Tập 15 Số 4 (2017)

Để nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế, góp phần mở rộng diện tích 2 giống lúa nếp đặc sản (Khẩu Pái và Khẩu Lường ván) của tỉnh Tuyên Quang, chúng tôi thiết kế thí nghiệm với 4 thời vụ (gieo mạ ngày 15/5, 30/5, 15/6 và 30/6; cấy mạ 20 ngày tuổi) và thời vụ của nông dân (gieo mạ ngày 15/4, cấy mạ 35 ngày tuổi) được sử dụng làm đối chứng. Kết quả thí nghiệm cho thấy, ảnh hưởng của thời vụ đến sinh trưởng, năng suất và chất lượng của giống Khẩu Pái tương tự như giống Khẩu Lường ván. Thời gian sinh trưởng của 2 giống lúa đều giảm ở thời vụ gieo muộn; khả năng đẻ không cao, đặc biệt là ở thời vụ đối chứng; chiều cao cây, độ cứng cây và chất lượng cơm chịu ảnh hưởng không rõ ràng của thời vụ. Cả 2 giống lúa đều có thể gieo mạ từ ngày 15/5 - 15/6, trong đó giống Khẩu Pái gieo mạ tốt nhất ngày 15/6 (năng suất thực thu 42,82 - 42,96 tạ/ha, lãi thuần 32.779.400 - 33.059.400 đ/ha); giống Khẩu Lường ván gieo mạ tốt nhất ngày 30/5 (năng suất thực thu 43,15 - 44,83 tạ/ha, lãi thuần 33.439.400 - 36.799.400 đ/ha).

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá sinh trưởng và năng suất của bốn giống lúa (MTL547, OM2517, OM9921 và OM7347) trên các vùng sinh thái đất phèn đồng bằng sông Cửu Long ở các mùa vụ. Kết quả cho thấy, giống OM7347 đạt cao nhất về chiều cao cây lúa, số hạt trên bông, tỉ lệ hạt chắc và năng suất trên bốn vùng sinh thái đất phèn trong khi giống lúa OM9921 lại biểu hiện kém nhất trong bốn giống thử nghiệm về sinh trưởng, thành phần năng suất và năng suất ở Hòn Đất, Hồng Dân và Tháp Mười. Còn đối với đất phèn Phụng Hiệp, giống lúa MTL547 lại kém nhất về năng suất. Sinh thái đất phèn Phụng Hiệp bất lợi nhất vì tầng mặt có pH thấp, hàm lượng lân hữu dụng thấp, đồng thời hàm lượng Al trao đổi lại cao nhất ở cả hai tầng đất. Số bông/m2, số hạt/bông và tỉ lệ hạt chắc của vụ đông xuân cao hơn vụ hè thu dẫn đến năng suất lúa vụ đông xuân cao hơn khoảng 2,5 tấn/ha mặc dù lượng phân bón cho 1 ha (kg N - kg P2O5 - kg K2O) được sử dụng trên đất phèn ở vụ đông xuân (100 - 60 - 30) là ít khác biệt so với hè thu (80 - 60 - 30).

Nghiên cứu thực hiện trên giống gà H’mông thuần nuôi theo phương thức công nghiệp từ tháng 1/2016 đến tháng 12/2016 tại Trại thực nghiệm - Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Gà được nuôi 3 lô khác nhau nhằm đánh giá tỷ lệ nuôi sống, khả năng sinh trưởng, mức tiêu tốn thức ăn cho một kilogam tăng khối lượng và chất lượng thịt. Kết quả nghiên cứu cho thấy, gà H’mông thích nghi tốt với phương thức nuôi công nghiệp, phương thức nuôi này giúp nâng cao tỷ lệ nuôi sống (94,1%). Gà H’mông có khối lượng thấp và có tốc độ sinh trưởng khá cao so với một số giống gà nội. Sinh tưởng tuyệt đối tăng dần từ 1 đến 10 tuần tuổi sau đó có xu hướng giảm dần. Trong giai đoạn từ 1 -12 tuần tuổi gà H’mông thu nhận trung bình 24,81 gam thức ăn/ngày và mức tiêu tốn thức ăn là 3,1 kg thức ăn/kg tăng khối lượng cơ thể. Ở 12 tuần tuổi gà H’mông trống đạt 1206,7 gam/con, gà mái đạt 1026,7 gam/con. Thịt gà H’mông có có hàm lượng sắt cao (136,8 - 137,7 mg/100g) và có đầy đủ 8 loại axit amin thiết yếu.

