Tập 18 Số 10 (2020)

Dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đã và đang gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng đối với ngành chăn nuôi lợn trên toàn thế giới.DTLCP được phát hiện lần đầu tiên ở Việt Nam vào ngày 1/2/2019 và sau khoảng 7 tháng,dịch đã lan ra khắp 63 tỉnh thành trong cả nước. Trong nghiên cứu này, virus DTLCP phân lập từ các mẫu bệnh phẩm của lợn bệnh thu thập được tại một số tỉnh miền Bắc Việt Nam đã được xác định một số đặc tính sinh học và sinh học phân tử. Kết quả phân lập virus trên môi trường tế bào PAM (tế bào đại thực bào phế nang phổi của lợn) đã thu được 5 chủng virus khác nhau với hiệu giá virus dao động từ 106 đến 107,5 HAD50/ml. Kết quả nghiên cứu về đường cong sinh trưởng của virus trên tế bào PAM cho thấy với liều gây nhiễm MOI = 1, hiệu giá virus đạt giá trị cao nhất là 108,16 0,21HAD50/ml sau 96 giờ gây nhiễm virus. Kết quả giải trình tự gen và phân tích trình tự gen P72 cho thấy các chủng virus phân lập được tương đồng với nhau 100% về trình tự nucleotide và acid amin. Kết quả phân tích cây phả hệ cho thấy tất cả các chủng virus phân lập được đều thuộc genotype II.

Gà Bang Trới là giống gà bản địa của Việt Nam, được nuôi lâu năm, tập trung chủ yếu ở huyện Hoành Bồ, Quảng Ninh. Nghiên cứu tiến hành nhằm đánh giá đặc điểm ngoại hình, khả năng sinh sản của gà Bang Trới. Thí nghiệm 1: 400 gà từ mới nở đến 20 tuần tuổi được dùng để xác định đặc điểm ngoại hình và kích thước một số chiều đo. Thí nghiệm 2 gồm 171 gà từ 21-74 tuần tuổi để đánh khả năng sinh sản. Kết quả cho thấy gà 1 ngày tuổi có 71% có lông màu vàng nhạt, 29% có màu vàng nâu đậm; đến 20 tuần tuổi, 20% gà trống có màu vàng pha đen, màu vàng cánh gián chiếm 65% và hoa mơ 15%; 65% gà mái có lông xám, 15% màu vàng và 20% hoa mơ, 87% mào đơn, 13% mào nụ; chân gà Bang Trới nhỏ và ngắn, 92% chân màu vàng, 8% chân chì. Ở 20 tuần tuổi, gà Bang Trới có dài lưng trung bình là 19,44cm; dài lườn là 12,96cm; dài cánh là 19,44cm; dài đùi là 10,24cm và vòng ống chân là 4,76cm. Khối lượng cơ thể gà khi tỷ lệ đẻ 5% là 1,69kg; đẻ đỉnh cao là 2,25kg. Năng suất trứng đến 74 tuần tuổi của gà Bang Trới đạt 97,87 quả; tỷ lệ đẻ trung bình là 26,38%; khối lượng trứng trung bình là 48,43g. Tỷ lệ trứng có phôi đạt 94,83%.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm phát hiện kháng nguyên virus Dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) trong các mô của lợn mắc bệnh,từ đó góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho việc lựa chọn mẫu bệnh phẩm phù hợp cho nghiên cứu và chẩn đoán. Chín cơ quan của 5 lợn dương tính với virus DTLCP đã được thu thập và tiến hành nhuộm hóa mô miễn dịch để phát hiện kháng nguyên vi rút. Kết quả nghiên cứu cho thấy kháng nguyên virus tập trung nhiều nhất ở hạch, lách, tiếp đến là phổi, thận, gan, phân bố ít ở não, tim, ruột và dạ dày.Kháng nguyên được phát hiện ở các tế bào đại thực bào, tế bào đơn nhân lớn ở nhiều cơ quan khác nhau, tế bào gan và tế bào biểu mô ống thận.

