Tập 21 Số 9 (2023)

Bệnh hô hấp phức hợp đã nổi lên như một thách thức lớn đối với ngành chăn nuôi gia cầm. Các tác nhân gây bệnh và sự đồng nhiễm trong bệnh hô hấp phức hợp như virus (AIV, IBV, ILTV, NDV, aMPV) và vi khuẩn/mycoplasma (APG, ORT, APEC, MG) đã được nghiên cứu từ lâu trên thế giới. Tuy nhiên, ở Việt Nam, các căn nguyên gây bệnh hô hấp phức hợp mới được quan tâm trong vài năm trở lại đây. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm bước đầu thăm dò tình hình đồng nhiễm 9 loại virus, vi khuẩn, mycoplasma ở gà có biểu hiện bệnh hô hấp nuôi tại một số tỉnh miền Bắc. Phương pháp sử dụng là kỹ thuật sinh học phân tử với các cặp mồi đặc hiệu của từng mầm bệnh. Kết quả cho thấy có 127/157 (80,9%) số mẫu gà mắc bệnh hô hấp dương tính với ít nhất 1 trong 9 loại virus, vi khuẩn/mycoplasma (AIV, IBV, ILTV, NDV, aMPV, APG, ORT, APEC, MG).Trong số 127 mẫu dương tính, phần lớn có sự nhiễm ghép giữa hai nhóm mầm bệnh là virus- vi khuẩn (100/127). Trong 51 kiểu đồng nhiễm có 43/51 kiểu nhiễm ghép từ 2-6 loại mầm bệnh.

Avian metapneumovirus (aMPV) là mầm bệnh mới được khẳng định ở Việt Nam và còn ít được quan tâm. Nối tiếp các nghiên cứu đã công bố, nghiên cứu này nhằm tìm hiểu một số đặc điểm lưu hành kháng thể khángaMPV ở gà theo quy mô chăn nuôi, giốngvà đặc điểm biến động hiệu giá kháng thể theo lứa tuổi. Kỹ thuật ELISA gián tiếp đã phát hiện kháng thể kháng aMPVở 130/359 mẫu (36,2%)thu thậpngẫu nhiêntừ 29 trang trại (chưa từngsử dụng vacxin phòng bệnh này)thuộc 10 tỉnh - thành phố ở miền Bắc.Gà nuôi ở mọi quy mô chăn nuôi có kháng thể kháng aMPV dao động từ 24,8-63,2%. Gà thịt thuộc nhiều giống đều mang kháng thể tự nhiên kháng aMPV với 8,2% ở gà siêu thịt, 35,0% ở gà lai và 48,8% ở gà bản địa. Đối với mẫu dương tính huyết thanh học, hiệu giá kháng thể ở gà thuộc 4 nhóm tuổi khảo sát đều có sự biến động tương đối rộng, từ 102,6-104,2.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng của giống bò, điểm thể trạng (BCS- Body condition scores), khối lượng buồng trứng (BT) và kích thước nang trứng lớn nhất đến một số chỉ tiêu liên quan đến số lượng và chất lượng tế bào trứng (gồm tế bào trứng loại A, B là đạt và C, D là không đạt). Kết quả cho thấy giống bò khác nhau không ảnh hưởng đến số nang trứng trung bình trên bề mặt BT, số tế bào trứng thu được, khối lượng BTnhưng ảnh hưởng đến khối lượng nang trứng trung bình/ BT. Cụ thể khối lượng nang trứng trung bình/BTở bò Vàng (6,11) cao hơn ở bò Sữa (2,66;P <0,05). BCS khôngảnh hưởng đến kích thước, khối lượng nang trứng trung bình và tổng số nang trứng trung bình thu được.Khối lượng BT, kích thước nang trứng lớn nhất có ảnh hưởng đến tổng số nang trứng và số tế bào trứng thu được. Buồng trứng có khối lượng 5-10g có tổng số nang trứng trung bình, tổng số tế bàotrứng A, Bvà C, Dthu được chiếm số lượng cao nhất (11,21 nang; 3,90và 6,51 tế bào trứng). Tương tự, BTcó kích thước nang trứng lớn nhất nằm trong khoảng 3-7mm thu được tổng số tế bào trứng A, B;C, D trung bình cao nhất lần lượt là 4,06 và 7,09 tế bào (P <0,005).

