Tập 11 Số 2 (2013)

28 dòng tự phối của ngô (Zea mays L.) có nguồn gốc khác nhau được đánh giá để chọn dòng bố mẹ có khả năng chịu hạn phục vụ cho tạo giống ngô ưu thế lai. Những dòng này được phát triển từ giống ngô địa phương và từ các dòng nguồn gen ngô Mỹ và Trung Quốc. Thí nghiệm đánh giá khả năng chịu hạn trồng trong chậu plastic, giá thể là cát sạch gây hạn nhân tạo và sử dụng marker phân tử SSR để dò tìm các gen và QTL (locus tính trạng số lượng) điều khiển một số tính trạng liên quan đến khả năng chịu hạn. Kết quả cho thấy trong điều kiện gây hạn nhân tạo, một số tính trạng của rễ có tương quan chặt với năng suất, như chiều dài rễ (0,578), khối lượng rễ tươi (0,630), khối lượng rễ khô (0,664). Kết quả đã chỉ ra rằng có thể sử dụng các tính trạng này để xác định khả năng chịu hạn ở ngô. Marker SSR với 3 mồi đặc hiệu là umc1862 liên kết với gen QTL năng suất dưới điều kiện hạn, umc2359 liên kết với chỉ số chịu bất thuận và nc 133 liên kết chỉ số chịu hạn đã nhận biết 28 dòng có gen QTL điều khiển năng suất ngô dưới điều kiện bất thuận nước (YS) và QTL chỉ số chống chịu bất thuận (TOL), 14 dòng mang QTL chống chịu với điều kiện bất thuận (TOL). Dựa trên kết quả đánh giá kiểu hình và marker phân tử đã chọn được 5 dòng là TP17, TP12, TP2, TP5 và TP24 có thể sử dụng cho chọn tạo giống ngô lai chịu hạn.

Đề tài tiến hành điều tra đánh giá hiện trạng hệ thống cây xanh khuôn viên chung của trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội. Phương pháp nghiên cứu chủ yếu dựa trên điều tra sử dụng bảng hỏi, phương pháp điều tra theo phân khu và ô tiêu chuẩn. Đề tài đã điều tra được 2379 cây xanh thuộc 70 loài, 26 họ và 15 bộ. Trong đó, nhóm cây có giá trị lịch sử, văn hóa gắn liền với sự phát triển của trường tập trung chủ yếu ở các khu vực đường trục chính và khuôn viên trung tâm 4 hồ. Tuy nhiên, cảnh quan cây xanh trong trường chưa có một quy hoạch chi tiết nên các khu vực cây trồng có nhiều loài không phù hợp; sự chăm sóc không thường xuyên dẫn đến sự suy giảm sức sống của nhiều loài cây, giảm giá trị thẩm mỹ và công năng sử dụng. Biện pháp lâu dài là phải có một đội ngũ quản lý chuyên nghiệp, với trình độ chuyên môn đảm bảo yêu cầu duy trì và phát triển được mảng xanh trong toàn bộ khuôn viên trường; nâng cao ý thức cộng đồng trong công tác duy trì và bảo vệ hệ thống cây xanh phục vụ lợi ích chung.

Bốn thí nghiệm được tiến hành trong điều kiện nhà ươm có mái che nhằm nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể, chiều dài cành, vị trí cành giâm và nồng độ chất điều tiết sinh trưởng α -NAA đến khả năng ra rễ, bật mầm và sinh trưởng của cành giâm cây đinh lăng lá nhỏ (Polyscias fruticosa L. Harms). Kết quả chỉ ra: sử dụng giá thể là đất + trấu hun giúp cây sinh trưởng phát triển cao nhất chiều cao chồi đạt 14,2cm, đường kính là 0,51cm với số lá/cây cao nhất là 3 lá/cây và số rễ là 4,2 rễ/cây. Sử dụng cành thân có chiều dài cành giâm từ 15 - 20cm, xử lý nồng độ α -NAA 2000 - 3000ppm trong thời gian từ 3 - 5 giây giúp cành giâm ra rễ nhiều, khả năng sinh trưởng của cành giâm cao hơn hẳn công thức đối chứng.

