Tập 19 Số 12 (2021)

Khảo sát được thực hiện với mục tiêu mô tả đặc tính hình thái thực vật của cây cam Soàn không hạt. Các chỉ tiêu và phương pháp khảo sát được tham khảo theo mô tả cho cây cam quýt của IPGRI (1999) bằng cách thu 30 mẫu lá, hoa, trái của cá thể cam Soàn không hạt và có hạt (đối chứng).Kết quả cho thấy, ở cá thể cam Soàn không hạt được phát hiện ở tỉnh Hậu Giang có một số đặc tính hình thái có khác biệt so với cá thể cam Soàn có hạt như: tỉ số chiều dài phiến/chiều rộng phiến lá (1,55 > 1,42); tỉ số chiều dài cánh/chiều rộng cánh hoa (2,49 > 2,21); tỉ số chiều cao bầu noãn/đường kính bầu noãn (0,91 > 0,82); tỉ số chiều cao trái/đường kính trái (0,93 > 0,90); từ đó có thể giúp nhận diện cá thể cam Soàn không hạt. Trái của cá thể cam Soàn không hạt được thu tại hai thời điểm:lần 1 (tháng 3/2016) và lần 2 (tháng 9/2016) có tổng số hạt/trái là 2,25 hạt; có 93,3% số trái có tổng số hạt nhỏ hơn 5 hạt/trái, 100% số trái có số hạt chắc nhỏ hơn 5 hạt. Bên cạnh đó, hầu hết các đặc tính hình thái thực vật của cá thể cam Soàn không hạt không khác biệt với cá thể cam Soàn có hạt.

Nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu ứng chiếu xạ tia gamma nguồn Co60đối với một số mẫu giống lúa địa phương và nhập nội. Thí nghiệm được bố trí 3 liều lượng (200Gy, 300Gy và 400Gy) đểxử lý cho3mẫu giống lúa (độ ẩm hạt 12%). Kết quả đánh giá cho thấy ở thế hệ M1, tỉ lệ nảy mầm và tỉ lệ sống sót của các mẫu giống lúa đều giảm khi tăng liều lượng chiếu xạ. Thời gian sinh trưởng ngắn, thấp cây, lá đòng đứng, đẻ nhánh khá, xuất hiện với tần suất đột biến cao ở liều lượng chiếu xạ 200Gy, 300Gy trên mẫu giống lúa nhập nội NN1, NN3 ở thế hệ M2. Đột biến xuất hiện với tần suất rất thấp khi chiếu xạ giống lúa địa phương Khẩu Mang. Chọn lọc tại thế hệ M3 ở liều lượng 200Gy và 300Gy trên mẫu giống lúa nhập nội NN1 và NN3 thu được một số dòng triển vọng có thời gian sinh trưởng ngắn, thấp cây, lá đòng đứng và đẻ nhánh khá. Như vậy, khi chiếu tia gamma Co60với liều lượng chiếu xạ 200-300Gy trên hạt lúa khô có thể cải tạo một số đặc điểm nông học như thời gian sinh trưởng, chiều cao cây, kiểu lá đòng, khả năng đẻ nhánh của hai giống lúa nhập nội NN1, NN3.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định ảnh hưởng của liều lượng đạm bón và vi khuẩn cố định đạm vùng rễ đến sinh trưởng và năng suất cây vừng trồng trên đất phù sa không được bồi. Thí nghiệm hai nhân tố được bố trí theo khối hoàn toàn ngẫu nhiên với bốn lần lặp lại. Trong đó, nhân tố thứ nhất gồm liều lượng phân đạm bón 0, 50, 75 và 100% so với khuyến cáo và nhân tố thứ hai là bổ sung các dòng vi khuẩnEnterobacter asburiaeAGVRB-07 và E. asburiaeAGVRB-28 gồm không bổ sung vi khuẩn, bổ sung dòng đơn vi khuẩn AGVRB-07, bổ sung dòng đơn vi khuẩn AGVRB-28 và hỗn hợp hai dòng vi khuẩn AGVRB-07 và AGVRB-28. Kết quả thí nghiệm cho thấy giảm lượng phân đạm dẫn đến giảm chiều cao cây, số lá trên cây, chiều dài lá, chiều rộng lá, số hoa trên cây, số quả trên cây, đường kính quả, số hàng trên quả và năng suất hạt. Tuy nhiên, bổ sung dòng đơn vi khuẩn vùng rễ cố định đạm AGVRB-07, AGVRB-28 hoặc hỗn hợp hai dòng vi khuẩn AGVRB-07 và AGVRB-28 dẫn đến tăng chiều cao cây, số quả trên cây và năng suất hạt. Bổ sung dòng đơn hay dòng hỗn hợp giúp giảm 25% phân đạm so với khuyến cáo, nhưng vẫn đảm bảo năng suất hạt vừng.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá hiệu quả của việc bổ sung hỗn hợp vách tế bào lợi khuẩn Lactobacilus rhamnosus và Saccharomyces cerevisiae(hỗn hợp IV) đến năng suất, sự phát triển vi nhung, thay đổi một số vi sinh vật đường ruột và lợi nhuận trong chăn nuôi lợn thịt. Thínghiệm được thực hiện trên 84 lợn lai F1(PiDu ×LY) (6,6 ± 1,45kg) được bố trí ngẫu nhiên vào bốn lô (21 con/lô, 7 con/ô, 3 lần lặp lại) gồm lô đối chứng (ĐC) và các lô IV0.01, IV0.03 và IV0.06được nuôi bằng 4 khẩu phần khác nhau, lần lượt là khẩu phần cơ sở và khẩu phần cơ sở bổ sung 0,01%; 0,03% và 0,06% hỗn hợp IV.Kết quả cho thấy, bổ sung hỗn hợp IV không ảnh hưởng tới lượng thu nhận nhưng cải thiện tăng khối lượng. Bổ sung hỗn hợp vách tế bào lợi khuẩn IV có tác dụng kích thích tăng chiều cao lông nhung, đồng thời làm giảm chiều sâu tuyến ruột. Bổ sung vách tế bào lợi khuẩn ở mức 0,03% và 0,06% đã làm tăng mật độ vi khuẩn Lactobacillusvà giảm nhóm vi khuẩn E.Coli, Coliformtrong đường ruột của lợn (P <0,05). Khi phân tích sử dụng hàm tối ưu lợi nhuận để đạt được tốc độ sinh trưởng cao nhất, FCR thấp nhất và lợi nhuận cao nhất, mức bổ sung hỗn hợp IV phù hợp nhất từ 0,048%-0,051% (tốt nhất là 0,05%).

Nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá ảnh hưởng của hai phương thức nuôi và hai tổ hợp lai khác nhau tới chất lượng phúc lợi động vật của gà thương phẩm hướng thịt. Tổng số 132 con gà (Hồ Lương Phượng) và 146 con gà (Chọi Lương Phượng)được bố trí theo phương pháp phân lô so sánh gồm 4 lô với 3 lần lặp lại: Lô 1 (gà Hồ Lương Phượng nuôi bán chăn thả có giàn đậu); Lô 2 (gà Chọi Lương Phượng nuôi bán chăn thả có giàn đậu); Lô 3 (gà Hồ Lương Phượng nuôi nhốt, không có giàn đậu); Lô 4 (gà Chọi Lương Phượng nuôi nhốt, không có giàn đậu). Các chỉ tiêu phúc lợi động vật về sức khỏe và tập tính của gà được quan sát bằng mắt thường và cho điểm theo hướng dẫn của Welfare Quality (2009). Phương thức nuôi bán chăn thả có bổ sung giàn đậu giúp cải thiện chất lượng phúc lợi về tổn thương lòng bàn chân, độ sạch bộ lông của gà (P<0,05)vàkích thích gà thể hiện các tập tính tự nhiên (30-45% ra sân chơi, 30-50% đậu giàn ban đêm tuần tuổi 9-13), nhưng chưa thấy sự sai khác về tập tính tiêu cực của gà. Tổ hợp lai không ảnh hưởng rõ rệt tới chất lượng phúc lợi động vật của gà. Người chăn nuôi nên áp dụng nuôi bán chăn thả nếu có sân chơi và bổ sung giàn đậu để nâng cao chất lượng phúc lợi cho gà thương phẩm hướng thịt.

