Tập 15 Số 5 (2017)

Nấm Địa sâm(Coprinus comatus (O. F. Muller.)) có giá trị dược liệu và dinh dưỡng cao, có thể nuôi trồng tại Việt Nam. Trong nghiên cứu này, các nhân tố gồm: cơ chất phối trộn, độ ẩm cơ chất, nhiệt độ và độ ẩm không khí đã được đánh giá. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cơ chất phối trộn tốt nhất cho nuôi trồng nấm Địa sâm là: 45% lõi ngô, 44% bông, 5% cám ngô, 5% cám gạo và 1% bột nhẹ. Độ ẩm cơ chất và nhiệt độ phù hợp cho nấm Địa sâm sinh trưởng và phát triển lần lượt là 65 ± 3% và 18 ± 20C. Độ ẩm thích hợp giúp mầm quả thể nấm Địa sâm sinh trưởng và phát triển tốt là 85%.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm cập nhật kết quả nghiên cứu về đặc điểm dịch tễ học phân tử theo không gian và thời gian của một genotype mới được công nhận, porcine circovirus genotype 2d (PCV2d) lưu hành ở đàn lợn nuôi tại Việt Nam. Kết quả cho thấytại Việt Nam có sự lưu hành genotype PCV2b bao gồm nhánh 1A/1B, nhóm tái tổ hợp (CRF) và genotype PCV2d. Ở cả 3 miền Bắc - Trung - Nam, đều thấy sự hiện diện đồng thời nhiều nhóm di truyền của PCV2 ở một tỉnh, trong cùng một khoảng thời gian. Các chủng virus PCV2d lưu hành ở Việt Nam từ 2004- 2017 đều có nguồn gốc đầu tiên từ Trung Quốc, nhưng nằm ở các nhánh khác nhau của cây phát sinh chủng loại.

Nghiên cứu được tiến hành trên 11 gà trống Đông Tảo (8 - 10 tháng tuổi) nuôi tại Trại Gà, Khoa Chăn nuôi, Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhằm đánh giá chất lượng tinh và một số yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng tinh dịch của gà Đông Tảo (cá thể, thời điểm khai thác và điều kiện bảo quản) trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2016. Kết quả cho thấy các chỉ tiêu chất lượng tinh dịch gà Đông Tảo tương đối tốt với thể tích, pH tinh dịch, hoạt lực và nồng độ tinh trùng lần lượt là 0,48 ml; 7,45; 80,10%; 2,57 tỷ tinh trùng/ml tinh dịch; màu tinh dịch đạt 2,60 (trong khoảng trắng đục đến trắng sữa), tinh trùng hoạt động khối ở mức 3,99 (hoạt động mạnh tạo sóng tinh ở mức vừa). Yếu tố cá thể ảnh hưởng tới tất cả các chỉ tiêu chất lượng tinh dịch (P < 0,05). Gà trống được khai thác tinh vào buổi sáng có hoạt lực tinh trùng và nồng độ tinh trùng cao hơn so với khai thác vào buổi chiều (P < 0,05). Tinh dịch được pha loãng và bảo quản trong môi trường lạnh 2 - 10oC có hoạt lực tinh trùng cao hơn tinh dịch bảo quản ở điều kiện nhiệt độ phòng (P < 0,05).

Nghiên cứu nhằm đánh giá và lựa chọn được mô hình nuôi cá lồng biển thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH) tại Cát Bà, Hải Phòng, góp phần phát triển bền vững nghề nuôi cá lồng biển quy mô nhỏ ở miền Bắc nước ta. Các tiêu chí đánh giá tập trung vào cơ sở hạ tầng (3 tiêu chí), công nghệ và quản lý lồng bè nuôi (7 tiêu chí), nhận thức và ứng phó với BĐKH (2 tiêu chí). Mỗi tiêu chí được đánh giá, cho điểm theo thang điểm 5 (5 = rất tốt, 4 = tốt, 3 = trung bình, 2 = kém, 1 = yếu). Kết quả đánh giá tại một số bè nuôi cho thấy các tiêu chí đưa ra thường đạt mức trung bình trở lên, trừ những tiêu chí về sử dụng và quản lý thức ăn, kiểm soát chất lượng con giống, quản lý môi trường và phòng ngừa dịch bệnh. Bè nuôi cá biển “Bè 6” tại Vịnh Lan Hạ, Cát Bà, Hải Phòng có điểm đánh giá cao nhất và được đề xuất là mô hình nuôi cá lồng biển thích ứng với BĐKH cho cộng đồng nuôi cá lồng biển ở vịnh này.