Trước tình hình Dịch tả heo châu Phi đang diễn biến hết sức phức tạp, nghiên cứu này nhằm cung cấp giải pháp ổn định sinh kế cho nông dân nuôi heo. Nghiên cứu được thực hiện thông qua phương pháp điều tra phân tầng ngẫu nhiên 60 nông hộ có nuôi heo trong tháng 9/2019, kết hợp phân tích thống kê mô tả và hồi quy tuyến tính đa biến. Kết quả nghiên cứu cho thấy số nông hộ bị ảnh hưởng nhiều chiếm tỷ lệ 43,3%; số nông hộ ảnh hưởng ít chỉ chiếm 15% và số nông hộ không bị ảnh hưởng chiếm 41,7%. Đa số nông hộ nắm bắt thông tin về dịch tả heo châu Phi trễ,vào khoảng tháng 7 và tháng 8, chiếm tỷ lệ 88,9%. Giá heo hơi giảm từ 42 xuống 25 nghìn đồng/kg heo hơi. Tỷ lệ nhiễm bệnh dịch tả heo châu Phi chịu ảnh hưởng của 3 yếu tố như số lao động tham gia vào quá trình chăn nuôi, hầm biogas và thời gian phát bệnh dịch tả heo châu Phi. Có 81,67% nông hộ chuyển đổi sinh kế, chủ yếu là nuôi gà an toàn sinh học và nuôi vịt siêu thịt. Đề tài đề xuất các giải pháp như khuyến khích nông dân chuyển đổi sinh kế theo khuyến cáo địa phương, hỗ trợ vốn vay, kỹ thuật và sự tham gia của người dân; Đối với hộ duy trì đàn heo thì thực hiện phòng chống theo hướng dẫn địa phương, cập nhật kịp thời thông tin dịch bệnh, hạn chế người vào khu vực chăn nuôi, không nên cho heo ăn thức ăn thừa của con người trong mùa dịch bệnh, kiểm tra vệ sinh chuồng trại và hệ thống Biogas.

Ảnh hưởng của đệm lót nền chuồng lên men vi sinh vật và giàn đậu đến chất lượng phúc lợi và khả năng sinh trưởng được thực hiện trên gà lông màu,360 gà lai (Hồ × Lương Phượng) ở 4 tuần tuổi được chia làm 4 lô, 30 con mỗi lô với 3 lần lặp lại, theo dõi trong 9 tuần. Bốnlô gồm đối chứng (DC, đệm lót thường, không bổ sung chế phẩm visinh vật), TN1 (DC + bổ sung giàn đậu), TN2 (DC + bổ sung chế phẩm) và TN3 (DC + bổ sung giàn đậu và chế phẩm). Khối lượng gà được cân hàng tuần để đánh giá khả sinh trưởng. Kết thúc thí nghiệm, gà được đánh giá một số chỉ tiêu phúc lợi động vật. Kết quả nghiên cứu cho thấy, gà nuôi trong lô TN1 và TN3 có tỷ lệ sạch lông cao hơn, tổn thương mào thấp hơn, biến dạng xương ức cao hơn so với lô DC và TN2 (P <0,05). Bổ sung giàn đậu/chế phẩm không ảnh hưởng đến tổn thương khuỷu chân và bàn chân (P >0,05), không ảnh hưởng đến tỷ lệ nuôi sống, tốc độ sinh trưởng,tiêu tốn thức ăn (P >0,05). Kết quả chỉ ra,bổ sung giàn đậu hoặc giàn đậu kết hợp đệm lót nền lên men visinh vật có tiềm năng đảm bảo phúc lợi động vật và không ảnh hưởng đến sinh trưởng của gà lông màu.

Nghiên cứu được tiến hành nhằm xác định hàmsinh trưởng phù hợp nhất để ước tính khối lượng, tăng khối lượng trung bình của lợn Piétrain kháng stress nuôi tại Xí nghiệp Chăn nuôi Đồng Hiệp, Hải Phòng và Trung tâm Giống lợn chất lượng cao, Học viện Nông nghiệp Việt Nam từ tháng 12/2007 đến tháng 12/2015. Bốn hàmsinh trưởng Logistic, von Bertalanffy, Gompertz, Richards được sử dụng để ước tính khối lượng, tăng khối lượng của lợn Piétrain kháng stress ở 5 thời điểm tương ứng: sơ sinh (1.198 đực và 1.141cái), cai sữa (808 đực và 773cái), 60 ngày tuổi (472đựcvà 483cái), 5,5 tháng tuổi (94 đực và 108cái), 7,5 tháng tuổi (228 đực và 292cái). HàmRichards, Gompertz mô tả sinh trưởng của lợn đực và cái có hệ số xác định (0,968 và 0,966) cao nhất và tham số AIC (16813 và 17498), phương sai sai số 2e (23,6633 và 30,4267) thấp nhất. Ước tính tăng khối lượng từ 60 ngày tuổi đến 7,5 tháng tuổi bằng mô hình Gompertz, Richards trên lợn đực (487 và 492 g/ngày) và cái (493 kg/ngày) phù hợp so với tăng khối lượng thực tế. HàmRichards, Gompertz được coi là tối ưu và phù hợp nhất để mô tả sinh trưởng của lợn Piétrain kháng stress.

