Tập 22 Số 4 (2024)

Lan Thạch hộc tía (Dendrobium officinale Kimura et Migo) thuộc chi Hoàng thảo là một loài lan quý hiếm và đang bị đe doạ tuyệt chủng. Nghiên cứu nhân giống in vitrođược thực hiện với mục đích bảo tồn và phát triển nguồn gen giống lan quý này. Các thí nghiệm được bố trí hoàn toàn ngẫu nhiên (RCD) với ba lần nhắc lại. Kết quả nghiên cứu cho thấy, nguồn vật liệu ban đầu làquả lan đã tạo được 100% mẫu sống, phát sinh protocorn và chồi, ưu thế hơn so với nguồn vật liệu ban đầu là chồi lan (tỷ lệ mẫu sống chỉ 2-3%). Bổ sung thêm nước dừa vào môi trường nuôi cấy không mang lại hiệu quả rõ rệt trong quá trình phát sinh hình thái lan Dendrobium officinale Kimura et Migo. Môi trường MS là phù hợp (hệ số nhân đạt 2,56 protocorn/8 tuần) cho quá trình nuôi cấy nhân nhanh cụm chồi lan. Bổ sung chất điều tiết sinh trưởng -NAA ở nồng độ 1ppm hoặc BAP ở nồng độ 3ppm vào môi trường nền cho số lượng chồi lớn nhất (45 protocorn/8 tuần) và hệ số nhân chồi cao 2,61 protocorn/8 tuần). Đối với sinh trưởng in vitrocủa chồi lan, nền môi trường khoáng RE bổ sung thêm 0,1% than hoạt tính là tối ưu cho tạo cây hoàn chỉnh.

Nghiên cứu được tiến hành nhằm tìm ra cường độ ánh sáng đèn LED tối ưu trồng rau xà lách sồi xanh thủy canh trong nhà, góp phần đảm bảo cung cấp nguồn rau an toàn cho người sử dụng và tối ưu hóa điện năng tiêu thụ. Thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu nhiên đầy đủ (RCBD) và 3 lần lặp lại. Đánh giá ảnh hưởng của 4 cường độ ánh sáng (90, 130, 160, 190 µmol.m-2s-1)chiếu bởi đèn LED (Light Emitting Diode), chứa ánh sáng phổ đỏ, xanh lam và xanh lá cây (tỉ lệ quang phổ: R660/B450/G550= 57/17/26) đến sinh trưởng, sinh lý và năng suất cây xà lách sồi xanh trên hệ thống thủy canh hồi lưu đã được thực hiện. Kết quả cho thấy, chiều cao cây, số lá, hàm lượng sắc tố quang hợp, diện tích lá, độ dày lá, các thông số về cấu trúc rễ, độ Brix và năng suất tăng khi cường độ ánh sáng tăng. So sánh giữa các cường độ ánh sáng, cường độ 190 µmol.m-2s-1 cho các chỉ tiêu sinh trưởng và năng suất (2,692 kg/m2) của cây xà lách sồi xanh đạt giá trị cao nhất.

