Tập 19 Số 8 (2021)

Ở nước ta, các giống ngô địa phương ngày càng giảm diện tích trồng trọt do phát triển các giống ngô lai. Tuy nhiên, các giống ngô địa phương có nhiều tính trạng quý và có giá trị cao trong chọn giống. Một số vùng hiện nay vẫn còn trồng các giống ngô địa phương nên công tác thu thập và đánh giá các giống ngô địa phương cần được tiến hành sớm để bảo tồn và khai thác. Ba mươi mẫu giống ngô tẻ địa phương thu thập tại hai tỉnh Lai Châu và Điện Biên được mô tả các tính trạng nông sinh học. Kết quả nghiên cứu cho thấy 24 mẫu giống (86,7%) có thời gian sinh trưởng trên 120 ngày. Chiều cao cây trong khoảng từ 161,2 đến 277,0cm. Chiều dài bắp từ 12,7 đến 19,4cm. Đường kính bắp từ 2,87 đến 4,93cm. Số hàng hạt/bắp 9,2 đến 13,2 hàng hạt. Số hạt trên hàng 13,4 đến 34,8 hạt. Hệ số tương đồng của các mẫu giống ngô trong khoảng 0,19 đến 0,43 và được phân làm hai nhóm chính, nhóm 1 bao gồm 6 mẫu giống, nhóm 2 bao gồm 24 mẫu giống còn lại. Tập đoàn ngô tẻ thu tại hai tỉnh Lai Châu và Điện biên có sự đa dạng cao về các đặc điểm nông sinh học có thể sử dụng cho công tác nghiên cứu và chọn tạo giống ngô tẻ tại Việt Nam.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định các biến đổi bệnh lý và đặc tính sinh học của FPV gây bệnh trên mèo nuôi ở Hà Nội. Tổng số 8 con mèo từ 2 tháng tới 1 năm tuổi đã được quan sát triệu chứng, mổ khám và thu mẫu để nhuộm HE. Kết quả nghiên cứu cho thấymèo bị bệnh giảm bạch cầu do FPV có các triệu trứng nôn mửa, mất nước, tiêu chảy... Bệnh tích đại thể ở dạ dày, ruột gồm sung huyết, niêm mạc xuất huyết, chất chứa trong lòng ruột có mùi tanh máu. Bệnh tích vi thểrõ nhất ởruột với nang lympho thành ruột tăng sinh, thoái hóa tế bào biểu mô, lông nhung đứt gãy.Số lượng bạch cầu lympho giảm mạnh ở vùng vỏ các nang hạch màng treo ruột; bạch cầu đơn nhân lớn và đại thực bào tăng mạnh. Kết quả phân lập virus trên tế bào CRFK đã thu được 5 chủng virus khác nhau với hiệu giá dao động từ 1,77×108đến1,77×109TCID50/ml. Kết quả nghiên cứu về đường cong sinh trưởng của virus cho thấy với liều gây nhiễm MOI = 0,001, hiệu giá virus đạt giá trị cao nhất là 1010,5TCID50/ml sau 36 giờ gây nhiễm virus.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá sự tương quan giữa độ mặn và tính chất nền đáy lên sự phân bố của giun nhiều tơ (Polychaeta) ở Cù lao Dung, tỉnh Sóc Trăng. Nghiên cứu được tiến hành với 2 đợt thu mẫu vào mùa mưa (tháng 9/2019) và mùa khô (tháng 3/2020) tại 24 điểm thu mẫu được chia thành 8 khu vực ký hiệu từ N1-N8, trong đó khu vực nội đồng từ N1-N5 và khu vực rừng ngập mặn từ N6-N8. Kết quả ghi nhận độ mặn dao động trong khoảng 0,1-18,6‰. Độ mặn vào mùa khô cao hơn gấp 8 lần so với mùa mưa, trong khi đó hàm lượng vật chất hữu cơ trong bùn đáy (TOM) vào mùa khô cũng cao hơn. Đối với tính chất nền đáy ở các khu vực, tỉ lệ phần trăm bùn cao hơn nhiều so với sét và cát. Số loài giun nhiều tơ (GNT) xác định được tổng cộng 13 loài thuộc 12 giống,10họ,5bộ, trong đótại mỗi điểm thu phát hiện từ 1-7 loài. Mật độ tổng cộng dao động từ 3 đến 117cá thể/m2; theo từng loài GNT từ 0 đến 71 cá thể/m2. Kết quả phân tích định vị CCA cho thấy có sự tương quan giữa độ mặn, TOM và tính chất nền đáy đến phân bố của GNT tại khu vực nghiên cứu Cù lao Dung, Sóc Trăng.