Xoài là loại cây trồng chủ lực và mang lại hiệu quả kinh tế cao cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long, nhưng bệnh thán thư làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng của xoài. Trichoderma spp. là loại nấm phổ biến trong đất và có hoạt tính đối kháng với nhiều loại nấm gây hại cây trồng, trong đó có nấm Colletotrichumspp. gây bệnh thán thư trên cây xoài. Với mục tiêu tuyển chọn được nấm Trichoderma spp. có hoạt tính đối kháng cao với nấm gây bệnh thán thư, đã thu thập 17 mẫu đất dưới tán cây khoẻ ở các vườn trồng xoài ở một số tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long. Dựa vào các đặc điểm hình thái, đã phân lập được 56 chủng nấm Trichodermaspp. và tuyển chọn được 14 chủng nấm Trichodermaspp. có hoạt tính đối kháng cao với nấm gây bệnh thán thư. Trong đó, 6 chủng Tr.X1, Tr.X2, Tr.X3, Tr.X4, T1, M2 có hoạt tính đối kháng cao nhất từ 77,76-86,25% ở điều kiện in vitro và 2 chủng Tr.X2, Tr.X3 có hoạt tính cao nhất ở điều kiện nhà lưới (75,3% và 72,01% so với đối chứng).Kết quả phân tích trình tự vùng ITS, chủng Tr.X2 được xác thuộc loài Trichoderma harzianumvà chủng Tr.X3 thuộc loài Trichoderma asperellum, đây là 2 chủng nấm đối kháng có tiềm năng trong kiểm soát sinh học bệnh thán thư gây hại trên cây xoài.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định hàm lượng polyphenol tổng số, hoạt tính chống oxyhóa và kháng khuẩn của dịch chiết từ các loài thảo dược gồm cúc hoa vàng (Chrysanthemum indicum), hoàng kỳ (Astragalus membranaceusBge), kim ngân (Lonicera japonicaThumb), xuyên tâm liên (Andrographis paniculata), lô hội (Aloe vera), cam thảo (Glycyrrhiza uralensis Fisch), cỏ hương bài (Vetiveria zizanioidesL. Nash), tô mộc (Caesalpinia sappan), hoàng liên (Coptis chinensisFranch.)và sài đất (Wedelia chinensisOsb. Merr).Dược liệu được chiết xuất với các dung môi gồm ethanol, methanol và nướcnóng, sau đó hòa loãng trong dung dịch Dimethyl Sulfoxide để xác định hoạt tính kháng khuẩn,hàm lượng polyphenoltổng sốvà khả năng chống oxy hóa. Kết quả cho thấy tô mộc, cúc hoa vàng và sài đất có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn E. coliATCC25922 tốt nhất(với đường kính vòng vô khuẩn của dịch chiết ethanol nồng độ 1.000 mg/ml tương ứng là 25,15 ± 0,45; 23,25 ± 0,35 và 22,35 ± 0,65mm). Đồng thời, đây cũng là các dược liệucóchứa hàm lượng polyphenol tổng số và hoạt tính chống oxi hóa cao nhất. Cụ thể, hàm lượng polyphenol của dịch chiết tô mộc, cúc hoa vàng và sài đất sử dụng dung môi ethanol tương ứng là 5,817± 0,055; 5,034 ± 0,046 và 4,625 ± 0,069mg axit chlorogenic/100mg dược liệu; trong khi hoạt tính chống oxyhóa tương ứng là 0,512 ± 0,012; 0,424 ± 0,006 và 0,312 ± 0,009mg Vitamin E/100mg dược liệu.

Bài báo giới thiệu kết quả của phương pháp thiết kế các bộ điều khiển tối ưu cho hệ thống điều khiển tầng dựa trên các dữ liệu từ thực nghiệm Virtual Reference Feedback Tuning. Điểm đặc biệt của phương pháp này là không cần biết mô hình toán học của đối tượng, vật liệu duy nhất cần thiết là bộ dữ liệu thu thập được từ một lần thực nghiệm trên đối tượng để đạt được các tham số tối ưu cho các bộ điều khiển trong hệ thống điều khiển tầng. Trong nghiên cứu này, bằng cách sử dụng phương pháp Virtual Reference Feedback Tuning chúng ta sẽ đạt được các bộ điều khiển tối ưu cho vòng điều khiển bên trong và vòng điều khiển bên ngoài của hệ thống điều khiển tầng. Sử dụng các bộ điều khiển tối ưu này, mục đích của bài toán điều khiển sẽ đạt được đó là đầu ra của hệ thống điều khiển tầng sẽ bám sát theo đầu ra mong muốn. Nội dung của phương pháp sẽ được thực hiện mô phỏng trên phần mềm Matlab/ Simulink, các kết quả mô phỏng chỉ ra rằng với các bộ điều khiển tối ưu đạt được đã làm cho đầu ra của hệ thống điều khiển tầng tiệm cận với đầu ra mong đợi.