Bệnh giả dại đã được biết đến ở Việt Nam từ lâu và hiện vẫn đang là một trong những bệnh được người chăn nuôi đặc biệt quan tâm. Mặc dù đã xuất hiện thêm biến chủng của virus ở nhiều nước trên thế giới từ năm 2010, nhưng lại có rất ít thông tin về bệnh và virus lưu hành ở nước ta cho đến nay. Nghiên cứu này nhằm góp phần làm rõ một số đặc tính sinh học và sinh học phân tử cơ bản của chủng phân lập PRV.PT.001. Chủng phân lập thích nghi nhanh, gây bệnh tích thể hợp bào điển hình trên môi trường tế bào Vero và đạt hiệu giá tương đối cao sau 7 lần tiếp đời (106,58TCID50/ml). Chủng phân lập mang đặc điểm chung của virus gây bệnh giả dại: độc với thỏ và lợn con, gây bệnh tích ổn định ở hệ hô hấp và phân bố rộng rãi ở nhiều cơ quan nội tạng. Về đặc điểm di truyền, chủng PRV.PT.001 thuộc genotype 2,mang đặc trưng đột biến thêm - xóa của genotype này ở 3/4 glycoprotein bề mặt được khảo sát (gB, gC, gD); nhưng có đặc trưng đột biến thêm - xóa của genotype 1 ở glycoprotein gE.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá hiệu giá kháng thể kháng IBDV và năng suất của đàn gà thịt thương phẩm thực địa được tiêm vacxin nhược độc Tabic MB và vacxin phức hợp miễn dịch (IBDV-Icx). Tổng 240 mẫu máu đã được lấy ngẫu nhiên từ hai trại để kiểm tra HGKT kháng IBDV bằng kĩ thuật ELISA. Trọng lượng trung bình, tăng trọng bình quân hàng ngày và hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR) được theo dõi đến xuất chuồng. Kết quả cho thấy đàn gà có kháng thể mẹ truyền ở mức cao. Hiệu giá kháng thể mẹ truyền lúc 3 ngày tuổi đạt trung bình 5.582 titer. Lúc 30 ngày tuổi, số mẫu có HGKT kháng IBD dương tính (> 396 titer) ở trại sử dụng vacxin Tabic MB và IBDV-Icx là 20% và 5% (P <0,05). Đặc biệt ở 35 ngày tuổi, hiệu giá kháng thể ở trại sử dụng vacxin Tabic MB và vacxin IBD-Icx là 2.671 và 132 titer (P <0,05). Trọng lượng gà và tăng trọng bình quân hàng ngày của gà thí nghiệm là tương đương nhau (P >0,05). Tuy nhiên, hệ số chuyển hóa của đàn gà sử dụng vaccin Tabic MB thấp hơn so với đàn gà sử dụng vacxin IBDV-Icx (P <0,05). Như vậy, gà thịt thương phẩm được sử dụng vacxin Tabic MB có HGKT kháng IBD cao hơn, đồng thời các chỉ tiêu năng suất không bị ảnh hưởng so với gà thịt đã được tiêm vacxin IBDV-Icx.

Nhóm cá thòi lòi mang đặc điểm lưỡng cư và thường được sử dụng để nghiên cứu sự tiến hóa lên cạn của động vật có xương sống. Nghiên cứu này nhằm xác định mối tương quan giữa mức độ lên cạn và đặc điểm di chuyển sử dụng vây ngực, cũng như các chỉ tiêu hình thái vây ngực ở 3 loài cá thòi lòi và 1 loài cá bống. Tập tính di chuyển được quay phim, phân tích về đặc điểm, tần suất sử dụng vây ngực và mức độ lưỡng cư. Tỉ lệ mở của vây ngực và tỉ lệ khối cơ ngoài và khối cơ trong cũng được thu thập. Kết quả cho thấy mức độ lên cạn tăng dần ở 3 loài cá thòi lòi: Oxuderces nexipinnis, Scartelaos histophorusvà Periophthalmodonseptemradiatus. Loài O. nexipinnisvà S. histophorussử dụng vây ngực để trườn trong nước, trườn trên cạn và trườn giữa nước - trên cạn nhưng loài O. nexipinnissử dụng vây ngực trườn trong nước là chủ yếu. Hai loài này đều sử dụng vây ngực để trượt trong nước (lần đầu tiên ghi nhận ở nhóm cá thòi lòi). Ởloài Pn. septemradiatus, vây ngực chủ yếu để trườn trên cạn (57,73%) và giữ ẩm (30,08%). Tỉ lệ sử dụng vây ngực để trườn trên cạn cao hơn ở những loài có mức độ lên cạn cao hơn. Độ mở của vây ngực và tỉ lệ khối cơ ngoài và khối cơ trong có sự khác biệt và có mối tương quan với mức độ lên cạn ở 3 loài cá thòi lòi.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định kiểu hình và kiểu gen kháng kháng sinh của vikhuẩn E. colisản sinh men ESBL phân lập từ vịt. Tổng 50 mẫu dịch ngoáy trực tràng vịt được thuthập tại các chợ trên địa bàn huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. Tất cả các chủng phân lập được trong nghiên cứu này kháng với streptomycin, ampicillin, tetracycline, ceftazidime và cefotaxime. Bên cạnh đó, chúng cũng có tỷ lệ kháng cao với sulfamethoxazole/trimethoprim (95,65%), gentamicin (91,3%) và chloramphenicol (91,3%). Mức độ kháng thấp của E. coliphân lập được ghi nhận đối với kháng sinh cefoxitin (30,43%) và 100% chủng phân lập được mẫn cảm với meropenem. Đặc biệt, tất cả các chủng phân lập được xác định là các chủng đa kháng. Kết quả kiểm tra kiểu hình ESBL của các chủng E. coligiả định có khả năng sinh ESBL cho thấy 100% (20/20) chủng dương tính. Trong đó, phát hiện 50% (10/20) số chủng E. colisinh ESBL mang gen blaTEM, 25% (5/20) số chủng mang gen blaCTX-M-1, 10% (2/20) số chủng có gen blaCTX-M-9, 15% (3/20) số chủng mang đồng thời 2 gen blaCTX-M-1 và blaTEM.

