Tập 20 Số 12 (2022)

Nghiên cứu được tiến hành nhằm đánh giá sinh trưởng, năng suất và chất lượng hạt của một số giống hướng dương nhập nội trong vụ Xuân năm 2021 tại Gia Lâm, Hà Nội. Thí nghiệm gồm 06 giống hướng dương nhập nội khác nhau bao gồm: Yuyoo (G1), Harutin 20 (G2), Roshia (G3), Kizzu Sumairu (G4), Yuyoo 3 (G5) và giống hướng dương lai F1 (G6). Thí nghiệm được bố trí theo phương pháp khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh với 03 lần nhắc lại. Kết quả nghiên cứu cho thấy thời gian sinh trưởng của các giống biến động từ 89 đến 111 ngày, chia thành hai nhóm: chín sớm (G1, G2 và G3) và chín trung bình (G4, G5 và G6). Các giống hướng dương khác nhau có các chỉ tiêu sinh trưởng, sinh lý, các yếu tố cấu thành năng suất, năng suất và hàm lượng dinh dưỡng trong hạt khác nhau. Trong các giống hướng dương, giống G3 có năng suất thực thu cao nhất (3,42 tấn/ha), hàm lượng dầu đạt 19,0% thích hợp cho sản xuất hướng dương ăn hạt. Giống G5 có năng suất thực thu đạt 2,57 tấn/ha, hàm lượng dầu đạt cao nhất (40,6%) thích hợp cho sản xuất hướng dương ép dầu.

Sâu keo mùa thu Spodoptera frugiperda(J. E. Smith) (Lepidoptera: Noctuidae) là loài côn trùng đa thực nguy hiểm có nguồn gốc tại châu Mỹ, đã trở thành dịch hại xâm lấn gây hại nghiêm trọng trên cây ngô tại Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm xác định ảnh hưởng của yếu tố nhiệt độ đến thời gian phát dục và sức sinh sản của sâu keo mùa thu tại ViệtNam. Sâu keo mùa thu được nuôi sinh học theo cá thể trong tủ định ôn ở các mức nhiệt độ 20; 25; 27,5; 30 và 33C, ẩm độ 75-85%, thời gian chiếu sáng: tối (12h:12h) với thức ăn lá ngô nếp giống HN88 giai đoạn 3-5 lá. Vòng đời của sâu keo mùa thu ở năm mức nhiệt độ trên lần lượt là 50,56; 36,92; 31,91; 24,28 và 22,28 ngày. Tổng số trứng của một trưởng thành cái sâu keo mùa thu đẻ ra ở mức nhiệt độ 20; 25; 27,5; 30 và 33C lần lượt là 1.119; 1.020; 1.152; 1.168; 778 quả. Nhiệt độ khởi điểm phát dục của pha trứng 11,14C, pha sâu non 12,47C và pha nhộng 13,59C. Tổng tích ôn hữu hiệu (K) của pha trứng, pha sâu non và pha nhộng lần lượt là 42,7; 200,71 và 129,65 độ ngày. Tổng tích ôn hữu hiệu cho sâu keo mùa thu phát triển từ trứng đến trưởng thành là 383,67 độ ngày.