Mục tiêu của nghiên cứu này là thiết kế, mô phỏng và chế tạo thử nghiệm thiết bị cầm tay đo dữ liệu quang phổ của một số loại rau ăn lá phổ biến ở Việt Nam như cải xanh, cải chíp và xà lách. Thiết bị được thiết kế bằng phần mềm AutoCAD và mô phỏng 3D bằng phần mềm Sketchup. Để thu thập dữ liệu quang phổ của thiết bị cầm tay, một giao diện được nhóm nghiên cứu phát triển bằng phần mềm Matlab GUI. Dữ liệu phổ thu được từ thiết bị cầm tay được so sánh với dữ liệu phổ thu được bằng máy đo quang phổ Ocean Optics và phổ tiêu chuẩn. Kết quả thu được cho thấy hình dạng phổ phản xạ của mẫu lá rau tương tự như phổ thu được từ máy Ocean Optics và phổ tiêu chuẩn theo tài liệu tham khảo. Tuy nhiên, dữ liệu phổ thu được từ thiết bị cầm tay vẫn chưa được hiệu chỉnh và áp dụng các phương pháp tiền xử lý như: làm mịn, lọc nhiễu. Nghiên cứu tiếp theo của nhóm nghiên cứu là ứng dụng công nghệ tiền xử lý số liệu và tăng độ chính xác của thiết bị cầm tay. Đồng thời độ chính xác và độ tin cậy của thiết bị được đánh giá độ tin cậy của thiết bị dựa trên sự khác biệt và sự tương quan với máy đo quang phổ Ocean Optics. Dữ liệu thu thập được từ thiết bị cầm tay sẽ được sử dụng để định lượng hàm lượng dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong rau ăn lá trong các nghiên cứu sắp tới.

Tăng cường sự tham gia của người dân vào phát triển du lịch cộng đồng(DLCĐ)làgiải pháp để phát triển du lịch bền vững,vừa để bảo tồn văn hóa bản địa, vừa giúp đỡ nâng cao đời sống của đồng bào các dân tộc, nhất là những vùng có đa dạng bản sắc văn hóa như Mộc Châu, Sơn La, đặc biệt trong bối cảnhCovid-19. Nghiên cứu này được triển khai trong bối cảnh Covid-19 tại Việt Nam đã cơ bản được khống chế để đánh giá sự thay đổi của người dân trong quá trình tham gia làm du lịch trước và trong thời kỳ Covid-19. Phương pháp thống kê mô tả được sử dụng để phân tích thông tin thu thập từ 198 hộ dân. Kết quả chỉ ra rằng đa phần các hộ dân chỉ tham gia vào các hoạt động phát triển du lịch cộng đồng của địa phương ở mức độ cưỡng chế hoặc thụ động theo thang đo của Tosun và sự tham gia này không có sự thay đổi đáng kể so với thời kỳ tiền Covid. Nguyên nhân của việc này là do người dân ở đây vẫn có tâm lý ỷ lại vào chính quyền địa phương, mức độ liên kết với các bên tham gia trong DLCĐ thấp, cũng như thu nhập từ du lịch của hộ ít chịu ảnh hưởng lớn từ dịch Covid-19. Một số giải pháp khuyến khích sự tham gia của người dân đã được đề xuất.