Nghiên cứu được tiến hành nhằm xác định hàm hồi quy phi tuyến tính phù hợp để ước tính năng suất trứng cộng dồn, số trứng/mái/tuần của gà Mía. Thí nghiệm được tiến hành tại Xí nghiệp Chăn nuôi gà Mía Hadinco, thị xã Sơn Tây, Hà Nội từ tháng 6 năm 2021 đến tháng 5 năm 2022 và theo dõi năng suất trứng cộng dồn từ tuần tuổi 23 (tuần đẻ 0) đến tuần tuổi 74 (tuần đẻ 51). Tổng số 9 hàm hồi quy phi tuyến tính (von Bertalanffy, Bridge, Janoschek, Gompertz, Logistic, Lopez, Monomoleucular, Richards và Weibull) được sử dụng để mô tả động thái năng suất trứng cộng dồn của gà Mía, từ đó chọn ra hàm phù hợp nhất. Năng suất trứng cộng dồn của gà Mía đến 52 tuần đẻ đạt 85,98 quả và số trứng/mái/tuần của gà Mía đạt cao nhất ở tuần đẻ thứ 9 (2,57 quả/mái/tuần). Hàm Lopez là hàm tốt nhất để mô tả động thái năng suất trứng cộng dồn của gà Mía vì có hệ số xác định cao nhất (R2= 99,91%) và các giá trị AIC (377,74), BIC (392,99), SER (0,45) thấp nhất. Hàm Lopez là phù hợp nhất trong việc mô tả năng suất trứng cộng dồn của gà Mía. Có thể áp dụng hàm Lopez để dự đoán năng suất trứng cộng dồn, số trứng/mái/tuần của những giống gà bản địa khác có năng suất trứng tương tự với gà Mía.

The study was conducted to investigate the haematological and biochemical parameters of four indigenous duck breeds in northern Vietnam. A total of 115 blood samples of Co, Pat Lai, Na Tau, and Troi ducks were collected from Ha Noi, Lang Son, Dien Bien, and Bac Ninh provinces, respectively, for the analyses of haematological parameters (red blood cells, white blood cells, and their indices) and biochemical parameters (total protein, albumin, and globulin). Most of the haematological parameters and all of the biochemical parameters were significantly different among the breeds (P <0.05). Particularly, red blood cells, hematocrit percentage, lymphocytes, and basophils in Co; mean corpuscular volume and mean corpuscular hemoglobin in Pat Lai; white blood cells in Pat Lai and Troi; and neutrophils in Na Tau and Troi ducks were found to be higher (P <0.05). Total protein and albumin were greater in the Co and Pat Lai breeds while globulin was observed to be lower in the Na Tau ducks (P <0.05). Significant effects of sex (P <0.05) were observed in most of the haematological and biochemical parameters except mean corpuscular volume, mean corpuscular hemoglobin, mean corpuscular hemoglobin concentration, and neutrophils. Interactions between breed and sex were observed for most of the haematological and biochemical parameters except red blood cells, white blood cells, lymphocytes, and eosinophil (P <0.05).

Nghiên cứu được thực hiện từ 6/2021đến 5/2022nhằm đánh giá hiện trạng và hoạttính sinh học một số thảo dượcdùng trong chăn nuôi lợn. Một trăm hai mươi hộnuôi lợn có sử dụng thảodượctại Hải Dương, BắcGiangvà Hòa Bìnhđược phỏng vấnbằngbộ câu hỏi có sẵn. Mười sáu loại thảo dược được thu thập để xác định hoạttính sinh học.Kết quả có ítnhất 39 loại thảo dược sử dụng cho nuôi lợn. Tỉ lệ hộ sử dụng thảodượcnhiều nhất gồmkhoai lang (86,67%), đơn kim (55,83%), ké hoa đào (48,33%), hoàn ngọc (42,50%) và sài đất (41,67%). Số hộ sử dụng thảo dược vào nhiều mục đích như nâng cao sức khỏe (69,23%), kháng viêm (41,03%), cung cấp xơ (38,46%), điều trị tiêu chảy (28,21%), cải thiện chất lượng thịt (25,64%). Năm loại thảo dược (chè xanh, hồng xiêm, xoài, diệp hạ châu và ổi) chứa hàm lượng polyphenol cao từ 15,43 đến 120,8mg GAE/g và 5 loại (chè xanh, diệp hạ châu, ổi, xoài và quế chi)có khả năng chống oxy hóa DPPH rất mạnh với nồng độ ức chế 50% thấp (IC50< 11,83 g/ml). Kết quả nghiên cứu là cơ sở để chọn một số loại thảo dược tiềm năng vớihàm lượng polyphenol caovà hoạt tính kháng oxy hóa mạnh để tiếp tục thử nghiệm trên động vật sốngtheo mục đíchkhác nhau.