Cá lăng (Ictalurus punctatus) là đối tượng đang được chọn nuôi nhiều ở các tỉnh phía Bắc Việt Nam nhưng các bệnh xảy ra trên loài cá này chưa được nghiên cứu nhiều và cũng chưa có công bố khoa học nào đề cập tới bệnh xuất huyết ở đối tượng cá này. Vì vậy, xác định triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh xuất huyết trên cá lăng và chọn loại kháng sinh điều trị được bệnh này là mục đích nghiên cứu của chúng tôi. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cá bệnh có biểu hiện bên ngoài là da thường chuyển màu tối, không có ánh bạc, cá mất nhớt, khô ráp, xuất hiện các đốm xuất huyết đỏ trên thân, vùng đầu, quanh miệng, các gốc vây. Biểu hiện bên trong của cá bệnh thể hiện nội quan xuất huyết, thận nhũn, tích nhiều dịch máu. Phân lập được 13 chủng vi khuẩn hình que ngắn, gram âm và mọc trên môi trường chọn lọc R-S. Kết quả định danh cho thấy cả 13 chủng vi khuẩn là Aeromonas hydrophila. Kết quả mô bệnh học cho thấy cá lăng bệnh bị biến đổi cấu trúc các mô trong cơ thể, mô cơ bị tổn thương và mô mang tăng sinh. Cấu trúc gan, thận bị biến đổi với các ống thận không còn giữ nguyên hình, màng ống thận bị phá vỡ, các tế bào lách hoại tử. Sau 2 ngày cảm nhiễm 4 chủng vi khuẩn CL18, CL20, CL24 và CL26 ở mật độ 108CFU/cá, cá lăng bắt đầu có dấu hiệu bệnh xuất huyết tương tự các cá thể bị bệnh ngoài thực địa. Phản ứng với kháng sinh đồ của 13 chủng vi khuẩn A.hydrophila với các loại 7 loại kháng sinh đang dùng phổ biến hiện nay cho thấy hầu hết các chủng vi khuẩn có tính nhạy cao đối với kháng sinh Doxycyclin. Vì vậy, khi sử dụng kháng sinh Doxycylin để điều trị bệnh xuất huyết trên cá lăng sẽ cho hiệu quả cao.

Nghiên cứu này đánh giá sự tương quan giữa độ mặn và sự phát triển của vi khuẩn Vibriotrong điều kiện thực địa và phòng thí nghiệm. Tổng số 90 mẫu nước được thu từ 9 ao nuôi tại 10 thời điểm tương ứng độ mặn khác nhau. Nuôi cấy 3 chủng vi khuẩn bao gồm V. parahaemolyticus, V. vulnificus14.2 và V. vulnificus17.5 trong điều kiện độ mặn khác nhau (3, 15, 25, 35 và 40‰). Nuôi cấy chủng vi khuẩn V. choleraetrong môi trường nước cất và nước ao nuôi khử trùng. Định lượng mật độ vi khuẩn tổng số trong mẫu nước ao nuôi tôm, mật độ các chủng vi khuẩn trong môi trường thí nghiệm sau nuôi cấy. Kết quả cho thấy có sự liên quan giữa mật độ vi khuẩn và độ mặn môi trường nước ao nuôi cũng như môi trường nuôi cấy thí nghiệm. Vi khuẩn Vibriospp. và độ mặn trong ao nuôi tôm có hệ số tương quan 0,75 (P < 0,05); giữa V. vulnificus17.5 và độ mặn là 0,69 (P < 0,05). Mật độ vi khuẩn V. choleraetrong nước nước ao nuôi vô trùng là 7,5 x 106cfu, cao hơn so với trong nước cất (1,3 x 102cfu/ml). Tuy nhiên, sự phát triển của V. parahaemolyticusvà V. vulnificus14.2 lại không tương quan với độ mặn, hệ số tương quan tương ứng là 0,19 và 0,17. Nghiên cứu chỉ ra rằng độ mặn có thể có vai trò lớn trong việc phát triển bệnh do vi khuẩn Vibriogây ra.

