Tập 16 Số 9 (2018)

Nghiên cứu được thực hiện nhằm phân tích hiệu quả kinh tế chuỗi giá trị cá ngừ vằn (Katsuwonus pelamis) và đề xuất các giải pháp nâng cấp chuỗi. Dữ liệu phục vụ cho phân tích được thu thập thông qua phỏng vấn 175 tác nhân tham gia chuỗi giá trị cá ngừ vằn năm 2017. Phân tích kinh tế chuỗi cho thấy tỷ lệ phân bổ lợi nhuận tính trên 1 kg và trên tổng khối lượng nguyên liệu cá ngừ vằn (khoảng 83.000 tấn/năm) giữa các nhóm tác nhân chuỗi tương ứng: 63,4 và 74,2% cho ngư dân;4,9 và 5,6% cho cơ sở thu mua và 31,1 và 20,18% cho doanh nghiệp chế biến. Tuy nhiên, nếu tính trên một đơn vị tác nhân tham gia chuỗi, mức phân bổ lợi nhuận bình quân cho mỗi tác nhân ngư dân lại chiếm tỷ trọng rất thấp do nhóm tác nhân này chủ yếu tổ chức sản xuất ở quy mô nhỏ, hộ gia đình (khoảng 2.000 ngư hộ) dẫn đến hiệu quả kinh tế thấp, thiếu hoặc hạn chế về khả năng liên kết với các tác nhân khác trong toàn chuỗi. Đẩy mạnh liên kết chuỗi để tăng quy mô sản xuất và nâng cao chất lượng nguyên liệu; đa dạng hóa sản phẩm và xây dựng thương hiệu; xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển chuỗi (tín dụng, bảo hiểm, chia sẻ rủi ro) được đề xuất nhằm nâng chuỗi giá trị cá ngừ vằn theo hướng hiệu quả và bền vững.

Nghiên cứu được thực hiện để so sánh khả năng sinh trưởng và tỉ lệ sống của tôm thẻ chân trắng (L. vannamei)nuôi trong nước ngọt (độ mặn 0 ppt) và trong nước lợ mặn (độ mặn 30 ppt). Tôm PL34 được nuôi với mật độ 1 con/L (200 con/m2) trong 21 ngày. Tôm của mỗi nghiệm thức được nuôi trong 3 bể 40 L. Kết quả cho thấy không có sự khác biệt thống kê về tỉ lệ sống và sinh trưởng của tômtôm thẻ chân trắng giữa 2 nghiệm thức trong suốt quá trình nuôi. Tỉ lệ sống của tôm nuôi trong nước có độ mặn 0 ppt và 30 ppt tương ứng là 62,5 ± 10,9% và 69,17 ± 7,64%. Tốc độ sinh trưởng tuyệt đối đạt 113,33± 15,28% với tôm ở 0 ppt và 106,67± 11,55% với tôm ở 30 ppt. Tốc độ sinh trưởng tương đối của tôm ở 0 ppt là 3,78 ± 0,36% và ở 30 ppt là 3,63 ± 0,28%. Kết luận tôm thẻ chân trắng có thể nuôi trong nước có độ mặn 0 ppt.

Neobenedenia girellae và Benedenia seriolae là hai loài sán đơn chủ ký sinh và gây bệnh cho hơn 100 loài cá biển. Tuy nhiên, hai loài ký sinh trùng này có hình thái rất giống nhau, gây khó khăn cho việc chẩn đoán phân biệt. Praziquantel thường được dùng để điều trị chung cho hai loài sán này; tuy nhiên sau khi điều trị, thỉnh thoảng dịch lại bùng phát trở lại. Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá hiệu quả điều trị của praziquantel đối với N. girellaevà B. seriolae được gây bệnh thực nghiệm trên cá Amberjack để tìm giải pháp phòng và trị bệnh hiệu quả. Quá trình phát triển trứng và ấu trùng của hai loài sánđã được nghiên cứu trước khi dùng để gây nhiễm cho cá thí nghiệm. Cá bệnh được cho ăn praziquantel cùng liều lượng 100 mg/kg cá/ngày trong 3 ngày. Số lượng sán còn tồn tại sau điều trị trên cơ thể của cá được tách ra bằng phương pháp tắm nước ngọt. Kết quả nghiên cứu cho thấytỷ lệ sán B. seriolae giảm đi sau quá trình điều trị là 100%, trong khi chỉ có 44,6% số lượng sán N. girellaegiảm đi sau quá trình điều trị. Như vậy, praziquantel điều trị triệt để B. seriolae nhưng kém hiệu quả với N. girellae. Kết quả nghiên cứu này chỉ ra rằng các vụ dịch tái phát sau điều trị có thể do N. girellae gây ra. Do vậy cần phát triển phương pháp chẩn đoán phân biệt nhanh và đơn giản giữa hai loài sán trước khi điều trị để mang lại hiệu quả cao nhất trong xử lý dịch bệnh.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng của mật độ và hàm lượng protein trong thức ăn lên quá trình tăng trưởng, tỷ lệ sống và hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR) của cá ngạnh sông (Cranoglanis henrici). Cá nuôi thí nghiệm có kích cỡ trung bình tương ứng 16,79 ±0,92 g/con và 39,91±0,75 g/con được đưa vào 2 thí nghiệm riêng biệt với 3 ngưỡng mật độ 30, 45 và 60 con/m3và 3 mức hàm lượng protein thô (CP) trong thức ănlà30, 35 và 40%. Các thí nghiệm sử dụng hệ thống bể composit dung tích 8m3với 3 lần lặp, thời gian ương nuôi là 60 ngày. Kết quả cho thấy, giá trị FCR cao hơn có ý nghĩa thống kê đã ghi nhận được trong các lô thí nghiệm với mật độ 60 con/m3(2,96) so với ở mật độ 45 con/m3(2,81) và 30 con/m3(2,68);tuy nhiên các chỉ tiêu tăng trưởng không thể hiện sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P>0,05), khối lượng cá đạt khoảng33,04-34,55 g/con khi kết thúc thí nghiệm và tỷ lệ sống đạt trên 88%. Tốc độ tăng trưởng của cá khi ương bằng thức ăn có độ đạm 35% (0,52 g/con/ngày) và 40% (0,53g/con/ngày) tương đương nhau và cao hơn có ý nghĩa thống kê (P<0,05) so với khi ương bằng thức ăn có độ đạm 30% (0,35g/con/ngày), tỷ lệ sống đạt trên 94% ở tất cả các lô thí nghiệm. Như vậy, khi nuôi cá ngạnh sông trong bể, có thể thả mật độ trong khoảng 45-60 con/m3và thức ăn có hàm lượng protein từ 35% đến 40% để đạt được tốc độ tăng trưởng và giá trị FCR tối ưu.