Thí nghiệm so sánh một số giống lúa chất lượng được tiến hành trong vụ xuân 2 năm 2011 và 2012 trên đất phù sa có tầng đỏ vàng tại cánh đồng Mường Thanh huyện Điện Biên. Nghiên cứu sử dụng 03 giống lúa chất lượng có nguồn gốc trong nước chọn tạo là HT6, T10, SH2 và giống lúa thuần Bắc Thơm số 7 làm đối chứng. Các biện pháp kỹ thuật áp dụng cho thí nghiệm về lượng giống gieo, chăm sóc, thu hoạch theo mức trung bình của nông dân. Thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu nhiên đầy đủ (RCB), với 3 lần nhắc lại. Diện tích mỗi ô thí nghiệm là 24m2. Theo dõi các chỉ tiêu sinh trưởng và năng suất. Kết quả thí nghiệm cho thấy, giống lúa HT6 có năng suất cao nhất, đạt trung bình 71,2 tạ/ha, cao hơn so với giống đối chứng 11,6% (P= 0,05). Giống lúa HT6 cho hiệu quả kinh tế cao nhất (lãi thuần 37,7 triệu đồng/ha. Kết quả phân tích chất lượng gạo giống lúa HT6 có hàm lượng amylose thấp, độ bền gel lớn, đặc biệt chất lượng cơm tốt, có mùi thơm đặc trưng, ăn rất ngon và cơm có vị đậm; Cơm sau khi nấu chín để nguội vẫn có độ dẻo, mềm; hạt cơm sáng bóng, dính tốt và mịn hơn so với giống đối chứng nên được khuyến cáo đưa vào cơ cấu sản xuất lúa của vùng.

Thí nghiệm trong chậu được tiến hành tại nhà lướicủa khoa Nông học, trường Đại học Nông nghiệp Hà Nộivụ mùa 2011 và vụ xuân 2012 nhằm đánh giá đặc điểm quang hợp, tích lũy chất khô và tốc độ tích luỹ chất khô của các dòng lúa có thời gian sinh trưởng ngắn. Vật liệu thí nghiệm là 2 dòng lúa ngắn ngày được chọn lọc từ thế hệ F6 lai giữa giống lúa IR24 và lúa dại Rufipogon với giống lúa đối chứng là IR24. Ở các giai đoạn đẻ nhánh hữu hiệu, trỗ và chín sáp, mỗi dòng chọn ngẫu nhiên 4 cây (trong đó mỗi cây trồng 1 chậu) để đo các chỉ tiêu quang hợp như cường độ quang hợp, chỉ số SPAD (chỉ số đánh giá hàm lượng diệp lục trong lá), diện tích lá và khối lượng chất khô. Kết quả nghiên cứu cho thấy các chỉ tiêu quang hợp, khối lượng chất khô khác nhau không ý nghĩa giữa nhóm lúa có thời gian sinh trưởng ngắn và giống đối chứng. Tốc độ tích lũy chất khô của dòng cả hai dòng IL3-4-2-7 và IL 19-4-3-8 ở giai đoạn từ đẻ nhánh đến trỗ cao hơn giai đoạn từ trỗ đến chín sáp. Kết quả này không khác nhau đối với giống IR24 ở hai giai đoạn theo dõi. Năng suất cá thể của dòng ngắn ngày có quan hệ thuận ở mức ý nghĩa với cường độ quang hợp, tốc độ tích luỹ chất khô giai đoạn trước trỗ.