Nghiên cứu hiện trạng chất lượng đất ở khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen, huyện Tân Hưng, tỉnh Long An được thực hiện nhằm cung cấp dữ liệu về chất lượng môi trường đất phục vụ cho công tác bảo tồn, thông qua các thông số pHH2O, pHKCl, độ dẫn điện, axit tổng, chất hữu cơ, đạm tổng và lân tổng của tầng đất 0-20cm và 20-50cm ở các tiểu khu 5, 6, 9, 10, 11 và 12 vào mùa khô (2023). Kết quả đã ghi nhận được đất ở khu vực nghiên cứu có tính axit cao với pHH2O, pHKCl, axit tổng lần lượt 2,60-4,27; 2,60-3,63và 2,92-19,63meq H+/100g đất. Hàm lượng chất hữu cơ và đạm tổng của đất khá cao, tuy nhiên hàm lượng lântổng ở mức thấp lần lượt là 8,09-24,15%; 0,29-2,27%; 0,006-0,021%. Đất ở tầng 0-20cm có pH, độ dẫn điện, chất hữu cơ, đạm tổng, lân tổng cao hơn so với tầng 20-50cm ở hầu hết các tiểu khu. Tiểu khu 9, 10 và 5 có pH cao hơn nhưng lại có axit tổng, chất hữu cơ, đạm và lân tổng thấp hơn các tiểu khu còn lại. Sự biến động các thành phần lý, hóa học đất ở các tiểu khu và theo tầngchịu ảnh hưởng nhiều củachế độ quản lý nước. Chất lượng đất hầu hết đều phù hợp cho sinh trưởng của các loài thực vật ưu thế ở các tiểu khu, tuy nhiên nên hạn chế tình trạng khô hạn vào cuối mùa khô ở tiểu khu 6, 11 và 12 và tình trạng ngập nước liên tục ở tiểu khu 9 và 10.

Nghiên cứu nhằm chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân khi xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất nông nghiệp tại tỉnh Lạng Sơn và đề xuất giải pháp hoàn thiện để đất nông nghiệp được sử dụng đúng quy định pháp luật. Nghiên cứu thực hiện điều tra sơ cấp 96 hộ gia đình,157 cán bộ; xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS20.0; sử dụng thang đo Likert 5 mức độ để đánh giá. Giai đoạn 2016-2022, toàn tỉnh có 2.582 vụ vi phạm pháp luật đất nông nghiệp với diện tích 166,29habị xử phạt do lấn, chiếm đất; xây dựng nhà ở trái phép hay tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng đất trái phép,… Xử phạt vi phạm hành chính đã được các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo, giám sát thường xuyên. Người bị xử phạt đã chấp hành quyết định xử phạt tốt. Tuy nhiên, nhiều vụ việc chưa được xử phạt kịp thời do quy định về thẩm quyền xử phạt chưa phù hợp; mức độ hiểu biết pháp luật của người sử dụng đất hạn chế; nhân lực tại một số địa bàn còn thiếu; hồ sơ địa chính chưa tốt. Để xử phạt vi phạm hành chính được kịp thời, chính xác, cần hoàn thiện thẩm quyền xử phạt; tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật; đảm bảo đủ nhân lực và cơ sở vật chất phục vụ xử phạt; hoàn thiện hồ sơ địa chính.