Nghiên cứu hướng tới tổng hợp vật liệu kết hợp giữa nano sắt hóa trị không và bentonit nhằm phát huy được tính ưu việt của cả hai đối tượng trên, đồng thời tăng khả năng bảo q uản của nano sắt. Vật liệu nano sắt hóa trị không - bentonit (B-nZVI) được tổng hợp theo phương pháp khử Fe(II) trong dung dịch bằng NaBH4. Hình thái bề mặt và cấu trúc của vật liệu được kiểm tra bằng kĩ thuật chụp kính hiển vi điện tử quét (SEM), kính hiển vi điện tử truyền qua (TEM) và phổ nhiễu xạ tia X (XRD). Thí nghiệm nghiên cứu sử dụng vật liệu B-nZVIđể xử lý nitrobenzen trong nước với các điều kiện khác nhau về nồng độ (25; 50; 75 và 100ppm), thời gian (30; 60; 90; 120 và 180 phút), khối lượng vật liệu (0,1; 0,2; 0,5 và 1,0g/100ml dung dịch mẫu) và pH (pH = 3; 5; 7 và 9). Kết quả cho thấy, có thể loại bỏ trên 99% nitro benzen trong dung dịch nồng độ 50ppm, tỉ lệ 0,5g/100ml dung dịch, pH = 7 và pH = 9, thời gian 120 phút, nhiệt độ phòng. Sự suy giảm nồng độ nitrobenzen phù hợp với phương trình động học bậc nhất và phù hợp với phương trình hấp phụ đẳng nhiệt Langmuir với độ hấp phụ cực đại Qmaxlà 156,25mg/1g vật liệu.

Nghiên cứu này ứng dụng mô hình CLUMondo để mô phỏngbiến động sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2030 tại vùng ven biển tỉnh Nam Định. Nguyên lý mô phỏngdựa vào mối tương quan giữa xác suất thay đổi sử dụng đất và các yếu tố phù hợp về vị trí trong sử dụng đất đai. Kiểm chứng kết quả mô hình được thực hiện bằng thống kê ROC và hệ số Kappa. Kết quả nghiên cứu cho thấy biến động sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2030 theo kịch bản 1 (baseline) có diện tích lúa giảm xuống và diện tích nuôi trồng thủy sản tăng lên. Xu thế xảy ra cũng tương tự ở kịch bản 2 (theo quy hoạch) nhưng diện tích lúa giảm nhiều hơn. Ngoài ra, ở cả hai kịch bản đều xảy ra tình trạng tăng diện tích trồng màu và cây lâu năm. Với giả thiết theo kịch bản 2, khu nuôi trồng thủy sản nước ngọt có xu thế tiếp tục mở rộng vào vùng đất trồng lúa, trong khi đó một phần diện tích thủy sản nước lợ xen kẽ các bãi bồi ven biển phải chuyển sang đất lâm nghiệp. Vì vậy, khithực hiện quy hoạch cũng cần chuẩn bị sẵn các giải pháp cân đối không gian duy trì diện tích sản xuất lương thực và nuôi trồng thủy sản để đảm bảo an ninh lương thực và phát triển bền vững cho địa phương.

