy, vòng đời của bọ rùa đen nhỏ khi nuôi ở nhiệt độ 30C (28,00 ngày) dài hơn rõ rệt so với ở nhiệt độ 33C(23,91 ngày). Tổng thời gian trước trưởng thành của bọ rùa đen nhỏ đực ở 30Clà 22,00 ngày dài hơn so với khi nuôi ở 33C(17,95 ngày). Tổng số trứng đẻ của bọ rùa đen nhỏ khi nuôi ở nhiệt độ 30C(253,72 quả) cao hơn rõ rệt so với khi nuôi ở nhiệt độ 33C(206,65 quả). Tuy nhiên số trứng đẻ hàng ngày khi nuôi ở 2 mức nhiệt độ không khác nhau một cách rõ rệt với giá trị trung bình đều là 5,50 quả/ngày. Tỷ lệ tăng tự nhiên (rm) của bọ rùa đen nhỏ ở 33C(0,134) cao hơn rõ rệt so với ở 30C(0,121). Tổng sức ăn của các pha ấu trùng bọ rùa C. montrouzieriăn rệp sáp bột đu đủ P. marginatusở nhiệt độ 30Ccao hơn ở nhiệt độ 33Cvà sức ăn tăng dần theo các tuổi của ấu trùngbọ rùa, cao nhất ở tuổi 4 với sức ăn ở 30Cvà 33Clần lượt là 19,26 và 18,19 con/ngày.

Cây hoa Cúc (Chrysanthemumspp.) là cây có hoa đẹp và có giá trị kinh tế cao, được trồng phổ biến làm hoa cắt cành và hoa trồng chậu trên toàn thế giới do có màu sắc hoa, dạng cánh và kích thước hoa rất đa dạng. Nghiên cứu nhằm đánh giá đặc điểm sinh trưởng và phát triển của 5 giống Cúc đại đóa và pingpong trồng chậu tại Gia Lâm - Hà Nội. Thí nghiệm 1 nhân tố được bố trí theo khối ngẫu nhiên đầy đủ với 3 lần lặp lại trên 5 giống Cúc. Kết quả cho thấy cả 5 giống Cúc đại đóa và pingpong đều sinh trưởng và phát triển tốt tại Gia Lâm - Hà Nội. Chiều cao cây đạt từ 32,50-58,12cm, đường kính thân đạt 0,53-0,55cm, số lá đạt 17,6-33,0 lá, chiều rộng lá từ 4,82-6,62cm, chiều dài lá từ 8,50-12,36cm. Các giống Cúc xuất hiện 30% nụ sau 40-58 ngày trồng, cụm hoa nở sau 23-32 ngày. Đường kính cụm hoa khi nở căng từ 4,33-11,70cm, đều có dạng kép với 3-7 cụm hoa/cây, độ bền cụm hoa từ 34,1-40,1 ngày.

Nghiên cứu được thực hiện với mục đích đánh giá tác động của việc bổ sung peptidoglycan kết hợp với lợi khuẩntrong thức ăn đến tăng trưởng, tỷ lệ sống, khả năng sử dụng thức ănvà huyết họccủa cá rô phi vằn. Thức ăn cơ bản dành cho cá rô phi được bổ sung peptidoglycan và lợi khuẩn ở các các hàm lượng khác nhau (g/kg thức ăn): 0; 3 + 3; 5 + 3; 5 + 5; 3 + 5;tương ứng với các nghiệm thứcNT1, NT2, NT3, NT4, NT5. Cá rô phi được cho ăn thức ăn thí nghiệm trong vòng 4 tuần với tỉ lệ 5% khối lượng cơ thể, lượng thức ăn được ghi chép hàng ngày. Cá được cân đo định kỳ để theo dõi tăng trưởng. Sau 4 tuần nuôi, cá được lấy mẫu máu để phân tích các chỉ tiêu huyết học; số lượng cá còn lại và khối lượng cá cuối thí nghiệm được sử dụng để xác định tỉ lệ sống và tăng trưởng của cá. Kết quả cho thấyviệc bổ sung kết hợp lợi khuẩn và peptidoglycan có ảnh hưởng tích cực đến tỉ lệ sống, tăng trưởng và khả năng sử dụng thức ăn của cá, trong đó, kết quả tốt nhất thu được ở NT2 có bổ sung 3g peptidoglycan + 3g probiotics trong 1kg thức ăn.