Hạn là trở ngại chính ảnh hưởng đến sản xuất lúa, đặc biệt ở những khu vực canh tác nhờ nước trời của vùng núi Việt Nam. Phát triển các giống lúa chịu hạn sẽ cải thiện được năng suất lúa của những vùng này. Nhận biết các dòng, giống lúa địa phương chịu hạn để phát triển vật liệu di truyền và chọn tạo giống lúa thích nghi với điều kiện canh tác nhờ nước trời. Thí nghiệm đã tiến hành đánh giá 42 dòng, giống lúa địa phương bằng các phương pháp xử lý KClO3 hạt, đánh giá khả năng chịu hạn bằng trồng trong ống rễ, thí nghiệm đánh giá trong điều kiện hạn và có tưới, sử dụng marker phân tử SSR liên kết dò tìm gen hoặc QTL kiểm soát tính trạng chiều dài và sinh trưởng của rễ. Kết quả đã xác định được 11 mẫu giống có khả năng chịu hạn, trong đó có 3 mẫu giống chịu hạn tốt nhất là 455 (Khẩu li ón/Q5), 464 (Mùa chua, Điện Biên) và 487 (Khẩu lếch, Bắk Kạn) để khuyến cáo cho chương trình chọn tạo giống lúa thích ứng với điều kiện canh tác nhờ nước trời.

Ngô nếp ăn tươi phổ biến ở các nước Châu Á, trong đó có Việt Nam. Chọn lọc vỏ hạt mỏng để nâng cao độ mềm trong chọn tạo giống ngô nếp ăn tươi đang được các nhà tạo giống quan tâm. Nghiên cứu đã đánh giá 48 dòng, giống ngô nếp địa phương để nhận biết nguồn vật liệu di truyền có tính trạng vỏ hạt mỏng phục vụ chọn tạo giống ngô nếp chất lượng cao. Thí nghiệm đồng ruộng thực hiện trong vụ thu đông năm 2012 tại Gia Lâm, Hà Nội với 2 lần lặp lại đã xác định 48 dòng, giống có các đặc điểm nông sinh học như thời gian sinh trưởng, chiều cao cây, màu sắc hạt và các đặc điểm khác phù hợp với chọn tạo giống ngô nếp. Độ dày vỏ hạt của 48 dòng giống được đo bằng vi trắc kế và đã xác định được các dòng, giống có độ dày vỏ hạt biến động từ 51 đến 118 µm, trong đó có 6 dòng, giống có độ dày vỏ hạt phù hợp theo nghiên cứu của Eunsou Choe 2010 là D27, D14, D22, D34, D35 và D36, trong đó D27 độ dày vỏ hạt là 51,6 µm. Sử dụng marker phân tử SSR nhận biết được 28 mẫu có chứa QTL điều khiển tính trạng vỏ hạt mỏng. Trên cơ sở đánh giá kiểu hình và marker phân tử, đã chọn ra được 6 dòng, giống ưu tú nhất là D14, D22, D27, D47, D36 và D44 có đặc điểm nông sinh học và vỏ hạt mỏng phù hợp để khuyến cáo cho chương trình chọn tạo giống ngô nếp ăn tươi chất lượng cao ở Việt Nam.

Nghiên cứu được tiến hành trên 10 lợn đực giống Piétrain kháng tress bao gồm 3 đực mang kiểu gen halothane CC và 7 đực mang kiểu gen CT nuôi tại Trung tâm Giống lợn chất lượng cao - Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội nhằm đánh giá ảnh hưởng của kiểu gen halothane và mùa vụ đến khả năng sinh trưởng, phẩm chất tinh dịch. Tăng khối lượng trung bình/ ngày của lợn đực mang kiểu gen CC (559,57g/ngày) không có sai khác (P>0,05) so với đực mang kiểu gen CT (546,31 g/ngày). Các chỉ tiêu về phẩm chất tinh dịch có xu hướng tương tự, ngoại trừ thể tích tinh dịch của lợn đực có kiểu gen CC (270,95ml) cao hơn so với CT (220,82ml). Mùa vụ có ảnh hưởng rõ rệt đến thể tích tinh dịch, nồng độ tinh trùng và giá trị pH (P<0,001) và tổng số tinh trùng tiến thẳng trong một lần khai thác (P<0,05). Thể tích tinh dịch đạt giá trị cao nhất ở mùa thu (293,02ml) tiếp đến mùa hè (195,00ml) và thấp nhất mùa xuân (190,86). Nồng độ tinh trùng có xu hướng ngược lại. Chỉ tiêu VAC cao nhất ở mùa Thu (47,15 tỷ/lần) tiếp đến mùa Xuân (45,20 tỷ/lần) và thấp nhất ở mùa Hè (36,74 tỷ/lần). Tăng khối lượng trung bình của lợn đực giống Piétrain kháng stress nuôi trong điều kiện chuồng kín tại Trung tâm Giống lợn chất lượng cao - Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội thấp hơn so với tiêu chuẩn lợn giống gốc của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn tại Quyết định số 1712/QĐ-BNN-CN (2008). Tuy nhiên, các chỉ tiêu về phẩm chất tinh dịch đều đạt so với quy định này, ngoại trừ chỉ tiêu hoạt lực tinh trùng.