Nghiên cứu này được tiến hành tại Trạm nghiên cứu và Phát triển giống lợn hạt nhân Kỳ Sơn thuộc Trung tâm Nghiên cứu lợn Thuỵ Phương - Viện Chăn nuôitừ năm 2015 đến 2020 nhằm đánh giá ảnh hưởng của yếu tố giống (Landrace và Yorkshire), thế hệ (xuất phát, 1 và 2), mùa vụ (Xuân, Hạ, Thu và Đông) và lứa đẻ (1, 2, 3, 4, 5 và 6) đến năng suất sinh sản của lợn nái Landrace(L)và Yorkshire(Y). Năng suất sinh sản được đánh giá trên 320 nái (160 L và 160 Y) với 1549 ổ đẻ (781 L và 768 Y) qua 6 lứa; bao gồm 80 nái (40 L và 40 Y) thế hệ xuất phát được nhập từ Pháp, 120 nái (60 L và Y) thế hệ thứ nhất và 120 nái (60 L vàY60) thế hệ thứ 2 sinh ra ở Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy yếu tố giống, thế hệ và lứa đẻ ảnh hưởng đến số con sơ sinh sống/ổ, số con cai sữa/ổ, khối lượng sơ sinh sống/ổ và khối lượng cai sữa/ổ (P <0,0001); tuy nhiên yếu tố mùa vụ không ảnh hưởng đến các chỉ tiêu nghiên cứu này (P >0,2839). Nái Yorkshire có năng suất sinh sản cao hơn so với lợn nái Landrace đối với số con/ổ và khối lượng/ổ tại thời điểm sơ sinh và cai sữa (P <0,0001). Nái từ nguồn gen Pháp có năng suất sinh sản cao: số con sơ sinh sống/ổ (12,82 và 13,59 con), số con cai sữa/ổ (11,37 và 12,01 con), khối lượng sơ sinh sống/ổ (19,62 và 20,39kg), khối lượng cai sữa/ổ (74,43 và 79,06kg tương ứng L và Y) và tăng dần qua các thế hệ (P <0,0051). Có thể sử dụng lợn L và Y từ nguồn gen Pháp làm nguyên liệu để tạo đàn hạt nhân và con nái sinh sản F1từ 2 giống trong điều kiện chăn nuôi ở miền Bắc Việt Nam.

Nghiên cứu này nhằm xác định mô hình hồi quy phi tuyến tính tốt nhấttrong các hàm Logistic, von Bertalanffy, Gompertz, Brody và Negative Exponential để mô tả đặc điểm sinh trưởng của bò lai F1(BBB × Lai Sind) theo độ tuổi. Tổng 60 bò F1(BBB× Lai Sind) bao gồm 30 bò đực và 30 bò cái nuôi tại huyện Ba Vì, Thành phố Hà Nội được sử dụng để xác định khối lượng cơ thể qua các giai đoạn tuổi. Hệ số xác định (R2), các tham số đánh giá độ chính xác (ME, MSE, MAE) và các tham số đánh giá khả năng dự đoán tiềm năng của mô hình (MPE, MAPE) được tính toán. Kết quả cho thấy, ở cả bò đực và bò cái, hàm von Bertalanffy và hàm Brody có hệ số xác định R2cao nhất; và các giá trị ME, MSE, MAE, MPE, MAPE thấp nhất; tiếp theo là hàm Gompertz. Hàm Logistic và hàm Negative Exponential có các tham số trên thấp hơn. Bò F1(BBB× Lai Sind) có tuổi tại điểm uốn dao động trong khoảng 15,47-20,41 tháng tuổi, và khối lượng tại điểm uốn trong khoảng từ 400,13-415,44kg đối với bò đực; 10,05-14,29 tháng và 255-276,27kg đối với bò cái. Hàm von Bertalanffy được đề nghị áp dụng để ước tính khối lượng của bò lai F1(BBB× Lai Sind) theo tuổi.