Ảnh hưởng của việc chuyển đổi thức ăn, từ thức ăn sống (Artemia nauplius) sang thức ăn tổng hợp lên sinh trưởng và tỷ lệ sống của ấu trùng cá khoang cổ cam giai đoạn mới nở đến 60 ngày tuổi được đánh giá trong nghiên cứu này. Chế độ chuyển đổi thức ăn là như nhau, bắt đầu lần lượt vào các thời điểm ấu trùng đạt 14, 18, 22, 26 và 30 ngày tuổi sau khi nở. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cá khoang cổ cam có thể bắt đầu sử dụng hiệu quả thức ăn tổng hợp từ ngày thứ 18 mà vẫn đạt kết quả tối ưu về tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống. Tuy nhiên, việc cho ăn thức ăn tổng hợp quá sớm, từ ngày 14, làm giảm tốc độ tăng trưởng so với nghiệm thức cho ăn từ ngày 22, 26 và 30 sau khi nở (P < 0,05). Thời điểm chuyển đổi thức ăn không ảnh hưởng đến tỷ lệ sống của ấu trùng, dao động từ 52,2 - 57,8% (P > 0,05). Nghiên cứu đă rút ngắn thời gian sử dụng Artemia (từ ngày 30 theo quy trình hiện tại xuống ngày 18 sau khi nở) góp phần gia tăng hiệu quả kinh tế, kỹ thuật của quy trình ương giống loài cá này.

Năm 2016, Việt Nam là nước đứng đầu trong khối Asean về sản lượng thức ăn chăn nuôi công nghiệp với 23,5 triệu tấn. Tuy nhiên, 80% nguồn nguyên liệu để sản xuất thức ăn chăn nuôi Việt Nam lại phải nhập khẩu trong khi đónguồn lúa gạo của chúng ta lại rất dồi dào. Sản lượng lúa, gạo niên vụ 2015 - 2016 của Việt Nam đạt 45,2 và 27,8 triệu tấn nhưng xuất khẩu gạo chỉ có 5,5 triệu tấn. Nếu chúng ta sử dụng được gạo để thay thế ngô trong thành phần nguyên liệu chế biến thức ăn chăn nuôi thì sẽ tăng tiêu thụ gạo nội địa đồng thời hạn chế được nhập khẩu ngô.