Nghiên cứu được thực hiện với 5 nghiệm thức (1, 2, 3, 4 và 5 con/l) nhằm tìm ra mật độ ương thích hợp cho ấu trùng cá khoang cổ cam mới nở. Kết quả cho thấy, ấu trùng cá được ương ở mật độ 1, 2 và 3 con/l đạt tốc độ sinh trưởng đặc trưng cao nhất (3,95; 3,87 và 3,77%/ngày), tiếp theo là ương ở mật độ 4 con/l (3,27%/ngày) và thấp nhất là ở mật độ 5 con/l (2,99%/ngày); (P<0,05). Tương tự, cá được ương ở mật độ 1, 2 và 3 đạt chiều dài cuối cao nhất (12,41; 12,09 và 11,76mm), tiếp theo là ở mật độ 4 con/l (10,12mm) và thấp nhất là ở mật độ 5 con/l (9,32mm); (P<0,05). Tỷ lệ sống của ấu trùng đạt được cao nhất ở mật độ ương 1, 2 và 3 con/l (86,67; 83,33 và 78,89%), tiếp theo là ở mật độ 4 con/l (55,83%) và thấp nhất khi ương ở mật độ 5 con/l (40,67%). Từ kết quả nghiên cứu có thể thấy rằng, mật độ ương thích hợp cho ấu trùng cá khoang cổ cam mới nở là 3 con/l nhằm đảm bảo tốc độ sinh trưởng, tỷ lệ sống và hiệu quả kinh tế.

Thí nghiệm được bố trí ở ba mật độ khác nhau: 40, 60 và 80 PL15/m2 trong bể composit 4m2 trong nhà đối với tôm chân trắng (Litopenaeus vannamei) sạch bệnh (SPF) giai đoạn nuôi thương phẩm trong thời gian 75 ngày. Nhiệt độ dao động từ 28 - 31ºC, độ mặn từ 20-24‰, nuôi trong điều kiện đảm bảo an toàn sinh học. Thí nghiệm được lặp lại 3 lần, sử dụng thức ăn CP có hàm lượng đạm 38%, cho ăn ngày 4 lần, khẩu phần ăn hàng ngày 10-15% khối lượng thân tùy theo khả năng tiêu thụ thức ăn thực tế của tôm, thay nước định kỳ 50%/tuần. Kết quả tăng trưởng về khối lượng ở mật độ 40 con/m2 đạt cao nhất (1,54 g/tuần), tiếp đến là mật độ 60 con/m2 (1,47 g/tuần) và thấp nhất ở mật độ 80 con/m2 (1,16 g/tuần). Tương tự như trên, tỷ lệ sống cao nhất ở lô 40 con/m2 (79,7 ± 2,6%) và thấp nhất ở lô 80 con/m2 (70,3 ± 3,3%; P<0,05) nhưng không có sự sai khác đáng kể giữa hai mật độ 40 con/m2 (79,7 ± 2,6%) và 60 con/m2 (78,7 ± 2,9%; P>0,05). Hệ số phân đàn của tôm nuôi ở mật độ 40 con/m2 (7,27 ± 1,52%) và 60 con/m2 (8,22 ± 2,5%) thấp hơn đáng kể so với lô mật độ 80 con/m2 (12,9 ± 2,7%; P<0,05). Tuy nhiên, không có sự khác nhau đáng kể về hệ số thức ăn (FCR) ở 3 mật độ thí nghiệm (P>0,05). Các mẫu tôm phân tích đều âm tính với mầm bệnh đốm trắng (WSSV), bệnh đầu vàng (YHV), Taura (TSV), bệnh còi (MBV), bệnh hoại tử cơ quan tạo máu và tế bào biểu mô (IHHNV).