Mục tiêu của nghiên cứu là xác định được ảnh hưởng của việc bổ sung các thành phần lòng đỏ trứng gà và caffeine trong môi trường TCG (Tris-Citrate-Glucose) đến hiệu quả bảo tồn tinh của một số giống dê nuôi tại Việt Nam. Chín dê đực thuộc 3 giống dê là Saanen, Boer và Alpine (3 dê đực/giống) được khai thác tinh bằng âm đạo giả, pha loãng theo tỷ lệ 1:10 trong môi trường TCG được bổ sung 5, 10, 15 và 20% lòng đỏ trứng gà và 0,02; 0,03 và 0,04g caffeine/lít. Tinh pha loãng được bảo quản ở nhiệt độ 5C và 15C. Hoạt lực tinh trùng và tỷ lệ tinh trùng kỳ hình của các mẫu tinh được đánh giá và so sánh sau 24 giờ, 72 giờ và 120 giờ bảo quản. Kết quả nghiên cứu cho thấy, bổ sung 0,03g caffeine/l trong môi trường TCG giúp bảo quản tinh dê tốt hơn ở cả 2 nhiệt độ. Ở nhiệt độ 5C, môi trường TCG được bổ sung 10% lòng đỏ trứng gà cho chất lượng tinh bảo quản tốt hơn, có thể vẫn được sử dụng để dẫn tinh nhân tạo sau 72 giờ bảo quản. Ở nhiệt độ 15C, môi trường TCG được bổ sung 10% lòng đỏ trứng gà cho chất lượng tinh bảo quản tốt hơn, có thể vẫn được sử dụng để dẫn tinh nhân tạo sau 24 giờ bảo quản.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá khả năng sinh trưởng, năng suất và chất lượng thịt của gà lai 3/4 Đông Tảo(ĐT) và 1/4 Lương Phượng(LP). Nghiên cứu gồm hai phần, phần thứ nhất: đánh giá khả năng sinh trưởng của gà lai 3/4ĐT và1/4LP từ mới nở đến 24 tuần tuổi, được theo dõi trên 180 con gà. Phần thứ hai: đánh giá giá năng suất, chất lượng thịt của gà lai ở 16, 20 và 24 tuần tuổi. Tại mỗi tuần tuổi,lựa chọn ngẫu nhiên 3 trống, 3 mái để đánh giá năng suất và chất lượng thịt. Kết quả cho thấy gà lai 3/4ĐT và1/4LP ở 24 tuần tuổi đạt 3.068,33g ở con trống và 2.046,67g ở con mái. Sinh trưởng tuyệt đối tăng dần từ 1-13 tuần tuổi ở con trống và từ 1-12 tuần tuổi ở con mái. Từ 20-24 tuần tuổi sinh trưởng tích luỹ của gà lai 3/4ĐT và 1/4LP thấp, ở giai đoạn từ 19-20 tuần tuổi chỉ đạt 12,9g/con/ngày ở con trống và 8,21g/con/ngày ở con mái. Tiêu tốn thức ăn của gà lai 3/4ĐT và 1/4LP ở giai đoạn từ mới nở đến 20 tuần tuổi và từ mới nở đến 24 tuần tuổi lần lượt là 4,47kgvà 5,15kg thức ăn/kg khối lượng tăng. Năng suất và chất lượng thịt gà lai là đạt tiêu chuẩn. Có thể sử dụng công thức lai 3/4ĐT và 1/4LP trong sản xuất gà nuôi thịt.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá ảnh hưởng của khẩu phần ăn giàu protein đến khả năng gây bệnh của 3 loài Brachyspiradung huyết yếu là B. innocens, B. murdochii vàB. intermedia ở lợn thịt. Tổng số 67 con lợn thịt có khối lượng bình quân là 15,6± 3,1kgđược cho ăn với khẩu phần có chứa 50% khô đậu tương trong 7 ngày. Kết quả của 3 nhóm thí nghiệm (TN) với 3 loài Brachyspiradung huyết yếu được so sánh với nhóm đối chứng (ĐC) dương (lây nhiễm với B. hyodysenteriae, n= 15) và nhóm ĐC âm (n= 3, không lây nhiễm) ở các chỉ tiêu về lâm sàng, tình trạng phân, biến đổi bệnh lý ở niêm mạc ruột, tăng khối lượng cơ thể và hiệu quả sử dụng thức ăn. Kết quả cho thấy, tất cả 15 con lợn ở nhóm lây nhiễm với B. hyodysenteriae đều xuất hiện tiêu chảy xuất huyết sau 1-13 ngày lây nhiễm. Trái lại, 3 nhóm lây nhiễm với cácBrachyspira dung huyết yếu đều không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng cũng như biến đổi bệnh lý đại thể rõ rệt của bệnh hồng lỵ khi so sánh với nhóm ĐC. Mặc dù 3 loài Brachyspira dung huyết yếu có thể cư trú và tăng sinh ở niêm mạc ruột già của lợn nhưng không gây bất cứ triệu chứng lâm sàng cũng như không có biến đổi bệnh lý ở niêm mạc ruột điển hình của bệnh hồng lỵ.