Để có cơ sở xây dựng văn bản tăng cường quản lý chất cấm Ractopamine (Ract) và Salbutamol (Salb) trong thức ăn chăn nuôi lợn, thí nghiệm đã được tiến hành nhằm đánh giá ảnh hưởng của việc bổ sung hai chất này đến khả năng sinh trưởng, hiệu quả sử dụng thức ăn và dư lượng của chúng trong một số mô của lợn giai đoạn vỗ béo. Ba khẩu phần ăn đã được sử dụng trong nghiên cứu này gồm: (i) khẩu phần cơ sở không bổ sung Ract và Salb (khẩu phẩn đối chứng), (ii) khẩu phần cơ sở có bổ sung 10 ppm Ract (khẩu phần Ract), (iii) khẩu phần cơ sở có bổ sung 8 ppm Salb (khẩu phần Salb). 45 con lợn có khối lượng bình quân 60 ± 3,0 kg/con được phân một cách ngẫu nhiên thành ba lô đồng đều về khối lượng và giới tính (15 con/lô, 5 con/ô). Thí nghiệm được thực hiện trong thời gian 60 ngày, chia làm 2 giai đoạn. Trong đó giai đoạn 1 (30 ngày đầu), lợn ở các lô được ăn thức ăn thí nghiệm như trình bày ở trên. Giai đoạn 2 (30 ngày cuối), toàn bộ đàn lợn thí nghiệm (3 lô) được ăn thức ăn không bổ sung chất Beta-agonist để theo dõi động thái đào thải và mức tồn dư của Ract và Salb. Khẩu phần cơ sở được xây dựng trên cơ sở nhu cầu của lợn vỗ béo trong điều kiện của Việt Nam. Khả năng sinh trưởng, chất lượng thân thịt, tồn dư Ract và Salb trong nước tiểu và một số mô đã được đánh giá theo thời gian ngừng sử dụng Ract và Salb (giai đoạn 2). Kết quả cho thấy, việc bổ sung Ract hoặc Sabl đã có tác dụng kích thích sinh trưởng, hiệu quả sử dụng thức ăn và chất lượng cảm quan thịt. Cụ thể so với lô đối chứng, tăng khối lượng bình quân của lợn sử dụng thức ăn có chứa Ract hoặc Salb cao hơn lần lượt là 13,2% và 16,0% trong khi hiệu quả sử dụng thức ăn giảm 15,8% và 20,6%, đồng thời cải thiện chất lượng thân thịt cũng như màu sắc thịt. Tốc độ đào thải Salbutamol qua nước tiểu chậm hơn so với Ractopamine (7 ngày so với 5 ngày). Tốc độ đào thải Sabl chậm hơn so với Ract. Sau 5 ngày (đối với lô bổ sung Ract) và 7 ngày (đối với lô bổ sung Salb) mới hết tồn dư trong nước tiểu, cơ và mô mỡ. Vẫn phát hiện tồn dư trong gan và thận nhưng thấp hơn so với mức tồn dư được phép. Kết quả có thể sử dụng làm căn cứ để xây dựng chiến lược kiểm soát chất cấm trong thức ăn chăn nuôi lợn.

Nghiên cứu nhằm mục đích đánh giá việc thực hiện một số quyền sử dụng đất trên địa bàn thị xã Từ Sơn và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện QSDĐ. Kết quả nghiên cứu cho thấy, trong giai đoạn 2010 - 2015 tại thị xã Từ Sơn có 4.293 giao dịch chuyển nhượng, 1.757 giao dịch tặng cho, 7.915 giao dịch thế chấp và 1.074 giao dịch thừa kế. Thủ tục thực hiện QSDĐ tại văn phòng đăng ký đất đai dễ hiểu và dễ thực hiện; phần lớn các giao dịch được thực hiện theo đúng phiếu hẹn; khả năng thực hiện các quy định liên quan đến việc thực hiện các QSDĐ và tìm kiếm thông tin và giao dịch QSDĐ tương đối dễ. Tuy nhiên, các loại phí, lệ phí, thuế chuyển QSDĐ đều ở mức cao. Để nâng cao hiệu quả thực hiện QSDĐtại thị xã Từ Sơn cần thực hiện đồng bộ các giải pháp: tăng cường tuyên truyền giáo dục và phổ biến pháp luật; đơn giản hóa các thủ tục thực hiện QSDĐ; tăng cường đầu tưcơsở vật chất; hoàn thiện chính sách thu phí thực hiện QSDĐ và xây dựng cơsở dữ liệu đất đai tổng thể.