Nghiên cứu đã được thực hiện nhằm xác định sự xuất hiện của Gyrovirus ở gà nuôi tại tỉnh Thái Nguyên. Tổng số 42 mẫu gộp gồm phủ tạng của gà được thu thập từ gà có các biểu hiện như còi cọc, ủ rũ và tiêu chảy tại một số trang trại thuộc các huyện Phú Bình, Phú Lương và Võ Nhai thuộc tỉnh Thái Nguyên từ tháng 3/2023 đến 08/2023. Kết quả chẩn đoán bằng phương pháp PCR cho thấy, số mẫu dương tính với virus Gyrovirus ở gà lần lượt là 17,65%; 28,57% và 27,27% tương ứng với mẫu bệnh phẩm thu thập từ huyện Phú Bình, Phú Lương và Võ Nhai. Kết quả giải trình tự một phần gen mã hoá protein VP2 cho thấy chủng virus thực địa ở gà thuộc nhóm Gyrovirus galga 1 và tương đồng với chủng Gyrovirus đã được báo cáo ở Trung Quốc (2014) và Brazil (2019). Kết quả của nghiên cứu này đã khẳng định sự hiện diện của Gyrovirus ở gà làm cơ sở cho những nghiên cứu chuyên sâu về Gyrovirus sau này.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định tính mẫn cảm với kháng sinh và một số gen độclựccủa vi khuẩn Escherichiacoli phân lập được từ mẫu thịtlợn và thịt gàthu thập tại các chợ thuộc quận Cầu Giấy, Hà Nội. Cácchủng vi khuẩn E. coliđược phân lập bằng phương pháp nuôi cấy trên môi trường chọn lọc. Tính mẫn cảm với kháng sinh của các chủng vi khuẩn phân lập được xác định theo phương pháp vi pha loãng.Gen độc lực của vi khuẩn E. coli(stx1, stx2, eae, và ehxA) được phát hiện bằng kỹ thuật PCR. Kết quả cho thấy 72%mẫu thịt gà và 74%mẫu thịt lợn dương tính với vi khuẩn E. coli. Các chủngphân lậpcó tỷ lệkháng cao nhất với florfenicol (95,89%) và kháng thấp nhất với ceftazidime (1,37%). Trong số 73 chủng vi khuẩn E. coli phân lập được, có 3 chủng (4,11%) mang genstx2, không phát hiện chủng nào mang gen stx1. Bên cạnh đó, phát hiện có 4/73 (5,48%) chủng mang đồng thời gen eaevà gen ehxA.

Mục tiêu của nghiên cứu nhằm hoàn thiện kỹ thuật nuôi trồng rong câu chỉ (Gracilaria tenuistipitata) ở điều kiện thí nghiệm, là cơ sở để thực nghiệm nuôi trồng quy mô hàng hóa, góp phần nâng cao năng suất, đảm bảo chất lượng rong nguyên liệu. Bốn thí nghiệm được nghiên cứu hoàn thiện gồm: (1) Mật độ nuôi trồng; (2) Lượng phân bón; (3) Độ sâu nuôi trồng và (4) Lượng rong giống để lại sau mỗi lần thuhoạch. Mỗi thí nghiệm được nghiên cứu lặp lại 3 lần trong khoảng thời gian nghiên cứu từ tháng 6 đến tháng 12 năm 2022 tại huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Kết quả nghiên cứu đã xác định: (1) Mật độ giống ban đầu tối ưu cho nuôi trồng rong câu chỉ là 600 ± 50 g/m2; (2) Sử dụng phân hữu cơ bón lót với lượng 0,2 kg/m2và phân vô cơ để bổ sung dinh dưỡng với lượng 0,02 kg/m2 là tốt nhất; (3) Nuôi trồng rong câu chỉ ởđộ sâu 60 ± 5cm nước là tốt nhất để quản lý rong tạp; (4) Lượng rong giống để lại sau mỗi lần thu hoạch khoảng 550 ± 50 g/m2 là tối ưu nhấttrong nuôi trồng thương phẩm rong câu chỉ.