Nghiên cứu này nhằm xác định đặc điểm bệnh lý của các ca mắc Dịch tả lợn cổ điển (Classical Swine Fever - CSF) tự nhiên tại phía Bắc - Việt Nam và sự phân bố của virus trong cơ thể lợn mắc bệnh. Támlợn mắc bệnh CSF ở các độ tuổi khác nhau được mổ khám quan sát bệnh tích đại thể, lấy mẫu làm tiêu bản nghiên cứu bệnh tích vi thể và xác định sự hiện diện của kháng nguyên virus bằng phương pháp nhuộm hoá mô miễn dịch (IHC). Kết quả cho thấy, bệnh tích của lợn mắc bệnh CSF bao gồm: xuất huyết, viêm các cơ quan lympho, nhồi huyết rìa lách, xuất huyết điểm ở nhiều cơ quan nội tạng và sung huyết ở não. Tổn thương vi thể chủ yếu là sung huyết, xuất huyết, teo nang lympho, hoại tử tế bàovà viêm mạch ở các cơ quan nội tạng. Kháng nguyên virus CSF được phát hiện thấy ở tất cả 12 tổ chức nghiên cứu với mật độ cao ở các cơ quan lympho, thận và phổi. Đây là nghiên cứu đầu tiên xác định được các cơ quan đích tấn công của virus CSF trong cơ thể lợn mắc bệnh bằng phương pháp IHC tại Việt Nam. Kết quả này cho thấy chủng virus đang lưu hành tại miền Bắc có độc lực cao và gây bệnh CSF thể cấp tính trên lợn.

Mục tiêu của nghiên cứu nhằm đánh giáảnh hưởng của mật độ nuôi đến khả năng sinh trưởngvà nhiệt độ bề mặt các phần của cơ thể ở gà thịt thương phẩm. Tổng số 1.000 con gà Ross 308, mộtngày tuổi được bố trí vào hainghiệm thức theo kiểu hoàn toàn ngẫu nhiên một yếu tố: (1) 9 con/m2 (MĐ 9) và (2) 13 con/m2 (MĐ 13). Mỗi nghiệm thức có 20 ô chuồng (50% mái và 50% trống/ô). Kết quả cho thấy tăng khối lượng hàng ngày của gà giữa hainghiệm thức tương đương nhau (P >0,05). Gà ở nghiệm thức MĐ 9 có hệ số chuyển hóa thức ăn tốt hơn so với gà ở nghiệm thức MĐ 13 (P = 0,048). Tỉ lệ nuôi sống của gà ở nghiệm thức MĐ 9 (99,8%) cao hơn (P <0,001) tỉ lệ nuôi sống của gà ở nghiệm thức MĐ 13 (95,8%). Ngoài ra, nhiệt độ bề mặt thân của gà ở nghiệm thức MĐ 9(32,3C) thấp hơn (P = 0,003) nhiệt độ bề mặt thân của gà ở nghiệm thức MĐ 13 (36,0C). Chiều hướng tương tự cũng được ghi nhận ở nhiệt độ bề mặt cổ và chân của gà (P <0,05). Tóm lại, trong điều kiện thí nghiệm với mật độ nuôi 9 con/m2đã cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn, sức sống và nhiệt độ bề mặt cơ thể của gà so với mật độ nuôi 13 con/m2.

Hội chứng tiêu chảy ở lợn con theo mẹ là một trong những tình trạng thường gặp nhất trong chăn nuôi lợn hiện đại, gây chết với tỉ lệ cao, làm giảm tốc độ tăng trưởng và tăng chi phí điều trị. Nghiên cứu này được thực hiện để tìm hiểu tình hình hội chứng tiêu chảy, xác định yếu tố liên quan và ảnh hưởng của hội chứng này đến khối lượng cai sữa ở lợn con theo mẹ. Chúng tôi tiến hành một nghiên cứu tiến cứu tại một trang trại nuôi lợn theo quy mô công nghiệp. Kết quả cho thấy tỉ lệ mắc hội chứng tiêu chảy tích luỹ trong 21 ngày ở lợn con theo mẹ là 36,70% (KTC 95%; 32,91-40,62) vàtỉ lệ chết do hội chứng tiêu chảy là 0% (KTC 95%; 0-0,59). Lợn con xuất hiện tiêu chảy từ 1 ngày tuổi (11,86%), đạt đỉnh ở 5 ngày tuổi (22,6%), sau đó giảm dần và giữ ở mức thấp từ ngày 11 đến khi cai sữa. Đã phát hiện được 3 yếu tố liên quan đến hội chứng tiêu chảy ở lợn con theo mẹ bao gồm khối lượng sơ sinh của lợn con, lợn nái bị tiêu chảy và lợn nái bị viêm tử cung. Hai yếu tố là thời gian tiêu chảy và khối lượng sơ sinh có liên quan đến khối lượng cai sữa của lợn con theo mẹ.