Nghiên cứu này khảo sát sự thay đổi của quần xã thực vật phù du (TVPD) và các yếu tố môi trường theo không gian và thời gian ở sông Ba Lai. Các mẫu khảo sát được thu thập ở 8 vị trí trong mùa khô và mùa mưa năm 2016. Tổng số 104 loài TVPD được ghi nhận, trong đó tảo silic chiếm ưu thế tuyệt đối trên 70% cả về thành phần loài và mật độ tế bào. Mật độ tế bào TVPD trung bình là 2.010 tế bào/L ở mùa khô và 1.620 tế bào/L ở mùa mưa. Đa dạng của quần xã TVPD giảm dần về điểm đập Ba Lai theo cả hai hướng từ thượng nguồn và từ hướng cửa sông. Kết quả phân tích tương quan chính tắc (CCA) cho thấy khu hệ TVPD ở sông Ba Lai bị chi phối bởi hàm lượng chất rắn hoà tan (TDS), độ mặn và hàm lượng các chất dinh dưỡng nitơ và phospho.

Nghiên cứu này trình bày kết quả phân lập và tuyển chọn các chủng vi khuẩn nội sinh có ích cho sinh trưởng thực vật từ vùng sinh thái đất phèn huyện Kiến Thụy, Hải Phòngứng dụng trong sản xuất nông nghiệp và bảo vệ môi trường. Các chủng vi khuẩn nội sinh được tuyển chọn thông qua đánh giá khả năng sinh IAA, phân giải lân vô cơ, sinh tổng hợp cellulase,amylase và khả năng thích ứng với pH và nhiệt độ. Từ 120 chủng vi sinh vật nội sinh được phân lập từ các mẫu cây trồng trên vùng sinh thái đất phèn tại Hải Phòng, 8 chủng vi khuẩn nội sinh đã được tuyển chọn bao gồm2 chủng thuộc chi Pseudomonas,3 chủngthuộc Azospirillum, 2 chủng thuộcBurkholderiavà 1 chủng thuộc chiKlebsiellacó hoạt tính enzyme ngoại bàovà khả năng phân giải lân mạnh, khả năng sinh chất kích thích sinh trưởng cho cây trồng (IAA) cao, thích ứng với pH và nhiệt độ rộng,hứa hẹn tiềm năng ứng dụng trong cải tạo và sử dụng đất phèn.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm tuyển chọn và sử dụng các chủng vi khuẩn nội sinh có khả kích thích sinh trưởng thực vật từ nhiều vùng sinh thái khác nhau để sản xuất chế phẩm dinh dưỡng vi sinh đa chức năng bón cho cây trồng. Các chủng vi khuẩn nội sinh được tuyển chọn thông qua khả năng sinh IAA, phân giải lân, đối kháng với vi sinh vật gây bệnh và sinh các enzyme thủy phân cao. Kết quả tuyển chọn được 6 chủng vi khuẩn ký hiệu 3TDG1, 3TDG4, 3TDG5, 3LC2, 3LDQ2 và 3CL2 có hoạt tính sinh học tốt nhất từ 32 chủng vi khuẩn nội sinh để bổ sung vào dịch dinh dưỡng sau xử lý phế thải chăn nuôi làm chế phẩm dinh dưỡng vi sinh đa chức năng. Các chủng này lần lượt có mức độ tương đồng 99% với Klebsiella pneumoniae strain PSB1, Klebsiella oxytoca strain ALK033, Aeromonas caviae strain J5; Pseudomonas putida strain E1-4, Pantoea rodasii strain Y36 và chủng Bacillus subtilis strain QB5413. Thử nghiệm sử dụng chế phẩm dinh dưỡng vi sinh đa chức năng đã làm tăng năng suất rau mùng tơi 89,51% so với công thức chỉ dùng phân NPK.

Điều kiện thích hợp cho tách chiết các hợp chất polyphenol kháng oxy hóa trong quả chuối hột sử dụng phương pháp trích ly lỏng rắn được nghiên cứu. Hàm lượng polyphenol và khả năng kháng oxy hóa của quả chuối hột phụ thuộc vào loại và nồng độ dung môi, tỷ lệ dung môi/nguyên liệu, nhiệt độ và thời gian chiết. Điều kiện tối ưu cho quá trình tách chiết được xác định là axeton nồng độ 60% (v/v), tỷ lệ nguyên liệu/dung môi 1/30, nhiệt độ 40oC và thời gian 60 phút. Với điều kiện này, hàm lượng polyphenol và khả năng kháng oxy hóa của chuối hột cao, lần lượt là 15,47 ± 0,45 mg đương lượng axit gallic/g chất khô và 103,38 ± 3,65 mol đương lượng trolox/g chất khô. Kết quả nghiên cứu này cho thấy chuối hột là một nguồn hoạt chất sinh học polyphenol kháng oxy hóa có thể ứng dụng trong công nghiệp thực phẩm và công nghiệp dược tương lai.

Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành nhân giống in vitrocây sâm bố chính thông qua phương pháp nuôi cấy đốt thân. Sau 30 ngày nuôi cấy, kết quả cho thấy rằng môi trường MS có bổ sung 0,3 mg/l BA, 0,1 mg/l NAA, 30 g/l sucrose, 8 g/l agar, pH 5,8 là tốt nhất đến sự tái sinh và sinh trưởng chồi cây (5,00 chồi/mẫu; chiều cao chồi 3,65 cm). Vị trí đốt thứ nhất đến đốt thứ tư đều có thể sử dụng làm nguồn vật liệu nhân giống in vitrocây sâm bố chính (3,00 - 6,90 chồi/mẫu). Trên cùng một môi trường nuôi cấy, môi trường không bổ sung than hoạt tính thì tất cả các mẫu không tái sinh rễ, khi bổ sung than hoạt tính thì 100% mẫu tái sinh rễ và sự sinh trưởng chồi cây trên hai môi trường này không có sự khác biệt. Môi trường MS bổ sung 0,1 - 1 mg/l IBA, 30 g/l sucrose, 8 g/l agar, pH 5,8 đều thích hợp đến sự tái sinh rễ in vitrovới tỉ lệ tái sinh rễ đạt 100%. Vụn xơ dừa là giá thể thích hợp chuyển cây cấy mô ra ngoài vườn ươm (chiều cao cây 8,74 cm; chiều dài rễ 2,48 cm; tỷ lệ sống 95%). Cây cấy mô sâm bố chính ra hoa sau 80 ngày nuôi trồng và chăm sóc trên giá thể vụn xơ dừa.

Thí nghiệm được thực hiện tạiAn Phú, An Giang nhằm (i) Đánh giá khả năng cung cấp dưỡng chất N, P, K, Ca, Mg của đất (ii) So sánh lượng dưỡng chất cây bắp lấy đi trên đất phù sa được bồi và đất phù sa không được bồi. Thí nghiệm nông trại được thực hiện trên 10 nông hộ thuộc mỗi loại đất nghiên cứu ở vụ Đông Xuân 2013 - 2014. Các công thức thí nghiệm bao gồm: (i) Bón đầy đủ đạm, lân, kali, canxi và magiê, (ii) Bón khuyết đạm, (iii) Bón khuyết lân; (iv) Bón khuyết kali, (v) Bón khuyết canxi, (vi) Bón khuyết magiê và (vii) Thực tế bón phân của nông dân. Kết quả thí nghiệm cho thấy đất phù sa được bồi cung cấp nhiều đạm và magiê cho cây bắp hơn đất phù sa không được bồi. Lượng N, P, K, Ca, Mg (kg N, P2O5, K2O, CaO, MgO ha-1) cung cấp là 84, 112, 152, 30, 75 kg ha-1 trên đất phù sa được bồi và 68, 116, 158, 46, 45 kg ha-1 trên đất phù sa không được bồi. Không bón một trong các dưỡng chất N, P, K, Ca và Mg đã làm giảm hấp thu N, P, K, Ca, Mg tương ứng đối với cây bắp lai trên đất phù sa được bồi và đất phù sa không được bồi tại đồng bằng sông Cửu Long. Cây bắp lai trồng trên đất phù sa được bồi lấy đi lượng dưỡng chất N và MgO lớn hơn trên đất phù sa không được bồi.

