ĐẶC ĐIỂM CẤU TRÚC QUẦN XÃ BỌ CHÂN CHẠY(CARABIDAE) VÀ XÁC ĐỊNH CÁC LOÀI CHỈ THỊ SINH HỌC CHO CÁC KIỂU SỬ DỤNG ĐẤTTẠI KHU DỰ TRỮ THIÊN NHIÊN HỮU LIÊN, LẠNG SƠN

Ngày nhận bài: 07-10-2020

Ngày duyệt đăng: 29-01-2021

DOI:

Lượt xem

0

Download

0

Số: Tập 19 Số 7 (2021)

Chuyên mục:

NÔNG HỌC

Cách trích dẫn:

Bắc, B., & Thư, L. (2024). ĐẶC ĐIỂM CẤU TRÚC QUẦN XÃ BỌ CHÂN CHẠY(CARABIDAE) VÀ XÁC ĐỊNH CÁC LOÀI CHỈ THỊ SINH HỌC CHO CÁC KIỂU SỬ DỤNG ĐẤTTẠI KHU DỰ TRỮ THIÊN NHIÊN HỮU LIÊN, LẠNG SƠN. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 19(7), 853–862. http://testtapchi.vnua.edu.vn/index.php/vjasvn/article/view/856

ĐẶC ĐIỂM CẤU TRÚC QUẦN XÃ BỌ CHÂN CHẠY(CARABIDAE) VÀ XÁC ĐỊNH CÁC LOÀI CHỈ THỊ SINH HỌC CHO CÁC KIỂU SỬ DỤNG ĐẤTTẠI KHU DỰ TRỮ THIÊN NHIÊN HỮU LIÊN, LẠNG SƠN

Bùi Văn Bắc (*) 1 , Lê Minh Thư 1

  • 1 Đại học Lâm nghiệp, Xuân Mai, Chương Mỹ, Hà Nội

    • Từ khóa

    Bọ chân chạy, loài chỉ thị sinh học, hệ sinh thái núi đá vôi, Khu Dự trữ Thiên nhiên Hữu Liên

    Tóm tắt


    Nghiên cứu xác định sự sai khác về thành phần loài và cấu trúc quần xã bọ chân chạy giữa các kiểu sử dụng đất thuộc hệ sinh thái núi đá vôi tại Khu Dự trữ Thiên nhiên Hữu Liên (Lạng Sơn). Bẫy hố được sử dụng để thu thập bọ chân chạy. Tổng cộng 80 bẫy hố được thiết lập và phân bố đều qua bốn kiểu sử dụng đất chính tại khu vực: đất nông nghiệp, đồng cỏ, rừng trồng keo (10 năm) và rừng tái sinh (15 năm). Kết quả ghi nhận được 24 loài hình thái bọ chân chạy từ 477 cá thể. Sinh cảnh nông nghiệp (cánh đồng ngô) ghi nhận số lượng cá thể, số lượng loài và tính đa dạng các loài bọ chân chạy cao nhất. Cấu trúc quần xã bọ chân chạy khác nhau có ý nghĩa thống kê giữa các kiểu sử dụng đất. Phân tích đo lường đa hướng NMDS đã phân tách rõ rệt quần xã bọ chân chạy giữa sinh cảnh nông nghiệp và sinh cảnh rừng. Lớp thảm mục ảnh hưởng quyết định tới cấu trúc quần xã bọ chân chạy tại khu vực. Nghiên cứu bước đầu xác định được bốn loài bọ chân chạy làm sinh vật chỉ thị cho sinh cảnh nông nghiệp dựa vào phân tích giá trị chỉ thị sinh học (IndVal), bao gồm: Pheropsophus jessoensis Morawitz, 1862, Chlaenius pleuroderusChaudoir, 1883, Harpalus indicusBates, 1891 và Chlaenius flavofemoratusLaporte, 1834.

    Tài liệu tham khảo

    Anichtchenko A. & Kirschenhofer E. (2017). To the knowledge of Oriental species of subgenus PseudochlaeniellusJeannel (Coleoptera, Carabidae, Chlaenius). Zootaxa. 4231 (2): 187-202.