This study was conducted to evaluate the effects of genetic background and season on growth performance and semen quality of boars. Five genetic groups were evaluated, including stress-negative Piétrain boars with CC (PiCC) or CT (PiCT) halothane genotypes, and Piétrain x Duroc hybrid boars with various compositions (25% PiDu25, 50% (PiDu50) or 75% (PiDu75) of Piétrain origin) The results showed that genetic group has a significant effect on growth performance and semen quality. The hybrid boars PiDu25, PiDu50 and PiDu75 had better growth rate, but lower lean meat in comparison with pure stress-negative Piétrain, except PiDu75 boars. PiDu25, PiDu50 and PiCC boars demonstrated high semen quality. A season effect was observed on most of semen quality traits of pure stress-negative Piétrain as well as hybrid boars with different genetic constitution. Sperm concentration was lower in summer and autumn, higher in winter and spring. The Piétrain x Duroc hybrid boars, especially PiDu75 seem to be promising as terminal boars.

Nghiên cứu này tiến hành đánh giá hiệu quả của việc sử dụng chế phẩm vi sinh vật xử lý lớp độn lót nền trong chăn nuôi gà đẻ để giảm ô nhiễm môi trường. 1200 gà mái giống Lương Phượng từ 22-45 tuần tuổi được chia thành 3 lô thí nghiệm(độn lót được bổ sung chế phẩm vi sinh tổng hợp) và 3 lô đối chứng(độn lót thông thường không bổ sung chế phẩm), mỗi lô 200 con. Kết quả được đánh giá thông qua các chỉ tiêu: chất lượng lớp độn lót nền lên men vi sinh vật, tiểu khí hậu chuồng nuôi và năng suất sinh sản. Kết quả của thí nghiệm đã chỉ ra rằng, sử dụng độn lót lên men với chế phẩm vi sinh tổng hợp đã làm giảm độ ẩm không khí chuồng nuôi, giảm nồng độ một số khí độc như CO2và NH3rõ rệt so với đối chứng(P<0,05). Các chỉ tiêu về tỷ lệ đẻ, năng suất trứng, hiệu quả sử dụng thức ăn đều không có sự sai khác thống kê so với lô ĐC. Tuy nhiên, sử dụng độn lót nền lên men với chế phẩm vi sinh tổng hợp đã làm giảm tỷ lệ mắc bệnh rõ rệt so với lô đối chứng. Từ các kết quả trên, có thể kết luận việc sử dụng chế phẩm vi sinh tổng hợp bổ sung vào độn lót gà đẻ đã làm giảm ô nhiễm trong chuồng nuôi và không ảnh hưởng tới các chỉ tiêu về năng suất sinh sản.

Nghiên cứu năng suất sinh trưởng, năng suất và chất lượng thịt của ba tổ hợp lai giữa lợn nái F1(LandracexYorkshire) (F1(LxY) với đực (PiétrainxDuroc) (PiDu) có thành phần Piétrain kháng stress khác nhau (25, 50 và 50%: PiDu25, PiDu50, PiDu75) tại 3 trang trại ở Hải Dương và Hưng Yên từ tháng 3 năm 2011 đến tháng 1 năm 2013. Kết quả nghiên cứu cho thấy cả ba tổ hợp lai đều có năng suất sinh trưởng cao và tiêu tốn thức ăn thấp (829,42 g/ngày và 2,31 kg/kg, 797,78 g/ngày và 2,33 kg/kg, 765,79 g/ngày và 2,38 kg thức ăn/kg tăng khối lượng). Tỷ lệ thịt nạc của các tổ hợp lai PiDu25xF1(LxY), PiDu50xF1(LxY) và PiDu75xF1(LxY) đạt tương ứng là 54,66; 56,32 và 59,97%, tỷ lệ thịt nạc của tổ hợp lai PiDu75xF1(LxY) đạt cao nhất so với hai tổ hợp còn lại. Chất lượng thịt của cả 3 tổ hợp lai như pH, màu sắc, tỷ lệ mất nước, độ cứng của thịt đều nằm trong giới hạn bình thường. Tỷ lệ protein thô ở cơ thăn của các tổ hợp lai đạt tương ứng là 21,53; 22,18 và 22,63%. Nghiên cứu cho thấy sử dụng lợn đực lai PiDu25, PiDu50, PiDu75 phối giống với nái F1(LxY) trong chăn nuôi trang trại đạt năng suất cao.