Nghiên cứu được tiến hành nhằm đánh giá năng suất sinh sản và chất lượng trứng của gà Vạn Linh từ 17-40 tuần tuổi nuôi tại Khoa Chăn nuôi, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Tổng số 40 gà mái và 6 gà trống được chia ngẫu nhiên làm 2 lô để theodõi năng suất sinh sản, tiêu tốn thức ăn cho sản suất trứng, chất lượng trứng và tỉ lệ ấp nở. Kết quả cho thấy, gà Vạn Linh thành thục sinh dục ở 120 ngày tuổi, đạt tỷ lệ đẻ đỉnh cao ở 193 ngày tuổi. Giai đoạn từ 17-40 tuần tuổi, năng suất trứng cộng dồn là 66,93 quả/mái, tỷ lệ đẻ trung bình là 39,81%, tiêu tốn thức ăn/10 quả trứng là 3,24kg. Trứng gà Vạn Linh có khối lượng trung bình là 43,81 g/quả, chỉ số hình thái là 1,33; đơn vị Haugh là 80,12. Tỷ lệ trứng có phôi, tỷ lệ nở/trứng có phôi và tỷ lệ gà con loại I tương ứng là 83,17; 86,98 và 90,48%.

Nghiên cứu được tiến hành nhằm xác định loài giun kimký sinh trên chuột thí nghiệm. Trứng của giun kimđược kiểm tra từ 4 chuột nhắt trắng mua từ cơ sở cung cấp chuột thí nghiệm trước khi tiến hành nghiên cứu. Trứng được phát hiện bằng phương pháp dùng băng dính dính hậu môn, giun trưởng thành được thubằng phương pháp mổ khám, sau đó chúng sơ bộ được định loài dựa vào hình thái. Bên cạnh đó, phương pháp PCR và giải trình tự gen cũng được áp dụng để khẳng định loài giun kimký sinh. Kết quả cho thấy: đã phát hiện được trứng giun kim có hình bầu dục nhọn hai đầu, một mặt cong và một mặt phẳng, kích thước trứng trung bình là 129,2× 39,17m. Giun trưởng thành có kích thước dao động từ 3-5mm, màu trắng ngà; tận cùng phần đầu của giun có cánh đầu và cuối thực quản có một bóng tròn; đuôi dài và nhọn. Kết quả PCR và giải trình tự gen đã xác định được loài giun kimký sinh là Syphacia obvelata. Mặc dù phạm vinghiên cứu còn hẹp, nhưng kết quả của nghiên cứu đã cung cấp thông tin về sự xuất hiện giun kim trên chuột thí nghiệm; từ đó cảnh báo cho các cơ sở nuôi động vật thí nghiệm cần kiểm soát và loại bỏ giun tròn này trên chuột.

Nghiên cứu nhằm khảo sát tỉ lệ phối trộn để tạo chế phẩm thảo dược từ sáu loại cao chiết là đinh hương, cam thảo bắc, xuyên tâm liên, gừng, diệp hạ châu, ổi nhằm hỗ trợ tăng khối lượng và phòng ngừa tiêu chảy trên lợn, gà. Thí nghiệm đánh giá hoạt tính kháng khuẩn bằng phương pháp MIC, sàng lọc theoma trận Plackett-Burmanvà đánh giá hiệu quả của chế phẩm thảo dược tạo thành trên lơn, gà. Kết quả khảo sát tỉ lệ phối trộn cho thấy đinh hương, cam thảo bắc và xuyên tâm liên với tỉ lệ phối trộn 1:1:1 cho hiệu quả kháng khuẩn MIC tốt nhất đạt 2,083 mg/mltrên cả E. coli vàSalmonella typhi. Chế phẩm thảo dược sau khi thử nghiệm cho thấy lợn, gà tăng trưởng tốt và giảm hệ số FCR. Tỉ lệ sống ở lợn đạt 100% và gà đạt 98,44%. Kết quả còn cho thấy lợn sử dụng chế phẩm còn giúp lông mượt và vận động tốt hơn. Điều này cho thấy chế phẩm thảo dược tạo ra có tác dụng hỗ trợ sức đề kháng cho lợn và gà, giúp chúng khỏe mạnh, tăng khối lượng tốt nhờ vào các hoạt chất sinh học có trong các thảo dược được phối trộn trong chế phẩm.

Nghiên cứu trình bày phương phápđịnh tuyến bay cho máy bay không người lái (UAV)phun thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp đảm bảo các yêu cầu về độ phủ kín, giảm độ phun chồng, không bỏ sót, cũng không phun quá diện tích khu vực cần phun.Đường bay được xác định dựa trên các vĩtuyến/kinh tuyến trong lưới địa lý, có thể áp dụng ở mọi vị trí trên trái đất. Thuật toán được kiểm nghiệm qua mô phỏng trên phần mềm Matlab/Simulink kết hợp với QGroundControl. Kết quả mô phỏng cho thấy, các tuyến bay chính được định tuyến song songvới khoảng cách nhỏ hơn 2,73% so với độ rộng phun của UAV. Việc giảm đường biên khu vực cần phun thuốc trước khi định tuyến giúp hạn chế thuốc bảo vệ thực vật bị phun ra ngoài khu vực,từ đó tránh lãng phíthuốcvà hạn chế ô nhiễm môi trường.