Nghiên cứu sử dụng mô hình kinh tế lượng - nhân tố khám phá (Exploratory Factor Analysis, EFA) để tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động khuyến nông trên địa bàn huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hoá. Số liệu phân tích được thu thập thông qua điều tra năm 2015 với 120 mẫu với 21 biến quan sát độc lập. Qua phân tích EFA, nghiên cứu đã tìm ra được 5 nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động khuyến nông ở Như Thanh, gồm: Chính sách khuyến nông; nội dung chương trình khuyến nông; nhất lượng giáo viên; cơ sở vật chất phục vụ khuyến nông; sự thấu hiểu cảm thông của cán bộ khuyến nông, trong đó yếu tố chính sách khuyến nông và cơ sở vật chất phục vụ khuyến nông là các yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất. Từ kết quả phân tích này, nghiên cứu đã đề xuất 4 nhóm giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác khuyến nông trên địa bàn nghiên cứu, gồm: Hoàn thiện các chính sách khuyến nông, đổi mới chương trình, nội dung các hoạt động đào tạo khuyến nông; tăng cường hỗ trợ vốn, đổi mới mô hình sản xuất nông nghiệp, tăng cường cơ chế xã hội hoá trong khuyến nông; tăng cường tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia hưởng ứng và ứng dụng các TBKT vào sản xuất nông nghiệp.

Sự tuân thủ các nguyên tắc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) là điều kiện cần thiết trong sản xuất nông nghiệp nói chung, sản xuất rau nói riêng, bởi vì nó có liên quan đến mức độ an toàn vệ sinh thực phẩm, sức khỏe con người, môi trường và hiệu quả kinh tế. Nghiên cứu này sử dụng kết quả khảo sát 99 hộ sản xuất rau trên địa bàn thành phố Thanh Hóa nhằm đánh giá thực trạng và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ nguyên tắc sử dụng thuốc BVTV. Phương pháp phân tích nhân tố khám phá (EFA) với 25 tiêu chí cụ thể được sử dụng để xác định sự ảnh hưởng của từng nguyên tắc đến việc tuân thủ của hộ. Kết quả phân tích cho thấy nhóm yếu tố sử dụng đúng thuốc tác động mạnh nhất đến sự tuân thủ, tiếp đến là nhóm yếu tố sử dụng đúng cách và nhóm yếu tố sử dụng đúng nồng độ và liều lượng. Vì vậy, để nâng cao việc tuân thủ nguyên tắc trong sử dụng thuốc BVTV, cần thiết phải tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn và quản lý giám sát việc sử dụng thuốc BVTV theo thứ tự ưu tiên tương ứng với mức độ ảnh hưởng của các nguyên tắc nêu trên.

Tôm là mặt hàng chủ lực đóng góp chính vào kim ngạch xuất khẩu thủy sản hàng năm của Việt Nam. Bài báo này phân tích hiệu quả sản xuất của các hộ nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng tại tỉnh Phú Yên. Mẫu khảo sát gồm 59 hộ nuôi với diện tích 45 ha, tỉ lệ khoảng 24% tổng diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh của Phú Yên. Kết quả nghiên cứu cho thấy mặc dù nghề nuôi này vẫn còn đủ khả năng sinh lợi để tiếp tục duy trì sản xuất nhưng sức hấp dẫn của nghề đã xuống thấp khi mức rủi ro tương đối cao và nhu cầu vốn sản xuất lớn. Nghề này đã bước vào trạng thái bão hòa, phần lớn lợi nhuận của ngành còn chưa được tính đến ảnh hưởng tiêu cực ra môi trường. Đây là thời điểm các nhà quản lý cần nghiên cứu và ban hành các chính sách nhằm từng bước nội sinh hóa chi phí môi trường vào quá trình sản xuất để hướng tới một nghề nuôi bền vững. Các hỗ trợ người nuôi như phát triển công nghệ, triển khai kỹ thuật nuôi và tiếp cận tín dụng cũng là những giải pháp cần được chú trọng.