Nghiên cứu này được tiến hành nhằm đánh giá ảnh hưởng của việc bổ sung nanocurcumin trong khẩu phần ăn đến sinh trưởng, năng suất thân thịt và chất lượng thịt của gà Ross 308. Tổng số 120 con gà Ross 308 một ngày tuổi được chia ngẫu nhiên về hai công thức thí nghiệm: (1) Đối chứng sử dụng khẩu phần cơ sở và (2) Thí nghiệm sử sụng khẩu phần cơ sở và bổ sung 200mg nanocurcumin/kg thức ăn. Mỗi công thức thí nghiệm được lặp lại 3 lần. Kết quả nghiên cứu cho thấy bổ sung nanocurcumin trong khẩu phần ăn không ảnh hưởng đến tỉ lệ nuôi sống, sinh trưởng tuyệt đối, sinh trưởng tích lũy, lượng thức ăn thu nhận, năng suất thân thịt và chất lượng thịt (P >0,05). Tiêu tốn thức ăn/kg tăng khối lượng ở lô thí nghiệm (1,32) thấp hơn so với lô đối chứng (1,36) (P <0,05). Tỉ lệ mỡ bụng, khối lượng của gan, tim và lách trong lô thí nghiệm và đối chứng cũng không có sự sai khác (P >0,05). Tỉ lệ mất nước, pH, màu sắc thịt và độ dai cũng không có sự sai khác (P >0,05) ngoại trừ chỉ tiêu màu vàng của thịt lườn trong lô thí nghiệm cao hơn lô đối chứng (P <0,05). Các chỉ tiêu về sinh lý máu cao hơn ở lô thí nghiệm (P <0,05), ngoại trừ tỉ lệ bạch cầu lympho.

The study was conducted on hybrid male chickensF1(♂Dong Tao x ♀Luong Phuong) from 7 to 13 weeksof ageto evaluate the effectsof cinnamon powder supplementation on the growth performanceof broilersand the biochemical and physiological parameters of chicken blood. A total of 90 chickenswererandomly divided into threegroups of 30 chickensper group.From 7 weeks of age, chickens of group1(control group) had no supplementalcinnamon powder, group 2(CT1) had2.0grams of supplemental cinnamon powder/kg feed,and group 3(CT2) had2.5 grams of supplemental cinnamon powder/kg feed.The growth performance and meat yield of the two groupseating dietssupplemented with cinnamon powder were greaterthan the control group (p<0.01).The total cholesterolandlow density lipoprotein cholesterol (LDL-cholesterol) inthetwotreatmentgroups(CT1 andCT2)were lower thanthosein the control group (P <0.05),whilethehigh density lipoprotein cholesterol (HDL-cholesterol)valuesof the CT1 and CT2 groups were higher than that in the control group (P <0.05).The aspartate aminotransferase(AST) and alanine transaminase(ALT)valuesin the twotreatmentgroups (CT1 and CT2)were lower than thosein the control group (P <0.05). The leukocyte, lymphocyte, and monocyte levels in the chicken blood in the CT1 and CT2groupswerelower than thosein the control group (P <0.05).Chickens receiving the CT1 diet had a lowercost of production per 1 kg of chicken as compared to the controland CT2 groups.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả đông lạnh nhanh phôi bò trong ống nghiệm. Tế bào trứng bò được nuôi thành thục và thụ tinh trong ống nghiệm ở nồng độ 1, 2 hoặc 5 × 106tinh trùng/ml trong 6 giờ. Sau đó, các phôi nang được đông lạnh nhanh trong môi trường sử dụng TCM199 + BSA (Tissue culture medium-199 + Bovine serum albumin) hoặc DPBS + FBS (Dulbecco's phosphate-buffered saline+Fetal bovine serum). Không có sự khác biệt đáng kể về tỉ lệ tế bào trứng thành thục khi nuôi trong môi trường BO-IVM hoặc TCM-199. Trứng bò thụ tinh trong ống nghiệm với nồng độ 2 × 106tinh trùng/ml trong 6 giờ cho tỉ lệ thụ tinh và tỉ lệ phôi nang cao nhất. Đông lạnh và giải đông phôi bò trong môi trường đông lạnh nhanh DPBS + FBS và TCM199 + BSA cho tỉ lệ phôi sống sau giải đông lần lượt là 92,96% và 82,71%, tuy nhiên không có sự khác biệt thống kê về tỉ lệ này giữa hai môi trường. Tỉ lệ phôi thoát màng sau giải đông của môi trường TCM199 + BSA đạt 54% cao hơn (P <0,05) so với tỉ lệ này ở môi trường DPBS + FBS là 28,8%. Với nhóm phôi chỉnh gene, số lượng phôi sống sau giải đông đạt 96,03% so với 88,82% ở nhóm phôi IVF. Tỉ lệ phôi sống sau giải đông cũng bị ảnh hưởng bởi yếu tố nguồn gốc của tế bào trứng.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá tỉ lệ thành thục và khả năng phát triển của trứng lợn được đông lạnh bằng phương pháp thủy tinh hóa. Sau khi giải đông, tế bào trứng lợn được nuôi thành thục trongmôi trường Porcine Oocyte Maturation (POM), tiếp tục thụ tinh trong ống nghiệm với tinh trùng rã đôngvà cuối cùng được nuôi trong môi trườngnuôi phôi Porcine Zygote Medium(PZM3); nhóm tế bào trứng lợn không đông lạnh được nuôi trong môi trường tương tựđể làm đối chứng. Kết quả cho thấy tỉ lệ thành thục (64,97 ± 3,42%), tỉ lệ thụ tinh (74,37 ± 2,08%) và tỉ lệ hình thành phôi nang của trứng lợn sau giải đông (9,61 ± 1,81%). Chúng tôi ghi nhậnlần đầu tiên tại Việt Nam, tế bào trứng lợn chưa thành thục được đông lạnh bằng phương pháp thủy tinh hóa có khả năngphát triển đến giai đoạn phôi nang sau giải đông. Mặc dù các kết quả này thấp hơn so với nhóm trứng không qua bảo quản lạnh (với tỉ lệ thành thục và tạo phôi lần lượt là 84,30 ± 1,90%; 46,68 ± 5,86% và 22,96 ± 3,53%), nghiên cứu này cho thấy phương pháp thủy tinh hóa có tiềm năng to lớn trong ứng dụng bảo quản tế bào trứng lợn chưa thành thục.