Mục đích của nghiên cứu là chọn được nguồn vật liệu và chất điều tiết sinh trưởng tối ưu nhất để xây dựng quy trình nhân giống in vitrocây hoa kim châm tam bội. Thí nghiệm được tiến hành với các nguồn mẫu (đế hoa, cánh hoa, bao phấn, chỉ nhị), cũng như chất điều tiết sinh trưởng BA (N6-benzyladenine), 2,4-D (2,4-Dichlorophenoxyacetic acid)và α-NAA (α-naphthaleneacetic acid). Kết quả nghiên cứu cho thấy, cánh hoa là nguồn mẫu tối ưu và hiệu quả nhất để đưa vào nuôi cấy, tỷ lệ tạo callus đạt 83,3% trên môi trường MS (Murashige and Skoog) có bổ sung 2 mg/l 2,4-D và 10 mg/l BA. Môi trường MS có bổ sung 2 mg/l BA kết hợp 0,25 mg/l α-NAAcho hệ số nhân chồi cao nhất (12,9 chồi). Môi trường MS có bổ sung 0,3 g/l than hoạt tính là tốt nhất cho chồi ra rễ (5,8 rễ/chồi). Kết quả cũng cho thấy độ bội của cây tái sinh từ cánh hoa không thay đổi so với cây mẹ (3x = 33). Cây tái sinh ra hoa sau 11 tháng trồng. Số lượng hoa, màu hoa, cũng như chiều dài và chiều rộng cánh hoa tương tự như hoa của cây mẹ.

Nghiên cứu nhằm ứng dụng công nghệ IoT cho hệ thống giám sát, điều khiển từ xa các thông số môi trường của mô hình aquaponics quy mô nhỏ trong hộ gia đình. Trong nghiên cứu, các thông số môi trường nước (pH, DO, nhiệt độ, mực nước) và môi trường không khí (nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng) của mô hình aquaponics nước cạn (NFT - Nutrient Film Technique) được giám sát từ xa (24/24h) thông qua giao diện của ứng dụng Blynk trên điện thoại hoặc máy tính. Kết quả thử nghiệm cho thấy thông số hiển thị trên giao diện giám sát từ xa có sai số khá nhỏ so với giá trị đo được trên dụng cụ đo mẫu, dao động trong khoảng 1% ÷ 2%. Khi các thông số đo nằm ngoài ngưỡng cho phép, hệ thống sẽ gửi tin nhắn cảnh báo tới điện thoại. Bên cạnh đó, hệ thống còn có khả năng lưu trữ dữ liệu đo được trong khoảng thời gian 06 tháng để phục vụ cho mục đích nghiên cứu, đánh giá hoạt động của mô hình aquaponics.

Sản suất lúa tại Việt Nam chịu nhiều tác động trực tiếp của biến đổi khí hậu nói chung và thời tiết nói riêng. Nghiên cứu này phân tích mối quan hệ giữa thời tiết và năng suất lúa cấp tỉnh tại Việt Nam trong giai đoạn 1987-2016. Dữ liệu thời tiết là nhiệt độ lớn nhất trong ngày của từng tỉnh/thành phố và tổng lượng mưa trong 1 năm. Năng suất lúa tại khu vực Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long là lớn nhất. Nhiệt độ trong 1 năm được biểu diễn thông qua véctơ đa hợp trong đơn hình 28-chiều. Thông qua mô hình hồi quy đa hợp, nhiệt độ cao nhất trong ngày có tác động nhiều nhất đến năng suất lúa là 28°C-30°C. Cụ thể, tần suất các ngày trong năm có nhiệt độ 28°C-29°Cvà nhiệt độ 29°C-30°Ccó tác động lớn nhất đến tăng năng suất lúa tại Việt Nam. Với kịch bản biến đổi khí hậu RCP2.6, năng suất lúa năm 2099 của các vùng sinh thái đều thấp hơn so với năng suất lúa năm 2016. Các kịch bản RCP4.5, RCP6.0 và RCP8.5 có tác động không đồng nhất đến sự chênh lệch năng suất lúa năm 2009 và 2016.