Vi khuẩn lactic đóng vai trò quan trọng trong sản xuất thực phẩm lên men. Mục đích của nghiên cứu là phân lập và tuyển chọn chủng vi khuẩn lactic từ sản phẩm lên men để ứng dụng trong sản xuất đồ uống probiotic từ gừng. Kết quả phân lập trên môi trường MRS được 46 chủng vi khuẩn với kích thước 1-1,5mm, khuẩn lạc tròn, bóng, màu trắng đục hoặc trắng sữa, mô nổi. Sáu chủng được sơ tuyển dựa trên đặc điểm Gram dương, catalase âm và đặc điểm hình thái tế bào hình que hoặc hình cầu. Định danh bằng phương pháp khối phổ MALDI-TOF xác định được các chủng trên thuộc 4 loài Enterococcus faecium, Enterococcus casseliflavus, Lactobacillus fermentum và Lactobacillus plantarum. Thử nghiệm hoạt tính probiotic, tuyển chọn được chủng L. plantarumSM1.3 có khả chịu được pH 1,0-3,0, chịu muối mật 0,3% tốt, có khả năng sinh enzyme amylase, protease, cellulase và kháng hai chủng vi sinh vật kiểm định E. colivà Salmonella sp. Kết quả giải trình tự gen cho thấy chủng SM1.2 thuộc loài Limosilactobacillus fermentumvà chủng SM1.3 thuộc loài Lactiplantibacillus plantarum.Bước đầu sử dụng chủng vi khuẩn L. plantarum SM 1.3 cho sản xuất đồ uống probiotic từ gừng thu được sản phẩm có chất lượng cảm quan xếp loại tốt, mật độ vi khuẩn L. plantarum SM1.3 đạt yêu cầu đối với sản phẩm lên men sau 5 ngày bảo quản ở điều kiện 4C.

Thán thư là một trong những bệnh phổ biến gây hại trên thanh long sau thu hoạch, gây ra bởi nấm Collectotrichumspp. Trong nghiên cứu này, 56 chủng Streptomycessp. được sử dụng để đánh giá khả năng kháng nấm C.acutatumC1. Kết quả sàng lọc sơ bộ bằng phương pháp cấy vệt cho thấy có 33 chủng không có khả năng kháng nấmC. acutatumC1, 17 chủng kháng yếu và 6 chủng thể hiện khả năng kháng nấm mạnh. Đáng chú ý, chủng NARZ có thể hiện tính kháng mạnh nhất và được định danh dựa trên gene 16S rRNA là Streptomyces murinus. Dịch nổi không chứa tế bào của Strep. murinuscó thể ức chế sự phát triển của nấm C. acutatumC1 trên môi trường PDA. Nồng độ 28,89% có khả năng ức chế ít nhất 50% sự phát triển của đường kính tản nấm C. acutatumC1. Như vậy, Strep. murinusNARZ có tiềm năng ứng dụng trong kiểm soát bệnh thán thư trên quả thanh long sau thu hoạch.

Mục tiêu của nghiên cứu này là tuyển chọn chủng vi khuẩn có khả năng cố định nitơ và tổng hợp IAA mạnh. Từ 32 mẫu đất trồng cà chua thu tại tỉnh Thái Nguyên đã phân lập được 5 chủng vi khuẩn có cả hai hoạt tính trên. Từ đó tuyển chọn được chủng MN26 có hoạt tính cố định nitơ và sinh tổng hợp IAA mạnh nhất tương ứng với 20,822 µg/ml NH4+khi nuôi trên môi trường Ashbyvà 77,2344 µg/ml IAA trên môi trường Ashby bổ sung 0,1% L-Tryptophan. Kết quả so sánh trình tự gen 16S-rRNA của chủng MN26 cho tỉ lệtương đồng 98,88% với chủng Flavobacterium tistrianum GB 56.1T(KT223144). Sơ đồ phả hệ cho thấy chủng MN26 giữ một trí độc lập với Flavobacterium tistrianumGB 56.1T. Dựa vào dữ liệu phân tích trình tự gen 16S Rrna, chủng MN26 có thể được coi là ứng viên loài mới thuộc chi Flavobacterium, với danh pháp khoa học là Flavobacteriumsp. MN26. Đánh giá đặc điểm nuôi cấy cho thấy chủngMN26 có khả năng sinh 8 loại enzyme (Phosphatase alcaline, Leucine arylamidase, Valine arylamidase, Trypsine, Phosphatase acide, Naphtol-AS-BI-phosphohydrolase, -galactosidase, D-glucosidase), có khả năng đồng hóa các nguồn carbon, bao gồm D-glucose, L-arabinose,D- mannose,D-mannitol, D-maltose, L-rhamnose, D-ribose, Inositol, D-saccharose, N-acetyl-glucosamine, Malic acid, Phenylacetic acid, Potassium gluconate, Sodium acetate và Trisodium citrate; có khả năng sinh Indole và không có khả năng chuyển hóa nitrate thành nitrite.