Nghiên cứu nhằm xác định ảnh hưởng của nguyên liệu phụ và phụ gia cấu trúc đến chất lượng của sữa chua đậu nành bổ sung mứt đông thanh long. Các phương pháp phân tích công cụ và đánh giá cảm quan bằng phép thử so hàng trên các đặc điểm về trạng thái, mùi vị, và chất lượng tổng thể được sử dụng để đánh giá chất lượng sữa chua đậu nành mứt đông thanh long. Kết quả cho thấy sữa chua đậu nành bổ sung 1,5% whey protein, 0,5% sữa bột gầy, 0,5% kem sữa và phụ gia cấu trúc với tỉ lệ 0,8% gelatin và 0,2% tinh bột biến tính cho sản phẩm có hàm lượng protein tương đương với sữa chua động vật với 3,6% protein, 1,3% lipid, 12,0% carbohydrate, cấu trúc ổn địnhvà chất lượng cảm quan của sữa chua được đánh giá cao.

Ở Việt Nam, khoai tây (Solanum tuberosum) là một trong những cây trồng hàng hóa vụ đông có hiệu quả kinh tế cao. Bên cạnh việc bổ sung dinh dưỡng bằng phân bón vô cơ, hữu cơ thì việc sử dụng các vi sinh vật nội sinh thực vật có khả năng cố định đạm, phân giải lân, sản xuất IAA (Indole-3-acetic acid)… đã được chứng minh là hướng ứng dụng có lợi và bền vững cho sinh trưởng ở cây trồng. Nghiên cứu này được tiến hành nhằm phân lập và đánh giá khả năng ứng dụng của các chủng vi khuẩn nội sinh tiềm năng trong rễ khoai tây Solara trong điều kiện nuôi cấy in vitro. Kết quả cho thấy cả tám chủng nghiên cứu đều có thể sinh tổng hợp IAA. Trong đó, ba chủng Iso-5, Iso-19 và Iso-21 có khả năng cố định đạm. Bên cạnh đó sáu chủngIso-2, Iso-5, Iso-6, Iso-20, Iso-21 vàIso-22 có khả năng phân giải lân. Trong các chủng khảo sát, ba chủng Iso-2, Iso-12 và Iso-22 thể hiện khả năng kích thích sinh trưởng của cây khoai tây Solara cấy mô, làm tăng chiều cao cây, chiều dài rễ, khối lượng tươi và khối lượng khô. Như vậy, ba chủng Iso-2, Iso-12 và Iso-22 là các chủng tiềm năng có thể được sử dụng để tiếp tục đánh giá, ứng dụng trong điều kiện in vivođến sự sinh trưởng, phát triển của cây khoai tây.

Nghiên cứu này khảo sát các điều kiện của quá trình tách chiết (tỉ lệ enzyme, thời gian, nhiệt độ chiết) các hợp chất từ dịch chiết của nấm Linh chi (Ganoderma lucidum) và Vân chi (Trametes versicolor) để sản xuất trà từ nấm và hoa bằng enzyme cellulase qua quá trình thủy phân. Qua đó đề xuất quy trình sản xuất nước uống từ các loại nấm này, kết hợp với hoa Cúc chi (Chrysanthemum indicum) và cỏ ngọt (Stevia rebaudiana). Kết quả nghiên cứu cho thấy, đối với nấm Vân chi khi sử dụng 3% enzyme cellulase trong thời gian 15 phút ở nhiệt độ 70C cho hiệu quả chiết cao nhất với độ Brix tương ứng là 1,13 ± 0,06. Đối với nấm Linh chi, điều kiện này là 4% enzyme cellulase, 25 phút và 70C với độ Brix tương ứng là 1,17 ± 0,06. Sản phẩm nước uống với sự phối trộn của nấm Linh chi và Vân chi, hoa Cúc chi, và cỏ ngọt theo tỉ lệ tương ứng 25%: 50%: 20%: 5% (của nguyên liệu thô ban đầu) cho kết quả đánh giá cảm quan đạt chất lượng “khá” theo TCVN 3215-79. Sản phẩm cuối cùng đạt tiêu chuẩn cho phép về vệ sinh an toàn thực phẩm theo QCVN 8-2/2011- BYT đối với kim loại nặng và QĐ 46/2007/QĐ-BYT về ô nhiễm sinh học và hóa học.