Bại liệt là bệnh nhiễm viruscấp tính gây ra bởi poliovirus làm tổn thương thần kinh, não bộ và mất khả năng vận động. Ở Việt Nam, vacxin phòng bệnh bại liệt đang sử dụng phổ biến hiện nay được sản xuất từ chủng Sabin trên tế bào thận khỉ Macaca mulatta. Theo quy trình thông thường, tế bào được nuôi cấy một lớp trên các chai Roux bị giới hạn về bề mặt nuôinên sản lượng vacxin bại liệt bán thành phẩm thu được thấp. Nghiên cứu này đã sử dụng phương pháp cải tiến nuôi tế bào trên bề mặt chai nhựa đa tầng, qua đó số lượng tế bào thu được khi nuôi cấy đã cao hơn nhiều so với quy trình sử dụng chai Roux trước đây. Kết quả đã cải tiến được quy trình sản xuất với mật độ tế bào nuôi cấy tối ưu là 156.000 tế bào/ml và thể tích môi trường bổ sung sau gâynhiễm virus là150 ml/tầng. Quy trình sản xuất trên chai nhựa 10 tầng đãđược thẩmđịnh liên tục qua 3 lô với kích cỡmỗi lô 20 chai với kết quả ổn định với hiệu giávacxin đạt từ 7,73đến 7,76log10CCID50/0,1ml, cao hơn so với tiêu chuẩn 5,5 log10CCID50/0,1ml.

Bài báo sử dụng lý thuyết bậc cao bốn ẩn chuyển vị (HSDT-4) để xây dựng lời giải giải tích phân tích dao động tự do của tấm chữ nhật làm từ vật liệu composite gia cường bởi các ống nano carbon đơn vách (FG-CNTRC). Các phương trình cân bằng động được thiết lập từ nguyên lý Hamilton. Độ tin cậy của thuật toán và chương trình tính được kiểm chứng qua so sánh với các kết quả đã công bố. Các khảo sát số trình bày để đánh giá sự ảnh hưởng của đặc trưng vật liệu, kích thước tấm, kiểu phân bố hay tỉ lệ thể tích ống nano carbon đến tần số dao động tự do của tấm composite FG-CNTRC.

Nghiên cứu này được tiến hành nhằm xác định ảnh hưởng của các chất điều hòa sinh trưởng đến quá trình nhân nhanh in vitrocây dược liệu Địa liền (Kaempferia galanga L.), một cây dược liệu có giá trịở Việt Nam. Để tạo vật liệu khởi đầu, chồi mầm từ thân củ có kích thước 2-3cm được khử trùng bề mặt bằng dung dịch thủy ngân clorua (HgCl2) 0,1% trong 10 phút. Để tìm được môi trường nhân nhanh tối ưu, nghiên cứu đã xác định được ảnh hưởng của BA, Kinetin, tổ hợp BA và NAA hoặc IAA đến sự nhân nhanh chồi Địa liền in vitro. Môi trường tối ưu để nhân nhanh chồi Địa liền là môi trường MS bổ sung tổ hợp 2 mg/l BA và 0,5 mg/l NAA. Hệ số nhân chồi đạt 5,03 chồi/mẫu cấy sau 4 tuần nuôi cấy. Chồi in vitrocó thân lá và rễ phát triển tốt. Sau 5 chu kỳ nhân nhanh liên tiếp, hệ số nhân chồi vẫn được duy trì và không xuất hiện hình thái bất thường. Môi trường tối ưu đề xuất trong nghiên cứu này có thể được sử dụng trong nuôi cấy mô để nhân giống và bảo tồn các kiểu gen cây Địa liền thu thập ở Việt Nam.

Bài báo mô tả thực trạng chăn nuôi lợn trong bối cảnh dịch bệnh ở huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Nghiên cứu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, phân tổ và so sánh. Kết quả nghiên cứu cho thấy chăn nuôi lợn ở huyện Yên Phong tồn tại 3 hình thức cơ bản: chăn nuôi trong hộ, gia trại và trang trại. Các hộ chăn nuôi theo quy trình thông thường trong khu dân cư, một số gia trại và trang trại chăn nuôi ngoài khu dân cư, trong đó có 3 trang trại áp dụng quy trình chăn nuôi đảm bảo an toàn dịch bệnh. Các hình thức liên kết chính thức có hợp đồng trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi lợn chưa phát triển; mới chỉ có các liên kết ngang không chính thức nhằm trao đổi kiến thức về kỹ thuật chăn nuôi, phòng trừ dịch bệnh. Nghiên cứu đã đề xuất 4 giải pháp nhằm phát triển chăn nuôi lợn của huyện Yên Phong trong thời gian tới.