Một thí nghiệm khảo sát năng suất và giá trị dinh dưỡng của cỏ Taiwanese Napier nguồn gốc Đài Loan, nhập về Việt Nam từ Thái Lan đã được tiến hành. Cỏ Taiwanese Napier được trồng và theo dõi các chỉ tiêu về năng suất, giá trị dinh dưỡng so với 3 cỏ đối chứng là cỏ voi, cỏ voi tía và cỏ VA06. Thí nghiệm được bố trí theo kiểu ngẫu nhiên hoàn toàn, mỗi giống cỏ được trồng trên 3 ô có diện tích là 10m2tại vườn cỏ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Tính trung bình qua 3 lứa cắt, năng suất chất xanh của cỏ Taiwanese Napier đạt 79,43 tấn/ha, năng suất chất khô 14,97 tấn/ha, năng suất protein 1,80 tấn/ha, khối lượng chất khô tích lũy 324,68 kg/ha/ngày. Hàm lượng vật chất khô của cỏ Taiwanese Napier là 18,84%, trong đó protein thô chiếm 12,04%. Sau khi khảo sát năng suất và giá trị dinh dưỡng, thí nghiệm trên dê được tiến hành tại trại chăn nuôi, Học viện Nông nghiệp Việt Nam để xác định hệ số choán và tỷ lệ tiêu hóa biểu kiến của 4 giống cỏ. Bốn dê đực lai (Jumnapari x Saanen) 6 tháng tuổi, khối lượng 16 ± 0,5 kg được chia thành 4 lô theo mô hình ô vuông Latin. Mỗi dê được cho ăn tự do một trong 4 giống cỏ. Kết quả cho thấy, cỏ Taiwanese Napier có hệ số choán thấp nhất là 1,12, tỷ lệ vật chất khô, protein thô và NDF tiêu hóa tương ứng là 59,34%, 45,33% và 55,18%.

Mục tiêu của nghiên cứu nhằm đánh giá ảnh hưởng của bón phân lân bọc dicacboxylic axitpolime (DCAP) đến hàm lượng lân dễ tiêu trong đất, sinh trưởng, năng suất và hấp thu lân của lúa trên đất phèn. Kết quả thí nghiệm cho thấy, trong điều kiện ủ của phòng thí nghiệm, bón cho 1 ha 30 kg P2O5 bọc DCAP vào đất phèn đã làm tăng hàm lượng lân dễ tiêu trong đất, tuy nhiên ở lượng bón cao hơn (60 kg P2O5/ha bọc DCAP) lại không tăng hàm lượng lân dễ tiêu. Trong điều kiện nhà lưới, thí nghiệm trên đất phèn Phụng Hiệp - Hậu Giang cho thấy, ở mức bón lân 30 kg P2O5/ha thì chiều cao, số chồi, tỷ lệ hạt chắc và năng suất của lúa chỉ đạt ở mức thấp. Bón 30 kg P2O5 bọc DCAP/ha đã tăng chiều cao cây, hấp thu lân và năng suất lúa tương đương bón 60 kg P2O5/ha. Cần đánh giá hiệu quả của bón lân bọc DCAP ở điều kiện đồng ruộng trước khi tiến hành khuyến cáo sử dụng.

Đánh giá hiệu quả môi trường của các mô hình trồng mắc ca xen cà phê ở các độ tuổi khác nhau trên địa bàn huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk với mô hình trồng xen tiêu và cà phê thuần,lấycơ sở đề xuất hệ thống trồng xen với cà phê có hiệu quả là mục tiêu của nghiên cứu.Kết quả cho thấy, mô hình trồng xen mắc ca chohiệu quả môi trường tốt hơn.Ở mô hình xen mắc ca năm thứ 9 (MH1),độ xốp tầng đất mặt đạt66,30%,cao hơn mô hình xen tiêu (MH3) là 63%,trong khi đó mô hình cà phê thuần (đối chứng) chỉ đạt 59,33%. Độ ẩm không khí ở MH1 cũng cao hơn mô hình cà phê thuần 13,67%vàMH3 cao hơn 5,48%. Nhiệt độ không khí MH1trong mùa khô đều thấp hơn so với MH3và cà phê thuầnvớimức chênh lệch từ 2,43 - 2,710C. Cường độ bức xạ ở MH1giảm 33% so với cà phê thuần trong khiMH3 giảm 22,24%. Tốc độ gió ở MH1 giảm 70% so với cà phê thuần trong khi MH367,69%.