Mục đích của nghiên cứu là tạo sự đa dạng về sản phẩm thực phẩm từ đậu nành. Nghiên cứu này đã thử nghiệm bổ sung các chủng vi khuẩn probiotic Lactobacillustrong việc tạo sản phẩm sữa đậu nành lên men probiotic. Bằng phương pháp nuôi cấy xác định mật độ tế bào, khả năng lên men sữa đậu nành của 3 chủng probiotic Lactobacillus: Lactobacillus plantarumD4.3, Lactobacillus pentosusD4.10, Lactobacillus fermentumD5.5được phân lập từ thực phẩm lên men truyền thống đã được khảo sát. Kết quả nghiên cứu chỉ ra chủng Lactobacillus plantarumD4.3 0,02%(v/v) với nồng độ tế bào 1010 CFU/mlsau 6h lên men cho mật độ tế bào cao nhất 105 CFU/ml có khả năng thích nghi với môi trường sữa đậu nành. Chủng này được bổ sung vào sữa đậu nành, tiến hành lên men và xác định pH, độ axit, mật độ tế bàovàđánh giá cảm quan cho thấy Lactobacillus plantarumD4.3 tỉ lệ tiếp giống 0,5% (v/v) với nồng độ tế bào 1010 CFU/mlvà thời gian lên men 12h cho sản phẩm sữa đậu nành sau 15 ngày bảo quản ở nhiệt độ 4-6C đảm bảo về chất lượng cảm quan, lượng vi khuẩn probiotic là 108 CFU/ml.

Mục tiêu của nghiên cứu này làxác định điều kiệncố định tế bào vi khuẩn Virgibacillus campisalisTT8.5 trên chất mang để phân giải làm giảm hàm lượng histamine trong nước mắm truyền thống. Với ba kỹ thuật cố định tế bào là hấp phụ, bao bọc và liên kết chéo sử dụng 9 loại chất mang phù hợp với mỗi kỹ thuật, các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình cố định vi khuẩn vào chất mang: tỉ lệtế bào/chất mang (w/w), thời gian cố định (giờ), nhiệt độ cố định (C), nồng độ muối trong dung dịch đệm (%) và tốc độ khuấy (vòng/phút) được khảo sát. Hiệu suất cố định tế bào (%) và khả năng phân giải histamine sau 2 giờ phản ứng (%) của chủng vi khuẩn Virgibacillus campisalisTT8.5 được đánh giá. Kết quả chỉ ra rằng, kỹ thuật hấp phụ với chất mang bột xương lợn cho hiệu suất cố định và khả năng phân giải histamine là cao nhất, tương ứng là 54,18% và 41,30%. Các điều kiện để cố định tế bào vi khuẩn Virgibacillus campisalisTT8.5 trên bột xương lợn được xác định là: tỉ lệtế bào/chất mang 1/15 (w/w), tốc độ khuấy 100 vòng/phút, nồng độ muối 15%, thời gian cố định 1 giờ ở 4C. Bioreactor dạng nén chứa tế bào vi khuẩn cố định V. campisalisTT8.5 có tiềm năng ứng dụng trong quá trình phân giải histamine của nước mắm truyền thống với hiệu suất phân giải histamine đạt 37,17%.

Nghiên cứu này đánh giá ảnh hưởng một số điều kiện lên men tới khả năng sinh tổng hợp chất kìm hãm - glucosidase (AGIs) của Aspergillus oryzaeT6 (A. oryzaeT6) nuôi cấy trên môi trường bán rắn từ đỗ đen trong quá trình sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khoẻ cho người có đường huyết cao và người thừa cân. Bằng phương pháp xác định hoạt tính ức chế α- glucosidase kết quả cho thấy, quá trình sinh tổng hợp hoạt chất AGIs trên môi trường bán rắn từ đỗ đen (Vigna cylindrica Skeels) cho đạt hiệu quả tốt nhất ở độ dày của khối môi trường là 24cm, thời gian định kỳ đảo trộn khối môi trường là 12 giờ lên men đảo trộn một lần, độ ẩm môi trường bán rắn là 55% và thời gian lên men là 56 giờ. Chế phẩm AGIs tạo ra có IC50đạt 0,202 ± 0,006 mg/ml được ứng dụng cho sản xuất thực phẩm giúp ổn định glucose trong máu ở người có glucose cao trong máu và người thừa cân.