Trong những năm gần đây, một số thiết bị dùng cho thí nghiệm vật lý đã bị hư hỏng hoặc đo không chính xác do được sử dụng trong thời gian quá lâu.Vì vậy,những thí nghiệm này cần được cải tiến bằng cách kết nối với máy tính để tăng tính trực quan và tăng độ chính xác của phép đo. Phương pháp thực hiện nghiên cứu này là dùng phần mềm DataStudio kết hợp với giao diện Science Workshop và các cảm biến để kết nối các bài thí nghiệm với máy tính. DataStudio là một chương trình thuthập, hiển thị và phân tích dữ liệu do PASCO Scientific cung cấp. Với giải pháp cải tiến này, nhóm nghiên cứu đã thuđược những kết quả như sau: thay thế phương pháp đo cũ, sáng tạo thêm bài thí nghiệmvàdùng phần mềm đểxử lý số liệu.Mục tiêu hướng đến chính là tạo các thí nghiệm có độ chính xác cao giúp người học xử lý dữ liệu tốt hơn và nâng cao kỹ năng sử dụng thiết bị thí nghiệmhiện đại.Từ những đổi mới này, giảng viên và sinh viên có thêm hứng thú, sự sáng tạo khi tiến hành thí nghiệm.

Sản xuất lúa gạo bền vững (SRP) là giải pháp giúp nâng cao giá trị gạo và giảm thiểu phát thải khí nhà kính, góp phần đạt mục tiêu Net zero của Chính phủ. Việc nhân rộng diện tích đạt chuẩn SRP là thách thức của ngành hàng lúa gạo. Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng và các rào cản để đề xuất giải pháp cho sản xuất lúa SRP tại đồng bằng song Cửu Long. Nghiên cứu được thực hiện thông qua khảo sát 318 nông hộ thực hiện quy trình SRP ở các tỉnh trồng lúa gồm An Giang, Đồng Tháp và Cần Thơ vào năm 2022. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi quy nhị phân để xác định các yếu tố ảnh hưởng đạt chuẩn SRP. Kết quả cho thấy khoảng 7,2% số nông hộ đạt chuẩn SRP, học vấn của chủ hộ, diện tích đất và sản xuất theo hợp đồng có ảnh hưởng tích cực đến xác suất đạt chuẩn SRP. Các giải pháp được đề xuất nhằm gia tăng tỉ lệ nông hộ đạt chuẩn SRP là nâng cao năng lực nông hộ, gia tăng tỉ lệ người trẻ trong sản xuất, cải tiến dịch vụ xử lý rơm rạ và liên kết hợp đồng theo chuỗi giá trị.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp tỉnh Thái Bình. Nghiên cứu tiến hành khảo sát thông tin của 90 doanh nghiệp, tham vấn 20 chuyên gia là những nhà quản lý và tổ chức 01 cuộc hội thảo về các chính sách, giải pháp, những khó khăn vướng mắc khi đầu tư vào nông nghiệp tỉnh Thái Bình. Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, thống kê so sánh và kết hợp với mô hình hồi quy với hiệu ứng ngẫu nhiên để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến vốn đầu tư của doanh nghiệp vào nông nghiệp tỉnh. Các đề xuất giải pháp tăng cường khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào vào nông nghiệp tỉnh Thái Bình tập trung vào nâng cao nhận thức và quyết tâm chính trị của các cấp chính quyền; thu hút đầu tư có trọng điểmvà khơi thông động lực tăng trưởng mới; hỗ trợ tích tụvà tập trung đất đai;phát triển nguồn nhân lực gắn với doanh nghiệp sử dụng lao động và tăng cường huy động nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng.