Tập 20 Số 10 (2022)

Nghiên cứu này nhằm đánh giá ảnh hưởng của các mức bón silic (Si) đến một số chỉ tiêu sinh lý và khả năng hấp thu dinh dưỡng khoáng của cây mạch môn trong điều kiện không tưới nước tại Hạ Hòa, Phú Thọ. Thí nghiệm hainhân tố được bố trí theo kiểu split-plot trên đất xám bạc màu với 6 mức bón silic (0, 20, 30, 40, 50, 60kg SiO2/ha/năm) trên haimẫu giống mạch môn (G2 và G6). Kết quả nghiên cứu cho thấy bón bổ sung Si đã làm giảm mức độ rò rỉ ion, giảm mức độ thiếu hụt bão hòa nước trên cả haimẫu giống. Bón Si đã làm tăng áp suất thẩm thấu (ASTT), tăng chỉ số SPAD và hiệu suất huỳnh quang diệp lục (Fv/Fm) là cơ sở nâng cao hoạt động quang hợp của cây trong điều kiện không có tưới. Khả năng hấp thu dinh dưỡng khoáng (N, P2O5, K2O, SiO2)và tích lũy hàm lượng hoạt chất polysacharides, saponin, flavonoidstrong rễ, củ mạch môn có xu hướng tăng khi tăng lượng bón Si. Mức biến động của hoạt chất polysaccharide giữa các công thức được ghi nhận thấp hơn so với saponin và flavonoids. Trên đất xám bạc màu, mức bón 40kg SiO2trên nền 30N, 30P2O5, 30K2O phù hợp với cây mạch môn, giúp cây tích luỹ hoạt chất cao hơn các mức bón khác.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm lựa chọn vật liệu mới có các đặc điểm nổi trội về khả năng sinh trưởng, màu sắc, hình dạng và kích thước hoa phục vụ công tác phát triển giống hoa Hiên trang trí ở Việt Nam. Thí nghiệm được bố trí tuần tự không nhắc lại trên 16 dòng hoa Hiên lai và 3 giống hoa Hiên. Mỗi dòng/giống trồng 15 khóm, mỗi khóm 2 thân. Các chỉ tiêu theo dõi bao gồm chiều cao cây (cm), số lá/thân, số ngồng/thân, kích thước ngồng (cm), số nụ/ngồng, khối lượng nụ (g), kích thước hoa (cm)... Kết quả cho thấy tất cả các dòng/giống hoa Hiên đều có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt tại Hà Nội. Chiều cao cây từ 46cm (193-9) đến 116,3cm (133-13), chiều cao ngồng hoa từ 38,7cm (193-9) đến 110 cm (133-5), đường kính hoa từ 12,5cm (NB2) đến 18,5cm (133-13). Màu hoa thuộc 3 nhóm đỏ, vàng và cam với cách phối màu đa dạng trên cánh hoa. Độ bền một ngồng hoa từ 7 ngày (188-1) đến 21 ngày (133-3) và độ bền khóm hoa từ 12 ngày (NB2) đến 31 ngày (133-3). Dựa trên các thông số về sinh trưởng và phát triển của cây hoa Hiên, 12 dòng/giống triển vọng đã được lựa chọn gồm193-3, 183-4, 188-1, 133-3, 133-8, 133-10, 133-13, K15, K16, 133-12, NN03 và KC19.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định thành phần loài và mức độ phong phú động vật đáy tại một số ruộng lúa ở huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Thu mẫu tại 6điểmvới 3 điểm ở khu canh tác lúa 2 vụ/năm (TV1) và 3 điểm ở khu canh tác lúa 3 vụ/năm (TV2) với 4 đợt vào tháng 12/2020, tháng 3/2021, tháng 11/2021 và tháng 2/2022. Kết quảghi nhận 11 loài thuộc 9 giống, 7 họ, 6 bộ, 4 lớp và 3 ngành. Số loài tại các vị trí thu mẫu dao động từ 2-7 loài, tương ứng mật độ từ 7-1.283 cá thể/m2. Số loài động vật đáy ở TV1 cao hơn ở TV2, ngược lại mật độ ở TV1 thấp hơn 7 lần so với TV2. Chỉ số d và J’ trung bình dao động lần lượt từ 0,4-0,9 và 0,5-0,8 thể hiện tính đa dạng, tính đồng đều về mật độ động vật đáy ở TV1 và TV2 khá cao tại khu vực nghiên cứu. Chỉ số H’ dao động từ 0,2-1,7 cho thấy mức độ đa dạng động vật đáy ở TV1 và TV2 đạt mức rất thấp đến vừa. Kết quả nghiên cứu cho thấy hoạt động canh tác lúa khác nhau ảnh hưởng đến sự phân bố về thành phần loài và mức độ phong phú của động vật đáy tại khu canh tác lúa ở huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp quản lý sử dụng đất hiệu quả trong xây dựng nông thôn mới tại huyện Thọ Xuân. Nghiên cứu sử dụng các phương pháp: điều tra thứ cấp, điều tra sơ cấp, đánh giá theo thang đo 5 cấp của Likert, đánh giá theo chỉ tiêu sử dụng đất. Sử dụng phương pháp lấy mẫu ngẫu nhiên chọn 100 cán bộ để điều tra. Về thực hiện quy hoạch sử dụng đất có 9/30 chỉ tiêu sử dụng đất thực hiện đạt mứcrất tốt, 5/30 chỉ tiêu đạt mức tốt,3/30chỉ tiêu ở mức trung bình; và 13/30chỉ tiêu ở mức kém và rất kém. Về quản lý sử dụng đất có 2/12 tiêu chí được đánh giá ở mức rất tốt; có 7/12 tiêu chí được đánh giá ở mức tốt; có 2/12 tiêu chí được đánh giá ở mức trung bình và 1/12 tiêu chí được đánh giá ở mức kém. Để nâng cao hiệu quảquản lý sử dụng đấtcần tăng cường sự thống nhất, tính liên kết của quy hoạch; giám sát chặt chẽ việc thực hiện quy hoạch; xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai tổng thể; lập kế hoạch và phân loạicác dự ánsử dụng đất, tăng cường tuyên truyền, phổ biến; tăng khả năng tiếp cận đất đai.

Nghiên cứu này nhằm xác định lượng phân bón và tỉ lệ thích hợp cho cây bưởi Diễn trong giai đoạn kinh doanh trên đất đỏ vàng huyện Chương Mỹ thành phố Hà Nội. Thí nghiệm với 10 công thức được tiến hành trong 2 năm trên vườn bưởi Diễn 20 năm tuổi. Hiệu quả của phân bón được xác định dựa trên cơ sở tính toán năng suất, chất lượng bưởi và hiệu quả kinh tế. Hai công thức cho năng suất và chất lượng bưởi cao nhất là CT4 (30kg phân chuồng + 0,6kg N + 0,4kg P2O5+ 0,54kg K2O)/cây/năm, tỉ lệ NPK 1:0,65:0,90và CT6 (30kg phân chuồng + 0,75kg N + 0,38kg P2O5 + 0,56kg K2O)/cây/năm, tỉ lệ NPK 1:0,50:0,75. Năng suất thực thu ở CT4 đạt 28.425 (năm 2020), 28.536 (năm 2021) quả/ha và ở CT6 đạt 28.074 (năm 2020), 28.326 (năm 2021) quả/ha (tính trung bình 2 năm công thức 4 và 6 tăng tương ứng so với đối chứng 38,8% và 35,9%). CT4 và CT6 cũng cho chất lượng quả tốt nhất với chiều cao quả trung bình đạt 11,79cm và 11,73cm, đường kính quả trung bình đạt 13,74cm, hàm lượng chất khô phần ăn được trung bình đạt 11,41 và 10,65%, vitamin C trung bình đạt 80,0 và 73,1mg% và độ Brix trung bình đạt 11,15 và 10,93%. Trong hai năm 2020 và 2021 CT4 đem lại hiệu quả kinh tế cao nhất, trung bình lãi thu được là 427,16triệu đồng/ha/năm.