    Anon (1990). Investment plan for Huu Lien Nature Reserve, Huu Lung district, Lang Son Province. Lang Son Provincial People’s Committee, Lang Son.

    Azadbakhsha S. & Kirschenhofer E. (2019). A new species and subspecies of genus ChlaeniusBonelli, 1810 with remark on the taxonomic position of HaplochlaeniusLutshnik, 1933 and VachiniusCasale, 1984 and a new synonym of subgenus MacrochlaenitesKuntzen, 1919 (Coleoptera, Carabidae, Chlaeniini). Oriental Insects. 53(4): 1-22.

    Brower J.E., Zar J.H. & Von-Ende C.N. (1998). Field and laboratory methods for general ecology, 4thed. Boston, WCB. McGraw-Hill.

    Bui Van Bac, Ziegler T. & Bonkowski M. (2020). Morphological traits reflect dung beetle response to land use changes in tropical karst ecosystems of Vietnam. Ecological Indicators. 108:1-9.

    Do Tuyet (2001). Characteristics of karst ecosystems of Vietnam and their vulnerability to human impact. Acta Geologica Sinica. 75: 325-329.

    Do Y. & Joo G.J. (2013). The effect of fragmentation and intensive management on carabid beetles in coniferous forest. Applied Ecology and Environmental Research. 11: 451-461.

    Dufrene M. & Legendre P. (1997). Species assemblages and indicator species: the need for a flexible asymmetrical approach. Ecological Monographs. 67(3): 345-366.

    Fedorenko D.N. (2014). New species of bombardier beetles of the genera Brachinusand Pheropsophus(Coleoptera: Carabidae: Brachininae) from Vietnam. Zoosystematica Rossica. 22(2): 271-284.

    Fujita A., Maeto K., Kagawa Y. & Ito N. (2008). Effects of forest fragmentation on species richness and composition of ground beetles (Coleoptera: Carabidae and Brachinidae) in urban landscapes. Entomological Science. 11: 39-48.

    Furey N.M., Mackie I.J. & Racey P.A. (2010). Bat diversity in Vietnamese limestone karst areas and the implications of forest degradation. Biodiversity and Conservation. 19: 1821-1838.

    Gaublomme E., Hendrickx F., Dhuyvetter H. & Desender K. (2008). The effects of forest patch size and matrix type on changes in carabid beetle assemblages in an urbanized landscape. Biological Conservation. 141: 2585-2596.

    Hrdlička J. (2009). Contribution to the tribe Brachinini (Coleoptera: Carabidae) - III. Six new species of genus Brachinusfrom S.E. Palaearctic and Oriental region. Studies and reports of District Museum Prague-East Taxonomical Series. 5(1-2): 103-114.

    Hrdlička J. (2017). A contribution to the tribe Brachinini (Coleoptera: Carabidae) - VII. New species and new records of Brachininifrom India, Laos, Vietnam and Indonesia, with nomenclatural and taxonomical notes. Studies and Reports Taxonomical Series. 13(2): 335-355.

    Hrdlička J. (2019). A contribution to the tribe Brachinini (Coleoptera: Carabidae) - VIII. A new species of Brachininifrom South and South-East Asia and New Guinea. Studies and Reports Taxonomical Series. 15(1): 75-89.

    Jung J.K., Lee S.K., Lee S. & Lee J.H. (2018). Trait-specific response of ground beetles (Coleoptera: Carabidae) to forest fragmentation in the temperate region in Korea. Biodiversity and Conservation. 27: 53-68.

    Kataev B.M. & Liang H. (2015). Taxonomic review of Chinese species of ground beetles of the subgenus Pseudoophonus(genus Harpalus) (Coleoptera: Carabidae). Zootaxa. 3920(1): 001-039.

    Kataev B.M. (1997). Ground-beetles of the genus Harpalus Latreille, 1802 (Insecta, Coleoptera, Carabidae) from East Asia. Steenstrupia. 23: 123-160.

    Kataev B.M. (2014). Systematic and nomenclatorial notes on some taxa of Zabrini and Harpalini from the Palaearctic, Oriental and Australian regions (Coleoptera: Carabidae). Proceedings of the Zoological Institute RAS. 318(3): 252-267.