Nghiên cứu này nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh doanh nghiệp may tại vùng Đồng bằng sông Hồng. Nghiên cứu áp dụng mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Porter làm cơ sở để phân tích. Bằng việc kế thừa từ các nghiên cứu trước đó và kết quả thảo luận nhóm, tác giả đã xây dựng các thanh đo phục vụ cho việc tiến hành phân tích nhân tố. Số liệu được thu thập thông qua khảo sát các nhà quản lý doanh nghiệp may tại các tỉnh đồng bằng sông Hồng với tổng số phiếu đạt yêu cầu là 201 phiếu. Kết quả phân tích cho thấy 4/5 nhân tố có ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh doanh nghiệp may tại vùng Đồng bằng sông Hồng. Đó là yếu tố Nhà cung cấp, “Khách hàng, Rào cản gia nhập” và Mức độ cạnh tranh. Trong đó, yếu tố khách hàng có ý nghĩaquan trọng nhất đối với Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp may vùng Đồng bằng sông Hồng.

Hợp tác xã (HTX) giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân giúp liên kết và tạo động lực phát triển cho các hộ quy mô nhỏ. Ứng dụng công nghệ cao (CNC) trong nông nghiệp được quan tâm do lợi ích mang lại như cung cấp các sản phẩm nông sản an toàn, năng suất cao, tăng thu nhập, giảm tác động tới môi trường. Vì vậy, thúc đẩy HTX nông nghiệp ứng dụng CNC là cần thiết. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu tổng quan cơ sở lý luận và thực tiễn về thúc đẩy HTX nông nghiệp ứng dụng CNC. Qua đó, bài viết gợi ý một số giải pháp nhằm thúc đẩy các HTX nông nghiệp ứng dụng CNC bao gồm bổ sung căn cứ pháp lý giúp xác định HTX nông nghiệp ứng dụng CNC;đẩy nhanh tiến độ lập và phê duyệt đề án nông nghiệp CNC tại các địa phương; linh hoạt các hình thức thế chấp khi vay vốn; nới lỏng hạn điền; nâng cao nhận thức người sản xuất và người tiêu dùng về vai trò CNC và chú ý nâng cao năng lực cho Ban quản trị HTX cũng như bồi dưỡng kỹ năng nghề cho lao động nông nghiệp.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường của các mô hình trồng xoài ứng dụng công nghệ cao (CNC) trên địa bàn huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê mô tả và thống kê so sánh, phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế và phương pháp cho điểm để phân tích hiệu quả của các mô hình trồng xoài dựa trên việc điều tra 60 hộ trồng xoài. Kết quả nghiên cứu cho thấy các mô hình trồng xoài ứng dụng CNC đều mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường cao hơn mô hình canh tác truyền thống, đặc biệt là mô hình áp dụng đồng thời nhiều loại CNC. Về mặt kinh tế, các mô hình trồng xoài ứng dụng CNC cho năng suất, doanh thu, thu nhập hỗn hợp và hiệu quả đồng vốn cao hơn mô hình trồng truyền thống. Về mặt xã hội, việc ứng dụng công nghệ cao trong trồng xoài giúp nâng cao trình độ và kỹ năng sản xuất của nông dân, tạo việc làm và tăng thu nhập cho các hộ sản xuất, tăng mức độ an toàn thực phẩm của sản phẩm xoài. Về mặt môi trường, trồng xoài ứng dụng CNC giúp giảm thiểu việc sử dụng một số yếu tố đầu vào gây ảnh hưởng xấu tới môi trường như thuốc BVTV, nước và điện. Các mô hình này cũng góp phần bảo vệ môi trường đất.