Vi khuẩn nội sinh là nhóm vi khuẩn sinh trưởng và phát triển bên trong mô thực vật, không gây hại cho cây chủ. Chúnggóp phần cải thiện sự phát triển của cây thông qua tổng hợp IAA, siderophore, hoà tan phosphate và tăng cường tính kháng bệnh của cây. Nghiên cứunày được thực hiện nhằm mục đích đánh giá ảnh hưởng của pH, nhiệt độ, nguồn carbon, nitơ và thời gian nuôi cấy đến nồng độ IAA được tổng hợp bởi hai chủng vi khuẩn nội sinh HY9 và TT3 được phân lập từ rễ cây kim ngân (Lonicera japonica). Trong các điều kiện nuôi cấy khác nhau, nồng độ IAA cao nhất của hai chủng vi khuẩn nội sinh HY9 và TT3 đạt được tại pH = 7 (lần lượt là 42,9 µg/ml và 49,07 µg/ml), 35C (53,49 µg/ml và 56,73 µg/ml), 4 ngày nuôi (51,47 µg/ml và 53,76 µg/ml). Nguồn carbon thích hợp là saccharose và nguồn nitơ là NH4Cl. So sánh trình tự nucelotide 16S rRNA của chủng vi khuẩn nội sinh TT3 với các trình tự nucleotide 16S rRNA của các chủng vi khuẩn trên ngân hàng gen (GenBank) cho phép kết luận chủng TT3 có quan hệ rất gần với chủng Klebsiella variicola strain 1, do đó chủng TT3 được đặt tên là Klebsiella variicola TT3.

Mục tiêu của nghiên cứu là nhằm xác định môi trường dinh dưỡng và điều kiện nuôi cấy tối ưu trong quá trình nhân giống cấp 1, cấp 2 và cấp 3 (cấp thương phẩm) chủng nấm linh chi đột biến DTL1,25 (Ganoderma lucidum). Các công thức thí nghiệm được bố trí theo kiểu khối ngẫu nhiên đầy đủ (RCBD) với 3 lần nhắc lại. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra trong giai đoạnnhân giống cấp 1, môi trường tối ưu cho sợi nấm sinh trưởng là môi trường nền từ dịch chiết 200g hạt lúa mạch có bổ sung thêm 2% đường glucose;0,1% cao mạch nha (malt extract)và 2% agar, với pH môi trường trước khử trùng là 6 và nhiệt độ ươm sợi tối ưu cho giai đoạn này là 26 ± 1C. Trong giai đoạn nhân giống cấp 2, hệ sợi chủngnấm linh chi DTL1,25 sinh trưởng thuận lợi nhất trên cơ chất gồm 99% thóc hạt + 1% bột CaCO3, ở chế độ hấp khử trùng: 121C trong 120 phút. Ở giai đoạn nhân giống cấp 3, thành phần môi trường tối ưu gồm 99%thóc hạt + 1% bột CaCO3, ở chế độ hấp khử trùng: 121C trong 150 phút.