Ứng dụng mô hình toán về lan truyền ẩm trong đất để xác định chế độ tưới nhỏ giọt cho cà chua vụ Đông đem lại năng suất và hiệu quả sử dụng nước cao nhất, một thí nghiệm được thực hiện trong vụ Đông 2015 trên đất phù sa trung tính ít chua đồng bằng sông Hồng, Gia Lâm, Hà Nội. Kết quả thí nghiệm cho thấy,các hàm xác định độ ẩm đất trong mô hình toán được kiểm chứng với số liệu thực đo cho sai số nhỏ hơn 8%. Ứng dụng mô hình toán với giới hạn tưới 70 - 100% độ ẩm tối đa đồng ruộng đã dự báo được tổng số lần tưới/vụ là 11 lần; lượng nước tưới có tính đến tỷ lệ diện tích cấp nước do tưới nhỏ giọt (ahn= 52,3%) dao động trong khoảng 198,7 - 201,4 m3/ha/lần tưới. Công thức tưới nhỏ giọt với giới hạn tưới 70 - 100% độ ẩm tối đa đồng ruộng cho kết quả tốt nhất, năng suất thực thu đạt 53,1 tấn/ha, tăng 9,7 tấn/ha; hiệu quả sử dụng nước đạt 30,5 kg/m3, tăng 16,2 kg/m3và tiết kiệm 42,8% lượng nước tưới so với tưới rãnh. Chế độ tưới nhỏ giọt thích hợp cho cà chua vụ Đông với số lần tưới trong cả vụ là 10 lần; mức tưới mỗi lần 198,7 m3/ha (tương ứng với 6,2 lít/cây/lần tưới); tổng lượng nước tưới trong một vụ 1.987 m3/ha.

In this study, nano MnO2catalysts were synthesized from manganese sulfate and potassium permanganate by the co-precipitation method at room temperature. The characterization of the product was performed by Brunauer-Emmett-Teller (BET), X-ray diffraction (XRD), energy dispersive analysis of X-rays (EDX), scanning electron microscopy (SEM), and transmission electron microscopy (TEM). The results showed that this material had a small particle size about 0.5 µm and surface area about 113.0601 m2/g. Slurries taken from the pig farm after anaerobic digestion of livestock disposals were treated with nano MnO2catalysts in the laboratory. The results showed that the ozonation with nano MnO2catalyst occurred rapidly than ozonation reaction without catalyst. For livestock’s slurry treatment, the catalytic ozonation with 0,02 g/l could reduce the COD demand from 1138.64 mg/l to 43.27 mg/l with 96.20% efficiency. Therefore, the ozonation with nano MnO2catalysts can be considered as an effective and feasible means for treating the livestock’s wastewater after anaerobic digestion.

