Tập 17 Số 5 (2019)

Nhằm tăng cường hiệu lực và độ dài miễn dịch phòng bệnh viêm phổi cho lợn do vi khuẩn A. pleuropneumoniae, P. multocidavà S.suis gây ra của vacxin viêm phổi đa giá bổ trợ keo phèn, chúng tôi đã sử dụng bộ giống vi khuẩn sản xuất vacxinviêm phổi bổ trợ keo phèn vớicông nghệ lên men sục khí và chất bổ trợ nhũ dầu - IMS1313. Đã chế tạo được vacxinviêm phổi đa giá vô hoạt có bổ trợ nhũ dầu sử dụng phòng bệnh viêm phổi cho lợntừ 4 tuần tuổi.Vacxin đã được kiểm nghiệm chất lượng đạt tỷ lệ an toàn trên chuột và trên lợn là 100%. Bằng phương pháp công cường độc đã xác định được tỷ lệ bảo hộcủa vacxintrênlợn thí nghiệmđạt tỷ lệ trên 80,0%.Kết quả kiểm tra bằng phản ứng huyết thanh học cho thấy vacxin đạt hiệu giá kháng thể cao và kéo dài khi thử nghiệm trên lợn. Sau 4 tháng tiêm phòng, vacxin đạt hiệu giá kháng thể trung bình lớn hơn 4 log2 với những dòng vi khuẩn A. Pleuropneumoniaeserotype 2, 5a, 5b; P. multocidaserotype A, D và S. suistype 2.Vacxin đa giá vô hoạt nhũ dầu chế tạo được đạt chất lượng tốt theo tiêu chuẩn Việt Nam.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá ảnh hưởng của các phương pháp kích thích khác nhau đến hiệu quả sinh sản của ốc bươu đồng. Thí nghiệm được bố trí trong bể có kích thước (1×1×1 m), mật độ 15 cặp ốc/m2và mực nước trong bể ban đầu là 40 cm. Thí nghiệm 1 được bố trí với 4 phương pháp kích thích sinh sản: 1) Giảm 25% nước (D25); 2) Giảm 50% nước (D50); 3) Giảm 75% nước (D75) và 4) Giảm 100% nước (D100). Kết quả cho thấy tỷ lệốc tham gia sinh sản ở D75 đạt cao nhất (60,6%), kế tiếp D50 (58,3%) và khácbiệt(P<0,05) sovớiD25 hayD100. Ốc ở D75 sinh ra số tổ trứng và tần suất sinh sản (9,08 tổ/m2; 3,03 tổ/ngày/m2) cao hơn và khác biệt (P<0,05) so với D25 hay D100. Thí nghiệm 2, được bố trí với 4 phương pháp kích thích sinh sản: 1) Cấp thêm 25% nước (A25); 2) Cấp thêm 50% nước (A50); 3) Cấp thêm 75% nước (A75) và 4) Cấp thêm 100% nước (A100). Tỷ lệốc tham gia sinh sản ở A50(82,2%), cao hơn (P<0,05) so với A25 (66,7%) và A100 (64,4%). ỐcởA50 sinhrasốtổtrứngvà tầnsuấtsinhsản(12,3 tổ/m2; 4,11 tổ/ngày/m2) caohơn(P<0,05) sovớiA25 (10,1 tổ/m2; 3,33 tổ/ngày/m2) hayA100 (9,7 tổ/m2; 3,22 tổ/ngày/m2). Kíchthíchsinhsảnốcbằngcáchthay75% hoặccấpthêm50% nướctrongbểnuôivỗchohiệuquảsinhsảncaohơnsovớicác phươngphápkhác.

Mục đích của nghiên cứu là đánh giá hiệu quả của ba phương pháp xét nghiệm phân: phương pháp phù nổi dùng nước muối NaCl bão hòa (SG 1,18), phù nổi dùng đường (SG 1,27) và tập trung trứng Formol-Ether trong việc xác định trứng của giun sán và noãn nang đơn bào trên chó. 270 mẫu phân chó được thu thập ở một số địa điểm thuộc tỉnh Vĩnh Phúc, Thái Bình, Phú Thọ, Thái Nguyên, sau đó được xét nghiệm bằng các phương pháp trên. Kết quảxét nghiệm cho thấytỷ lệ nhiễm chung ký sinh trùng trên chó là 75,18%, gồm 12 loại mầm bệnh: sán lá (Heterophyids), giun tròn (Toxocara canis, Toxascaris leonina, Trichuris vulpis, Capillariasp., Strongyloides canisvà giun móc), sán dây (Dipyllidium caninum, Diphyllobothrium latum, Spirometrasp. và Taeniasp.) và cầu trùng Cystoisosporaspp. Giun móc (58,81%) và giun đũa T. canis(31,11%) là các mầm bệnh ký sinh chủ yếu. Phù nổi dùng đường cho hiệu quả cao nhất trong việc xác định trứng giun tròn và cầu trùng. Phù nổi dùng muối có hiệu quả xác định trứng giun tròn và cầu trùng thấp hơn sử dụng đường, nhưng cao hơn dùng Formaline-Ether. Phương pháp Formol-Ether có hiệu quả xác định trứng sán dây và trứng giun tròn chứa ấu trùng cao hơn các phương pháp còn lại, nhưng không xác định được cầu trùng.