Vật liệu từ nanocomposite CoFe2O4/bentonit được tổng hợp bằng phương pháp đồng kết tủa có jện tích bề mặt riêng lớn 380 m2/g. Khả năng hấp phụ chất màu của vật liệu CoFe2O4/bentonite được khảo sát với dung dịch chất màu xanh metylen. Các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình hấp phụ như thời gian hấp phụ, nhiệt độ, pH đã được khảo sát. Kết quả nghiên cứu cho thấy khi nồng độ chất màu là 50mg/l, tại pH=7-8 hiệu suất hấp phụ chất màu của vật liệu tốt nhất, đạt 95,0-95,1%

This paper investigates the relationship between non-farm employment and household income in Hanoi's peri-urban areas. The findings showed that the vast majority of the sample households participate in non-farm activities and income from these sources mainly contributes to total household income. Factors affecting household income were examined using multiple regression models and the findings confirm the important role of non-farm employment in improving household income. In addition, some other asset-variables such as education, access to credit, farmland and productive assets were found to have positive effects on household income. Based on the empirical results, this paper proposes some policy implications that may help households improve their income.

Miền núi phía Bắc là nơi tập trung chủ yếu đồng bào dân tộc thiểu số, địa hình khó khăn với tỷ lệ hộ nghèo cao. Đã có rất nhiều các chương trình, dự án giảm nghèo đã được triển khai với các hoạt động hỗ trợ giảm nghèo cụ thể, thiết thực. Tuy nhiên sự hỗ trợ không phải là chìa khóa vạn năng để giảm nghèo mà hơn thế nữa cần có sự nỗ lực vươn lên của cộng đồng. Bài viết hướng tới mục tiêu phân tích thực trạng, chỉ rõ các yếu tố ảnh hưởng tới sự tham gia của cộng đồng các dân tộc trong các hoạt động giảm nghèo. Giải pháp đề xuất tập trung vào việc hoàn thiện chính sách, đổi mới cách thức huy động cộng đồng, tăng cường trao đổi thông tin và tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ người dân tộc nhằm huy động tốt hơn sự tham gia của cộng đồng trong các nỗ lực giảm nghèo.

Suy thoái kinh tế (STKT) là một pha tất yếu trong chu kỳ phát triển kinh tế. STKT năm 2008 - 2009 đã có những tác động mạnh mẽ tới nền kinh tế nói chung và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp (DN) nói riêng. Mục tiêu chủ yếu của nghiên cứu này là phân tích thực trạng tác động của STKT đến sản xuất kinh doanh và đời sống của người lao động ở một số DN tiêu biểu tại một số tỉnh phía Bắc Việt Nam, đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hạn chế những tác động tiêu cực và nâng cao khả năng thích ứng của các DN trong điều kiện STKT. Phương pháp tiếp cận hệ thống và tiếp cận có sự tham gia được sử dụng trong nghiên cứu. Bên cạnh đó chúng tôi còn sử dụng phương pháp tổng hợp tài liệu, điều tra trực tiếp 57 DN đại diện ở các tỉnh phía Bắc, phương pháp chuyên khảo và phương pháp so sánh. Kết quả nghiên cứu cho thấy các DN đã chịu sự tác động rõ ràng của STKT ở tất cả các khâu của quá trình sản xuất kinh doanh của mình. Giá đầu vào tăng cao, nguồn lực bị hạn chế, khó khăn trong lao động và nguồn vốn vay, bất ổn trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm và cuối cùng là kết quả, hiệu quả hoạt động của DN bị giảm sút. Để hạn chế những tác động bất lợi của STKT, DN cần áp dụng tổng hợp nhiều giải pháp và đồng thời với nó là các giải pháp hỗ trợ của Chính phủ.