    Kirschenhofer E. (2010). New and little-known species of Carabidae from the Middle East and Southeast Asia (Coleoptera: Carabidae: Brachinini, Lebiini). Annales Historico-naturales Musei Nationalis Hungarici. 102: 1-40.

    Knapp M., Seidl M., Knappová J., Macek M. & Saska P. (2019). Temporal changes in the spatial distribution of carabid beetles around arable field-woodlot boundaries. Scientific Reports. 9.

    Lê Anh Sơn, Trần Ngọc Lân & Vũ Quang Côn (2013a). Thành phần loài bọ chân chạy bắt mồi (Coleoptera: Carabidae) ở vùng đồng bằng tỉnh NghệAn.Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. 212(5): 50-54.

    Lê Anh Sơn, Trần Ngọc Lân & Vũ Quang Côn (2013b). Đặc điểm sinh học, sinh thái học của bọ Chân chạy bắt mồi Chlaenius inopsChaudoir (Coleoptera: Carabidae). Tạp chí Sinh học.350(2): 163-167.

    Lê Anh Sơn, Vũ Quang Côn & Trần Ngọc Lân (2014). Biến động mật độ của sâu hại cánh vảy (Lepidopera) và cánh cứng bắt mồi chân chạy (Coleopera: Carabidae) trên cánh đồng lạc ở vùng đồng bằng tỉnh Nghệ An, 2011, Hội nghị côn trùng học Quốc gia lần thứ 8. 541-546.

    Lê Doãn Anh, Huỳnh Văn Kéo, Lê Thị Diên & Phạm Trọng Trí (2013). Nghiên cứu đa dạng sinh học bọ chân chạy (Carabidae) tại Vườn Quốc gia Bạch Mã. Tạp chí Khoa học Công nghệ Việt Nam. 12: 56-60.

    Matalin A.V. & Wiesner J. (2016). On the distribution and taxanomy of the tiger beetle genus Therates Latreille, 1816 (Coleoptera, Carabidae: Cicindelinae) from Vietnam. Far Eastern Entomologist. 327: 8-13.

    Matalin A.V. (2015). A new species of tiger beetles of genus Cylindera Westwood, 1831 (Coleoptera, Carabidae: Cicindelinae) from northern Vietnam. Journal of Asia-Pacific Entomology. 18: 409-412.

    Nguyễn Thị Thanh & Nguyễn Thị Huyền (2013). Thành phần côn trùng bắt mồi trên rau họ cải ở tỉnh Nghệ An. Hội nghị Khoa học toàn quốc về sinh thái và tài nguyên sinh vật lần thứ 5. 696-701.

    Niemelä J. (2001). Carabid beetles (Coleoptera, Carabidae) and habitat fragmentation: a review. European Journal of Entomology. 98: 127-132.

    Park J.K., Dam Huu Trac & Will K. (2006). Carabaeidae from Vietnam (Coleoptera). Journal of Asia-Pacific Entomology. 9(2): 85-105.

    QodriA.,RaffiudinR. & Noerdjito W.A. (2016). Diversity and Abundance of Carabidae and Staphylinidae (Insecta: Coleoptera) in Four Montane Habitat Types on Mt. Bawakaraeng, South Sulawesi. HAYATI Journal of Biosciences. 23: 22-28.

    Rainio J. & Niemelä J. (2003). Ground beetles (Coleoptera: Carabidae) as bioindicators. Biodiversity & Conservation. 12: 487-506.

    Tian M. & Deuve T. (2015). Four new Brachinus species(Coleoptera: Carabidae: Brachininae) from Indo-Burma Region. Oriental Insects. 49(3-4): 233-242.

    Wiesner J., Bandinelli A. & Matalin A. (2017). Notes on the tiger beetles (Coleoptera: Carabidae: Cicindelinae) of Vietnam. 135. Contribution towards the knowledge of Cicindelinae. Insecta Mundi. 0589: 1-131.

    Zhu P., Shi H. & Liang H. (2018). Four new species of Lesticus(Carabidae, Pterostichinae) from China and supplementary comments on the genus. ZooKeys. 782: 129-162.