Nhiệt độ thực bề mặt và lớp phủ thực vật là những yếu tố quan trọng cung cấp thông tin về độ ẩm tại bề mặt đất.Nhiệt độ có thể tăng lên rất nhanh khi bề mặt đất khô hạn hoặc cây trồng bị thiếu nước. Để đánh giá nguy cơ hạn hán huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang trên cơ sở lượng hóa mối quan hệ giữa nhiệt độ thực bề mặt và lớp phủ, nghiên cứu đã sử dụng chỉ số khô hạn nhiệt độ thực vật (TVDI) được khai thác trực tiếptừ nguồn dữ liệu ảnh vệ tinh Landsat. Kết quả nhận được là 3 bản đồ phân bố nhiệt độ thực bề mặt và 3 bản đồ phân cấp mức độ khô hạn cho huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ngày 24/05/1999, 03/05/2010, 28/05/2017, làmcăn cứ để đánh giá nguy cơ hạn hán và hỗ trợ đề xuất các giải pháp tích cực trong giảm thiểu thiệt hại đến sản xuất nông nghiệp do hạn hán gây ra.

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp mô phỏng số bằng phần mềm Eta/Dynaform làm cơsở cho việc phân tích, đánh giá quá trình biến dạng kim loại nhằmhạn chế và khắc phục được những lỗi sai hỏng xảy ra khi gia công, tiết kiệm được thời gian chế tạo khuôn, chế tạo chi tiết, tiết kiệm vật liệu và giảm giá thành, nâng cao chất lượng sản phẩm sau dập. Kết quả bài toán mô phỏng quá trình biến dạng một số chi tiết điển hình trong các máy nông nghiệp từ phôi kim loại tấm, đưa ra được các thông số công nghệ tối ưu cho việc tạo hình. Trên cơsở đó, có thể áp dụng rộng rãi công nghệ ảo vào việc sản xuất các thiết bị máy móc và sản phẩm trong mọi lĩnh vực cơkhí nói chung và cơkhí nông nghiệp nói riêng.

Chủng vikhuẩn BacillusM5 có khả năng sinh tổng hợp cellulase đã được nuôi cấy để thu dịch enzyme vớimục đích tinh sạch và khảo sát một số đặc tính của cellulase thu nhận từ chủng này.Dịch enzyme thô được thunhận bằng cách ly tâm và kết tủa bằng dung môi hữu cơ sau đó hòa tan để thu chế phẩm kỹ thuật.Để khảo sát một số đặc tính enzyme về nhiệt độ, pH tối ưu cũng như độ bền nhiệt, bền pH và ảnh hưởng của một số ion kimloại,enzymekỹ thuậtđược xử lý trong các điều kiện khác nhau. Kết quả cho thấy cellulasethu nhậntừ chủng BacillusM5 hoạt động ở nhiệt độ tối ưu 65C;pH tối ưu 5,5; bền nhiệt ở khoảng 50C hoạt độ còn lại 53%sau 120 phút; bền pH trong khoảng từ 6,0đến 6,5;các ion kim loại Ca2+và Mg2+làm tăng hoạt độ enzyme còn ion Zn2+làm hoạt độ enzyme giảm. Enzyme thuđược có khốilượng phân tử là 45kDa.