Trong nghiên cứu này, thành phần polyphenol, caffeine, axit gallic và hoạt tính kháng oxi hóa của 4 loại nguyên liệu (1 tôm 2 lá, loại B, loại C và lá già) của giống chè Shan đã được xác định. Kết quả chỉ ra rằng, hàm lượng các hợp chất này thay đổi khá lớn theo chất lượng nguyên liệu. Nguyên liệu càng non hàm lượng của chúng càng cao và ngược lại. Trong các loại nguyên liệu nghiên cứu, hàm lượng polyphenol tổng số, catechin tổng số, caffeine và axit gallic dao động từ 13,3 - 26,1%, 9,63 - 21,54%, 1,3 - 4,1% và 0,07 - 0,89% chất khô (CK) tương ứng.Trong các hợp chất catechin, hàm lượng EGCG > EGC > ECG > EC > C. Tồn tại mối tương quan chặt giữa hàm lượng polyphenol, catechin tổng số với hoạt tính kháng oxi hóa của dịch chiết chè. Hoạt tính này của búp 1 tôm 2 lá > nguyên liệu loại B > nguyên liệu loại C > lá già.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định ảnh hưởng của độ chín thu hoạch và nhiệt độ bảo quản lạnh đến chất lượng của cà chua Savior sau bảo quản lạnh. Cà chua vụ đông được thu hoạch ở 3 độ chín khác nhau: Độ chín 1 (quả chuyển màu, có vệt vàng dưới đáy quả); độ chín 2 (Có vệt hồng không quá 30% diện tích vỏ quả); độ chín 3 (khoảng 60% diện tích vỏ quả có màu hồng), sau đóđược đóng túi PE dày 0,03 mm và bảo quản ở nhiệt độ 12 và 18oC. Chất lượng quả cà chua được đánh giá hàng tuần sau khi đưa ra khỏi kho lạnh và giữ ở nhiệt độ phòng trong 1 giờ. Kết quả cho thấy: Ở nhiệt độ 12oC, cà chua thu hoạch ở độ chín 2 có cường độ hô hấp thấp nhất, do vậy mức độ hao hụt khối lượng và biến đổi cấu trúc là ít nhất. Không có biểu hiện hư hỏng trên quả sau 28 ngày bảo quản. (ii) Ở nhiệt độ 18oC, cà chua thu hoạch ở độ chín 3 có chất lượng tốt nhất sau 14 ngày bảo quản. Màu sắc và hàm lượng carotenoid của quả tương tự như quả chín trên cây. Những kết quả nghiên cứu trên có thể sử dụng để khuyến cáo người sản xuất lựa chọn độ chín thu hái thích hợp cho các thị trường khác nhau, tương ứng với các điều kiện bảo quản.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm phân tích thực trạng liên kết trong tiêu thụ ngô ở Sơn La và các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tham gia liên kết trong tiêu thụ của các hộ trồng ngô. Chúng tôi điều tra 536 hộ nông dân trồng ngô và 26 cán bộ quản lý và chuyên trách địa phương ở các huyện Vân Hồ, Mộc Châu và Mai Sơn thuộc tỉnh Sơn La bằng phương pháp điều tra trực tiếp thông qua bảng hỏi có cấu trúc kết hợp đánh giá nhanh nông thôn có sự tham gia (PRA). Kiểm định T-Test và Chi-Bình phương được sử dụng để kiểm định sự khác nhau về đặc điểm giữa các nhóm hộ có tham gia liên kết và không tham gia liên kết. Phân tích hồi quy Probit được sử dụng để phân tích các yếu tố có ảnh hưởng đến khả năng tham gia liên kết trong tiêu thụ của các hộ. Kết quả nghiên cứu cho thấy, sự liên kết giữa hộ sản xuất với người thu gom, thương lái, các đại lý hay người chăn nuôi trong tiêu thụ ngô ở Sơn La chỉ dừng ở mức thỏa thuận miệng. Các hộ tham gia liên kết có thu nhập cao hơn các hộ không tham gia. Các nhân tố trình độ học vấn, địa vị xã hội, nhóm dân tộc và quy mô sản xuất ngô có ảnh hưởng tích cực đến khả năng tham gia liên kết của các hộ trồng ngô, trong đó quy mô sản xuất có ảnh hưởng lớn nhất. Các yếu tố có ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tham gia liên kết của các hộ đó là số nhân khẩu của hộ và hoạt động chế biến.

Mục tiêu của nghiên cứu là ước lượng hiệu quả kỹ thuật và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả này của các hộ trồng thanh long dựa trên bộ dữ liệu khảo sát 118 hộ trồng thanh long tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An.Hàm sản xuất biến ngẫu nhiên dạng Cobb - Douglas kết hợp với hàm hiệu quả phi kỹ thuật (technical inefficiency model) được sử dụng theo phương pháp ước lượng một giai đoạn bằng chương trình Frontier 4.1. Kết quả ước lượng cho thấy hiệu quả kỹ thuật của các hộ trồng thanh long biến động trong khoảng 49,5 - 97,4%. Bên cạnh đó, các yếu tố như diện tích, lượng phân kali và lượng lao động có tác động tích cực đến năng suất thanh long. Ngược lại, lượng giống (số trụ/ha) có tác động ngược chiều với năng suất. Các yếu tố như trình độ học vấn, sự tham gia các tổ chức hôi và đoàn thể, tập huấn kỹ thuật và tín dụng có mối quan hệ thuận với hiệu quả kỹ thuật. Cải thiện các yếu tố này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả kỹ thuật của các hộ trồng thanh long.