Kích thước ổ đẻ là một tính trạng kinh tế quan trọng, nhưng có hệ số di truyền thấp (khoảng 0,1), mặt khác tính trạng này chỉ biểu hiện ở con cái khi con vật đã trưởng thành, vì vậy chọn lọc dựa vào kiểu hình sẽ kém hiệu quả. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra một số gen được coi là gen chính kiểm soát tính trạng kích thước ổ đẻ ở lợn, hai trong các gen đó là Estrogen receptor (ESR) và Prolactin receptor (PRLR). Ở gen ESR với 2 alen A và B,các công bố cho thấy vai trò tích cực của alen B; mặt khácở gen PRLR với 2 allen A và B,các công bố cho thấy vai trò tích cực của allen A. Việt Nam đã nhập các giống lợn Landrace và Yorkshire từ nước ngoài. Nghiên cứu này tìm ra cấu trúc di truyền gen ESR và PRLR trong 2 quần thể lợn Landrace và Yorkshire nuôi tại Công ty TNHH Lợn giống hạt nhânDABACO. Từ đó làm cơ sở đánh giá mối liên hệ của gen ESR và PRLR tới năng suất sinh sản của hai giống lợn này. Kết quả nghiên cứu cho thấy cả 3 kiểu gen AA, AB và BB của 2 gen ESR và PRLR đều xuất hiện trong 2 quần thể lợn. Tuy nhiên đối với gen ESR, tỷ lệ của alen B trong quần thể Landrace (0,184) kháthấp còn ở quần thể Yorkshire (0,655) cao. Đặc biệt tỷ lệ thể đồng hợp BB chỉ là0,041 ở Landrace, trong khi ở Yorkshire là 0,413. Đối với gen PRLR thì cả tần số gen và tần số kiểu gen khá cân bằng giữa 2 alen A và B trên cả 2 giống. Tần số gen của alen A ở Landrace là 0,483; ở Yorkshire là 0,516 và tần số gen của alen B ở Landrace là 0,517; ở Yorkshire là 0,484.

Chỉ số Jaccard là một chỉ số trong thống kê dùng để so sánh độ giống nhau và sự đa dạng giữa các bộ mẫu. Trong bài báo này chúng tôi đề xuất một độ đo tương tự mới giữa các tập mờ bức tranh dựa trên chỉ số Jaccard.Sau đó chúng tôi đưa ra một số ví dụ cho thấy độ đo tương tự mới đã khắc phục được những hạn chế của các độ đo tương tự đã có. Cuối cùng chúng tôi sử dụng độ đo tương tự mới vào bài toán phân cụm dữ liệu.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá ảnh hưởng của các thông số công nghệ đến thời gian sấy và chi phí/tiêu thụ năng lượng riêng trên máy sấy tháp kênh dòng thẳng. Qua nghiên cứu thực nghiệm đơn yếu tố cho thấy nhiệt độ tác nhân sấy phân bố khoảng 75-95C và vận tốc dòng tác nhân sấy phân bố trong khoảng 1,65-2,25 m/s. Sử dụng quy hoạch hóa thực nghiệm với 3 thông số đầu vào (nhiệt độ sấy, vận tốc dòng tác nhân sấy và độ ẩm vào của nguyên liệu) tác động tới 2 hàm mục tiêu là: thời gian sấy nhỏ nhất và chi phí/tiêu thụ năng lượng riêng thấp nhất. Kết quả đã tìm được các thông số công nghệ tối ưu là nhiệt độ sấy 87,52C, vận tốc dòng tác nhân sấy 1,9 m/s và độ ẩm vào của nguyên liệu 58,68% cho hàm mục tiêu đạt thời gian sấy 47,88805 giờ và chi phí năng lượng riêng đạt 1,18475 kWh/kg H2O.

Cây dược liệu tại Tây nguyên đang bắt đầu được đưa vào trồng trọt. Để phát triển nguồn dược liệu theo hướng hàng hóa, điều tra đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp là nhiệm vụ quan trọng. Nghiên cứu sử dụng công cụ thu thập số liệu thứ cấp, phỏng vấn người dân, phương pháp chuyên gia. Mỗi tỉnh điều tra 2 huyện, mỗi huyện điều tra hai xã, kết hợp với khảo sát thực địa. Kết quả điều tra chỉ ra để phát triển dược liệu bền vững cần có những nghiên cứu về giống, qui hoạch vùng trồng, kỹ thuật canh tác phù hợp, qui trình sơ chế, bảo quản và chế biến sản phẩm hàng hóa; có chính sách khuyến khích nông dân, doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị dược liệu. Phát triển các cây dược liệu bản địa của Tây Nguyên như Sâm Ngọc linh(Panax vietnamensisHa et Grushv), Đẳng sâm (Codonopsis javanica(Blume) Hook. f. & Thoms), Ngũ vị tử (Schisandra sphenantheraRedh &Wils) và Giảo cổ lam (Gynostemma pentaphyllum Thunb. Makino). Bên cạnh đó, nên phát triển các vùng trồng các loại cây dược liệu ôn đới như Actiso (Cynara scolymusL.) đươngquy Nhật Bản (Angelica acutilobaKitagawa)... Đồng thời mở rộng diện tích các cây thích ứng với trồng xen như Nghệ (Curcuma longaL.), Gừng (Zingiber officinaleRosc). Ở vùng đất giữa Tây Nguyên nên phát triển các cây có giá trị hàng hóa như Trinh nữ hoàng cung (Crinum latifoliumL.), Hương nhu (Ocimum gratissimumL.); Quan tâm thử nghiệm các cây dược liệu khác như Đinh lăng (Polyscias fruticosa Harms), Sachi inchi (Plukenetia volubilisL.).