Bài viết tập trung phân tích thực trạng tổ chức kế toán của các hợp tác xã tại tỉnh Nghệ An, nhận diện những điểm còn hạn chế trong quá trình tổ chức kế toán, từ đó đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán của các hợp tác xãtrong thời gian tới. Để thực hiện mục tiêu trên, bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu: Kiểm định Shapiro-Wilk normality test và T-test, phương pháp thống kê mô tả, phương pháp phân tích so sánh và thang đo Likert. Kết quả nghiên cứu cho thấy: (i) số lượng kế toán cơ hữu trong các hợp tác xã còn hạn chế, trình độ chuyên môn chưa cao, (ii) tổ chức vận dụng hệ thống chứng từ, tài khoản và sổ kế toán chưa tuân thủ theo chế độ kế toán hiện hành, (iii) tổ chức lập báo cáo và cung cấp thông tin còn mang tính hình thức, thông tin kế toán chưa đảm bảo tính chính xác, đầy đủ và kịp thời, (iv) tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ về kế toán còn hạn chế. Do đó, để hoàn thiệntổ chức kế toán của các hợp tác xãbài viết đã đưa ra một số giải pháp:Nâng cao năng lực và tạo nguồn nhân lực kế toán cho hợp tác xã; Bổ sung mở một số sổ kế toán chi tiết và báo cáo kế toánquản trị phục vụ cho mục đích cung cấp thông tin phục vụ quản lý nội bộ của hợp tác xã và Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện quy định kiểm tra, kiểm soát về kế toán trong hợp tác xã.

Đại dịch Covid-19 đã, đang diễn biến phức tạp và khó lường làm ảnh hưởng tiêu cực đến mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội trong đó có ngành thủy sản. Đây là nghiên cứu về ảnh hưởng của Covid-19 đến ngành thủy sản Việt Nam từ khía cạnh quản lý nghề cá. Bằng khảo sát bảng hỏi và thảo luận online với các cán bộ quản lý ở Chi cục Thủy sản trên cả nước; nghiên cứu cho thấy, 77,4% người được khảo sát đánh giá đại dịch Covid-19 đã làm ảnh hưởng tiêu cực đến công tác quản lý. Trong đó, nhận định của nhà quản lý cho rằng hoạt động giải quyết hồ sơ nghề cá, chế biến thủy sản, xuất khẩu thủy sản bị ảnh hưởng tiêu cực đến rất tiêu cực lần lượt là 48,4%, 74,2% và 71%; tần suất tàu cá cập và rời cảng giảm lần lượt là 58,1% và 64,5%; hoạt động theo dõi, kiểm soát và giám sát (MCS) trên biển giảm 10-30% so với kế hoạch; các kế hoạch tuyên truyền và đào tạo cho ngư dân phần lớn phải hoãn, hủy và chuyển sang năm sau do chính phủ áp dụng các biện pháp phong tỏa, giãn cách xã hội, hạn chế đi lại và tiếp xúc để phòng chống dịch bệnh Covid-19.

Với gần 5.000 bài báo được công bố trên thế giới và hơn 100 ấn phẩm ở Việt Nam, công cụ đánh giá tài nguyên đất và nước (SWAT) là một trong những mô hình thủy văn, sinh thái được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Đánh giá khả năng ứng dụng của mô hình, thay đổi sử dụng đất/lớp phủ và biến đổi khí hậu là những ứng dụng SWAT chính đã được thực hiện ở Việt Nam từ những năm 1990. Mục tiêu của bài tổng quan này nhằm: (1) giới thiệu những ứng dụng của mô hình SWAT; (2) những nghiên cứu về ứng dụng mô hình SWAT ở Việt Nam; (3) những thách thức và tiềm năng phát triển mô hình SWAT tại Việt Nam. Kết quả cho thấy những khó khăn trong ứng dụng mô hình SWAT ở Việt Nam như thiếu dữ liệu đầu vào và dữ liệu không chính xác đã dẫn đến các kết quả dự báo không đảm bảo độ tin cậy. Do đó, trong tương lai cần lưu ý đến việc chuẩn hóa dữ liệu đầu vào cho từng ứng dụng cụ thể, dữ liệu miễn phí cũng như độ tin cậy. Sử dụng các yếu tố đầu vào từ mô hình khí hậu toàn cầu (GCM), các yếu tố địa lý đặc trưng của từng khu vực hay vấn đề sử dụng đất trong mô hình SWAT cần được xem xét đồng bộ, chính xác. Chính vì vậy, mô hình SWAT là công cụ hỗ trợ đắc lực cho người ra quyết định lập kế hoạch trong việc quy hoạch và quản lý tài nguyên đất và nước trong tương lai.