Sản xuất lạc đang gặp nhiều khó khăn do tỉ lệ cây bị bệnh thối gốc, gây ra bởi nấm Sclerotium rolfsiingày càng tăng nhưng vẫn chưa có giải pháp hiệu quả để xử lý. Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định đặc điểm sinh học của nấm S. rolfsii,từ đó định hướng biện pháp phòng và điều trị bệnh thối gốc trên cây lạc hiệu quả hơn. Từ 10 mẫu bệnh thu thập tại tỉnh Nam Định và Thái Bình, bằng phương pháp nuôi cấy trên môi trường PDA kết hợp tái lây nhiễm trên cây lạc, 6 chủng nấm bệnh đã được phân lập, trong đó chủng LT1 và LN1 thể hiện khả năng gây bệnh mạnh nhất. Hai chủng này đã định danh phân tử là chủng S. rolfsiiisolate LT1 và chủng S. rolfsiistrain LN1. Chúng thuộc cùng nhóm tương thích hệ sợi. Cả hai chủng đều có khả năng sinh trưởng tốt trên môi trường PDA khi nuôi ở 30C, pH từ 5,0 đến 6,0 với đường kính tản nấm đạt tối đa (> 90mm) sau 3 ngày nuôi; hệ sợi nấm màu trắng, đâm tia mạnh. Hạch nấm được hình thành sau 4-5 ngày nuôi và hóa nâu sau 6-7 ngày nuôi với 921 hạch (LT1) và 420 hạch (LN1). Trong quá trình sinh trưởng, cả hai chủng đều sinh axitlàm giảm mạnh pH môi trường nuôi cấy và sinh ra enzyme ngoại bào.

Ngày nay, hầu hết những người dùng các thiết bị di động thường xuyên bị làm phiền bởi một lượng lớn tin nhắn lừa đảo, tin nhắn quảng cáo ở các lĩnh vực khác nhau như: giải trí, mua sắm, tài chính, bất động sản... Trong đó, mỗi tin nhắn SMS có thể thuộc về một hoặc nhiều loại tin nhắn khác nhau cùng lúc. Chính vì vậy, việc sử dụng các phương pháp phân lớp đơn nhãn để phân loại tin nhắn sẽ là không phù hợp. Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã xem xét các kỹ thuật phân lớp đa nhãn, thu thập tập dữ liệu tin nhắn SMS tiếng Việt (SMSVN) với 2.000 tin nhắn, cải thiện độ chính xác của các phương pháp phân lớp đa nhãn trên tập dữ liệu SMS tiếng Việt bằng cách sử dụng kỹ thuật tiền xử lý để chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu. Ngoài ra, chúng tôi cũng đã áp dụng các thuật toán phân lớp đa nhãn để thử nghiệm trên tập dữ liệu này. Kết quả cho thấy, sau khi áp dụng các phương pháp tiền xử lý dữ liệu, hầu hết các kỹ thuật phân lớp đa nhãn cho độ chính xác cao hơn và tỉ lệnhãn bị phân lớp sai thấp hơnvàkỹ thuật Classifier Chains với mô hình Naïve Bayes (GNB) là phù hợp cho bài toán phân lớp dữ liệu SMS tiếng Việt.

Nghiên cứu này nhằm phân tích yếu tố ảnh hưởng đến sự hợp tác trong chuỗi cung ứng lạnh vải thiều trênđịa bàn huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương. Nghiên cứu có sự kết hợp giữa định lượng và định tính để có cái nhìn thấu đáo và chi tiết hơn. Nghiên cứu định lượng được dựa trên sự phân tích 230 mẫu được thu thập bằng phương thức điều tra phỏng vấn trực tiếp các thành viên tham gia, dữ liệu sau khi thu thập, xử lý được tiến hành phân tích hồi quy nhằm đánh giá mức độ tác động của các yếu tố đến sự hợp tác chuỗi cung ứng lạnh vải thiều. Nghiên cứu định tính được thực hiện phỏng vấn sâu 15 mẫu là chủ hộ trồng vải và cácnhà quản lý của thành viên tham gia, sau đó dữ liệu được xử lý thông qua phần mềm ATLAS. ti 9. Kết quả phân tích cho thấy 6 yếu tố (sự tín nhiệm, chính sách giá cả, chia sẻ thông tin, mức độ thuần thục hợp tác, văn hoá hợp tác, năng lực lãnh đạo) đều có tác động tích cực trong đó sự tín nhiệm (0,309),chính sách giá cả (0,231), chia sẻ thông tin (0,188)có ảnh hưởng lớn đến văn hoá, từ đó nghiên cứu đề xuất giải pháp nhằm tăng cường sự hợp tác và nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng lạnh vải thiều Thanh Hà.