Dựa trên phân tích thực trạng rủi ro, quản lý rủi ro bệnh dịch trong nuôi tôm ven biển tỉnh Nam Định để đề xuất phương hướng tăng cường quản lý rủi ro bệnh dịch trên tôm trong thời gian tới. Nghiên cứu được tiến hành tại 3 huyện ven biển là Giao Thuỷ, Hải Hậu và Nghĩa Hưng thông qua điều tra 120 hộ nuôi tôm, đặt sổ ghi chép 910 lượt ao nuôi… để phân tích mức độ xuất hiện, thiệt hại của rủi ro bệnh dịch và biện pháp quản lý rủi ro dịch bệnh của các hộ nuôi tôm. Diệntích nuôi tôm giảm từ 3.632 ha năm 2010 xuống còn 2.834 ha năm 2016 tại Nam Định, tương ứng giảm từ 59,52% (2010) xuống 45,30% (2016) so với tổng diện tích nuôi trên nước mặn lợ.Trên 80% số ao nuôi tôm của vụ nuôi 2015-2016bị thiệt hại do bệnh dịch. Để quản lý rủi ro bệnh dịch trong nuôi tôm ven biển của hộ nông dân,tỉnh Nam Định cần tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước trong quy hoạch vùng nuôi, đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng, nâng cao năng lực của người nuôi, tổ chức sản xuất theo quy chuẩn, kiểm soát chất lượng đầu vào - đầu ra, phát triển thị trường tài chính, bảo hiểm nông nghiệp, thúc đẩy liên kết trong sản xuất - tiêu thụ tôm, hình thành chuỗi giá trị với sản phẩm tôm nuôi trong thời gian tới.

Liên kết trong kinh doanh nông nghiệp ở Việt Namrất hạn chế do nhiều nguyên nhân, một trong số đó là thiếu các cơ sở khoa học liên quan. Mục đích của nghiên cứu này nhằm hệthống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp. Phương pháp nghiên cứu chủ yếu là tập hợp, lựạ chọn, đánh giá các thông tin thứ cấp để hệ thống hóa thành lý luận và bài học thực tiễn. Kết quả nghiên cứu bao gồm: (i) Hệ thống hóa một số lý luận về liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp như khái niệm, phân loại, cơ chế, nguyên tắc, nội dung, yếu tố ảnh hưởng; (ii) Tổng kết kinh nghiệm của 4 nước và 8 tỉnh của Việt Nam từ đó rút ra 6 bài học cho liên kết thành công là cơ chế chính thức, hình thức trực tiếp, tự nguyên, đa dạng, hỗ trợ từ doanh nghiệp, đảm bảo vật chất chonông dân và vai trò nhà nước; (iii) Đề xuất một số hướng nghiên cứu vớiViệt Namnhưhoàn thiện lý luận, tổng kết kinh nghiệm, quản lý nhà nước, lý do thất bại, tăng cường năng lực cho hộ nông dân và doanh nghiệp.

Tây Bắc là địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng về an ninh, quốc phòng, kinh tế và môi trường. Nhiều chính sách hỗ trợ nông nghiệp được thực hiện tại Tây Bắc như hỗ trợ cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất, thị trường. Mặc dù vậy, tỷ lệ nghèo của vùng hiện cao nhất trên cả nước, gấp hơn 3 lần tỷ lệ bình quân chung và được coi là “lõi nghèo”. Số liệu từ báo cáo của Chính phủ, 6 tỉnh vùng Tây Bắc và số liệu điều tra cho thấy các chính sách đã mang lại những cải thiện rõ rệt trong sản xuất nông -lâm nghiệp của vùng trong việc tăng năng suất cây trồng, khôi phục rừng và tăng độ che phủ rừng, tăng thu nhập của hộ nông dân, giảm nghèo, tăng GDP. Tuy nhiên, các chính sách chỉ tập trung hỗ trợ đầu vào sản xuất, chưa chú trọng đầu ra, khuyến nông, đa dạng sinh kế dựa vào rừng do vậy chưa khai thác hết lợi thế của Tây Bắc.