Nghiên cứu này nhằm xác định ảnh hưởng của xử lý 1-MCP sau thu hoạch đến chất lượng của cà chua giống ‘Savior’ trồng vụ hè (trái vụ) trong quá trình bảo quản. Quả cà chua “xanh già” đã chín thành thục được xử lý 1-MCP nồng độ 5µlở 18C trong 24 giờ và bảo quản ở 18C. Kết quả cho thấy sự chuyển màu sắc, độ chín và cường độ hô hấp của quả đã xử lý 1-MCP diễn ra chậm hơn đáng kể so với quả đối chứng chín tự nhiên. Xử lý 1-MCP cũng làm tăng hàm lượng axit hữu cơ tổng số của cà chua. Tác dụng làm chậm chín của 1-MCP ở nồng độ 5 µl/lcó thể ứng dụng để bảo quản sau thu hoạch đối với cà chua ‘Savior’ trồng vụ hè.

Nghiên cứu này nhằm tăng cường khả năng kháng vi sinh vật của dung dịch tạo màng Pec-Alg. Nanobubbles (NBs), tinh dầu quế (Cinna) và chlorine (Chlo) là 3 chất tiềm năng được lựa chọn để bổ sung vào dung dịch Pec-Alg. Hiệu lực ức chế vi sinh vật được đánh giá ở điều kiện in vitro, sau đó phủ màng Pec-Alg trên quả chanh dây để đánh giá hiệu quả kháng vi sinh vật tỉ lệ lây bệnh trong thời gian bảo quản, sự biến đổi chất lượng của quả chanh dây thông qua các chỉ tiêu sinh lý, cơ lý, hóa sinh. Kết quả cho thấy các dung dịch Pec-Alg bổ sung NBs, Cinna, Chlo đều có hiệu lực ức chế vi sinh vậtcao trong điều kiện in vitro, lần lượt là 86,7%; 74,1% và 93,6%. Hơn nữa, chúng có tác dụng rất tích cực trong việc ức chế vi sinh vậttrên quả chanh dây (Pec-Alg-Chlo > Pec-Alg-NBs > Pec-Alg-Cinna). Dung dịch Pec-Alg-Chlo có hiệu lực ức chế vi sinh vậtcao nhất đạt 84,4% tại thời điểm 1h sau phủ màng và 43,6% sau 30 ngày bảo quản. Đồng thời, chúng có hiệu quả rõ rệt trong việc hạn chế tỉ lệ lây bệnh, qua đó giúp kéo dài thời gian bảo quản chanh dây đến 33 ngày, nghĩa là tăng thêm 15 ngày so với đối chứng và tăng thêm 9 ngày so với màng Pec-Alg chưa bổ sung chất kháng vi sinh vật.

Cây cỏ may (Chrysopogon aciculatus (Retz.) Trin.) là cây lưu niên thuộc họ lúa Poaceae (Gramineae). Mục đích của nghiên cứu này là đánh giá tiềm năng đối kháng thực vật của cây cỏ may trong các điều kiện thí nghiệm khác nhau. Trong điều kiện phòng thí nghiệm, nồng độ 50 g/l bột cỏ may gây ức chế khá rõ rệt tới sự sinh trưởng và phát triển của cây chỉ thị (cỏ lồng vực, lúa và đậu xanh), ức chế trung bình các công thức lần lượt là 56,86%; 52,61%; 46,24% tương ứng. Đặc biệt, bột cỏ may ức chế mạnh mẽ tới khả năng phát triển rễ của các cây chỉ thị. Trong điều kiện nhà lưới, tỉ lệ nảy mầm và chiều dài thân của cỏ lồng vực đều thấp hơn so với đối chứng ở nồng độ 200 g/m2. Trong điều kiện đồng ruộng, bột cỏ may vẫn thể hiện tính ức chế khá mạnh tới sinh khối của cỏ lồng vực, giống như các thí nghiệm trong phòng và trong điều kiện nhà lưới. Ức chế trung bình công thức cao nhất là 37,6%. Ngoài ra, bột cỏ may không những kìm hãm sự phát triển của cỏ dại còn làm tăng năng suất của lúa so với đối chứng.