Quy luật hiệu suất giảm dần (Law of Diminishing Returns- LDR) đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, trong đó có chăn nuôi, nhằm xác định mức đầu tư tối ưu cho một yếu tố đầu vào sản xuất nào đó. Bài tổng luận này tổng hợp và thảo luận sự phù hợp của LDR trong việc mô tả động thái đáp ứng năng suất của vật nuôi và tái sinh của cây thức ăn chăn nuôi sau mỗi lứa cắt khi tăng dần về lượng của một yếu tố đầu vào; trên cơ sở đó phân tích và khái quát hoá một số cách thức ứng dụng nó để xác định mức tối ưu cho các yếu tố đầu vào quan trọng của chăn nuôi như tuổi giết thịt, mức ăn, hàm lượng dinh dưỡng trong khẩu phần, thời gian thu cắt cỏ, quy mô đàn, mật độ nuôi… nhằm cân bằng giữa lợi ích kinh tế, xã hội, môi trường và phúc lợi động vật (PLĐV) nhằm đảm bảo phát triển chăn nuôi bền vững.

Thâm canh trong chăn nuôi đã ảnh hưởng tiêu cực tới phúc lợi động vật và môi trường sinh thái. Vấn đề đảm bảo phúc lợi động vật ngày càng được quan tâm và được luật hóa. Trong thực tiễn, phúc lợi động vật có liên quan trực tiếp và ảnh hưởng qua lại với phúc lợi của con người và môi trường sinh thái, dẫn tới sự ra đời của khái niệm một sức khỏe (one health) và một phúc lợi (one welfare). Mục tiêu của bài viết này nhằm giúp các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu, người sản xuất và các bên liên quan nhận diện rõ hơn mối liên hệ giữa phúc lợi động vật, phúc lợi con người và phúc lợi môi trường, từ đó thúc đẩy hành động chung để đạt được các mục tiêu của phát triển bền vững. Nâng cao phúc lợi động vật sẽ giúp nâng cao phúc lợi cho con người và ngược lại. Bảo vệ môi trường sinh thái là cần thiết để nâng cao phúc lợi cho con người và động vật, là tiền đề cho phát triển bền vững.Tiếp cận một phúc lợi là đảm bảo điều kiện cho phát triển chăn nuôi bền vững. Cần xây dựng một khung đánh giá và khung chương trình cũng như các tiêu chuẩn và hướng dẫn thực hiện một phúc lợi để hiện thực hóa cách tiếp cận này.