Tập 16 Số 10 (2018)

Bệnh sưng vòi trên tu hài nuôi đã và đang là mối nguy ảnh hưởng nghiêm trọng đến nghề nuôi tu hải ở nước ta. Tác nhân chính gây bệnh được xác định là visinh vật có cấu trúc giống virus (Virus-like particles, VLPs), tuy nhiên con đường lây lan của VLPs và nguyên nhân phát sinh bệnh vẫn chưa được làm rõ. Trong nghiên cứu này, bằng việc áp dụng phương pháp hiển vi điện tử, một số nguồn vật chủ như tu hài giống cấp 1, ngao hoa đã được kiểm tra xác định sự có mặt của VLPs. Sau đó,VLPs được phân tích đặc điểm hình dạng, kích thước, cấu trúc và vị trí ký sinh bên trong tế bào. Kết quả cho thấy VLPs có mặt ở nguồn giống tu hài cấp 1 thutừ trại sản xuất. Điều này khẳng định nguồn giống là một nguyên nhân làm lây lanbệnh sưng vòi ở tu hài nuôi. VLPs có dạng hình que dài, kích thước khoảng 70-90 nm x 600-1.000 nm, cấu trúc gồm vỏ bọc ngoài, màng ngoài, màng trong và lõi. VLPs ký sinh trong bào tương của tế bào vật chủ. Kết quả nghiên cứu này là cơ sở khoa học cho việc định hướng nghiên cứu phân loại, định danh VLPs và xây dựng biện pháp kiểm soát, phòng trị bệnh sưng vòi trên tu hài nuôi.

Nghiên cứu nhằm đánh giá sự biến động nguồn lợi hải sản ở vùng biển vịnh Bắc Bộ. Các phương pháp điều tra nguồn lợi hải sản cơ bảnđược sử dụng gồm: phương pháp diện tích để điều tra đối với nhóm hải sản tầng đáy và gần đáy, phương pháp thủy âm đối với nhóm cá nổi nhỏ. Tổng hợp kết quả nghiên cứu từ các chuyến điều tra nguồn lợi hải sản ở vùng biển vịnh Bắc Bộ từ năm 2000 đến 2015 đã xác định tổng số 568loài/nhóm loài, thuộc 321giống và 145họ. Trong đó, cá đáyđượcxác định là 197 loài, cá nổi 70 loài; giáp xác bắt gặp 47 loài; chân đầu 30 loài. Tổng trữ lượng nguồn lợi hải sản ở vùng biển vịnh Bắc Bộ giai đoạn 2000-2005 ước tính khoảng 453 nghìn tấn,khả năng khai thác cho phép khoảng 225 nghìn tấn. Trong giai đoạn 2010-2015 ước tính khoảng 752 nghìn tấntrong mùa gió Đông Bắc và 719 nghìn tấntrong mùa gió Tây Nam, khả năng khai thác cho phép khoảng 350 nghìn tấn. Đáng lưu ý trong cả hai giai đoạn sản lượng khai thác tối ưu nhóm cá nổi đều chiếm khoảng 70-80% và nhóm hải sản tầng đáy chiếm khoảng 20%.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá sự biến đổi hàm lượng tanin, vitamin C, polyphenol và khả năng kháng oxy hóa của dịch ép quả điều ở từng giai đoạn chínkhác nhau. Quả điều thuhoạch tại Bình Phước được phân thành 4 nhóm theo độ chín quả bao gồm: xanh già (X), vừa chín (VC), chín vàng (CV), chín mềm (CM). Kết quả cho thấy hàm lượng tanin giảm rõ rệt từ quả xanh (X) 470±0,02 mg/100ml xuốngquả chín mềm (CM) 130±0,01 mg/100l, vitamin C giảm gần một nửa từ 334±3,7 mg/100l đối với quả xanh (X) xuống176±3,1 mg/100l ở quả chín mềm (CM). Hàm lượng polyphenol ở quả xanh (X) có giá trị rất cao đạt 1.873,3±5,2mg/100l và giảm mạnh gần 7 lần ở quả chín mềm (CM) với 280,6±3,5 mg/100l. Khả năng kháng oxy hóa xác định theo phương pháp bắt gốc tự do DPPH cao nhất ở quả X (IC50= 32,3±2,3 µg chất khô/ml),tiếp đến ở quả VC (IC50= 172,4±2,5 µg chất khô/ml), CV (IC50= 239,6±2,1 µg chất khô/ml) và thấp nhất ở quả CM (IC50= 407,1±2,1 µg chất khô/ml). Năng lực khử giảm dần trong quá trình chín ở quả điều. Hàm lượng tanin, vitamin C, polyphenol và khả năng kháng oxy hóa giảm dần theo thứ tự độ chín quả điều như sau: X > VC > CV > CM. Như vậy, dịch ép quả điều giàu dinh dưỡng và có tính kháng oxy hóa cao;Quả điều ở độ chín vàng (CV) và chín mềm (CM) thích hợp cho việc dùng làm nguyên liệu chế biến rượu vang điều, nước ép điều.

Bài báo trình bày thực trạng chăn nuôi lợn theo hướng an toàn thực phẩm ở huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh. Nghiên cứusử dụng phương pháp truyền thống gồm thống kê mô tả, phân tổ, so sánh và kiểm định thống kê. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc thiết kế chuồng nuôi, xử lý chất thải, quản lý con giống và quản lý thức ăn của các hộ chăn nuôi tương đối tốt. Các thực hành có nguy cơ ảnh hưởng đến việc lây lan dịch bệnh và an toàn vệ sinh thực phẩm bao gồm xử lý chất thải vô cơ trong chăn nuôi lợn chung với rác thải sinh hoạt, thải nước thải chăn nuôi trực tiếp ra kênh mương công cộng, sử dụng nước giếng khoan trong chăn nuôi, bán và mổ thịt lợn bệnh. Các biện pháp nhằm phát triển chăn nuôi lợn theo hướng an toàn thực phẩm như nâng cao nhận thức của người dân về xử lý rác thải chăn nuôi, kiểm tra và nâng cao chất lượng nguồn nước và thay đổi hành vi ứng xử với lợn bệnh cũng đã được đề xuất.