Cơhội và thách thức do bối cảnh chuyển đổi số, đô thị hoá, biến đổi khí hậu và toàn cầu hoá đang làm thay đổi đáng kể khu vực nông nghiệp, nông thôn vànông dânở các nước trên thế giới và ở Việt Nam. Bài báo là kết quả tổng hợp các phân tích của các tác giả trong và ngoài nước giai đoạn gần đây về tác động của từng bối cảnh đến sự phát triển bền vững của nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Chuyển đổi số được coi là một trong những ưu tiên, là giải pháp rút ngắn khoảng cách thông tin bất đối xứng giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị nông sản. Đô thị hóagóp phần thay đổi đáng kể bộ mặt nông thôn nhưng cũng gây nên hệ lụy và xáo trộn về mặt kinhtế - xã hội. Biến đổi khí hậu đang là thách thức lớn nhất đe doạ năng suất, sản lượng của ngành nông nghiệp và thu nhập của nông dân. Đặcbiệt, toàn cầu hoá đang thúc đẩy nông nghiệp thay đổi mạnh mẽ do áp lực từ phía cầu trên thị trường nông sản thế giới. Từ đó, nhóm tác giả cho rằng để phát triển bền vững cần thiết phải thực hiện đồng bộ bốnnhóm giải pháp: hỗ trợ thúc đẩy chuyển đổi số, tận dụng cơ hội từ quá trình đô thị hoá, thích ứng với biến đổi khí hậu và chủ động trong quá trình toàn cầu hoá.

Bacteriocin là các peptide hoặc protein được tổng hợp từ riboxom của vi khuẩn, có khả năng ức chế các vi khuẩn liên quan chặt chẽ hoặc không liên quan với chủng vi khuẩn sản xuất. Với đặc tính có nguồn gốc tự nhiên, đa dạng lớn về cấu trúc, chức năng và bền nhiệt, bacteriocin trở thành một trong những vũ khí giúp chống lại vi sinh vật. Rất nhiều nghiên cứu sử dụng bacteriocin như một chất bảo quản an toàn, có nguồn gốc sinh học trong ngành công nghệ thực phẩm hay như một tác nhân phòng trừ sinh học trong nông nghiệp. Bacteriocin cũng được chứng minh là một hướng đi triển vọng trong liệu pháp trị bệnh nhiễm trùng và ung thư ở người, là ứng cử viên tiềm năng thay thế các chất kháng sinh để phòng trừ nhóm vi khuẩn đa kháng thuốc. Tuy nhiên,cho đến nay các nghiên cứu ứng dụng các bacteriocin chủ yếu trong điều kiện phòng thí nghiệm và tập trung vào nhóm bacteriocin do vi khuẩn Gram dương sản xuất. Trong bài viết này, chúng tôi tổng quát sự phân loại và hoạt tính kháng khuẩn của bacteriocin, đồng thời thảo luận các thành tựu và tiềm năng ứng dụng của bacteriocin trong bảo quản thực phẩm, trong lĩnh vực nông nghiệp và y tế. Kết quả của nghiên cứu này đã cung cấp các thông tin tổng quát về bacteriocin, từ đó định hướng nghiên cứu ứng dụng bacteriocin ở Việt Nam.