XÁC ĐỊNH PHƯƠNG THỨC LAN TRUYỀN CỦA SRILANKAN CASSAVA MOSAIC VIRUS (SLCMV) GÂY BỆNH KHẢM LÁ SẮN Ở VIỆT NAM

Ngày nhận bài: 30-09-2020

Ngày duyệt đăng: 05-01-2021

DOI:

Lượt xem

0

Download

0

Số: Tập 19 Số 2 (2021)

Chuyên mục:

NÔNG HỌC

Cách trích dẫn:

Hoạt, T., Hiểu, N., Huy, N., & Huy, N. (2024). XÁC ĐỊNH PHƯƠNG THỨC LAN TRUYỀN CỦA SRILANKAN CASSAVA MOSAIC VIRUS (SLCMV) GÂY BỆNH KHẢM LÁ SẮN Ở VIỆT NAM. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 19(2), 206–214. http://testtapchi.vnua.edu.vn/index.php/vjasvn/article/view/789

XÁC ĐỊNH PHƯƠNG THỨC LAN TRUYỀN CỦA SRILANKAN CASSAVA MOSAIC VIRUS (SLCMV) GÂY BỆNH KHẢM LÁ SẮN Ở VIỆT NAM

Trịnh Xuân Hoạt (*) 1 , Nguyễn Chí Hiểu 2 , Ngô Quang Huy 1 , Nguyễn Đức Huy 3

  • 1 Viện Bảo vệ thực vật
  • 2 Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên
  • 3 Khoa Nông học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam

    • Từ khóa

    Bemisiatabaci, SriLankancassavamosaicvirus(SLCMV), ManihotesculentaCrantz

    Tóm tắt


    NghiêncứunàyđượcthựchiệnnhằmđánhgiáphươngthứclantruyềncủaSriLankancassavamosaicvirus(SLCMV) gâybệnhkhảmlásắnở Việt Nam.LoàibọphầntrắngBemisiatabaciđượcnhânnuôitronglồnglướicáchlycôntrùngtrongvòng8tuầnđểtạoquầnthểbọphấntrắngkhôngmangSLCMVphụcvụthínghiệmlâynhiễmnhântạo.Sốlượngcáthểbọphấntrắngthảlêncâysắnconsạchbệnhlà5,10và20con/cây;vàthờigianchíchtruyềnlà2,6,12và24h.Mỗicôngthứcthínghiệmđượctiếnhànhvới10câyđượclặplại3lần.Đểxácđịnhphươngthứclantruyềnquahomgiống,homgiốngtừcâybiểuhiệntriệuchứngbệnhvàhomgiốngtừcáccâykhôngbiểuhiệntriệuchứngbệnhcủacácgiốngKM94,HL-S11vàKM419thutạiĐồngNaiđượctrồngrongchậuvạitrongđiềukiệnnhàlướicáchlybọphấntrắngvàxácđịnhtỷlệcâybiểuhiệntriệuchứngvàthờigianủbệnh.Kếtquảchothấy,khilâynhiễmvớisốlượngbọphấntrắngvàthờigianchíchtruyềnkhácnhauthìtỷlệcâybiểuhiệntriệuchứngbệnhviruskhảmlásắndaođộngtừ25,0-90,0%.Thờigianủbệnhtrungbìnhtừ20đến25ngày.Sau20-30ngàytrồngcácgiốngKM94,HL-S11vàKM419mọctừhombịnhiễmbệnhđãtriệuchứngđặctrưngcủabệnhvirútkhảmlá.Trongkhiđó,tạicôngthứcsửdụnghomgiốngsạchbệnh,khôngghinhậnsựxuấthiệncủatriệuchứngbệnh.Tấtcảcáccâythínghiệmđềuđượclấymẫu,chiếtsuấtDNAvàchạyPCRbằngcặpprimerSLCMV-A-F1/SLCMV-A-R2vàphântíchtrìnhtựgen.KếtquảđãkhẳngđịnhtấtcảcáccâybiểuhiệutriệuchứngsaukhilâynhiễmđềumangloàiSLCMV.NghiêncứunàyđãcungcấpthôngtinquantrọngvềphươngthứclantruyềnbệnhviruskhảmlásắntạiViệtNamthôngquahomgiốngvàbọphấntrắng(B.tabaci)phụcvụcôngtácquảnlýbệnhhiệuquảtạiViệtNam.

    Tài liệu tham khảo

    Backus E.A., Cline A.R., Ellerseick M.R.&SerranoM.S.(2007).Lygushesperus(Hemiptera:Miridae)feedingoncotton:Newmethodsandparametersforanalysisofnonsequentialelectricalpenetrationgraphdata.AnnalsoftheEntomologicalSocietyofAmerica.100:296-310.

    Bock K.R. & Harrison B.D.(1985).Africancassavamosaicvirus.AABDescriptionsofPlantViruses. 297.

    Chi Y., Pan L.L., Bouvaine S., Lieu Y.Q.,LiuS.S., Seal S. & Wang X W.(2019).DifferentialtransmissionofSriLankancassavamosaicvirusbythreecrypticspeciesofthewhiteflyBemisiatabacicomplex.Virology.540:141-149.

    CzosnekH.&RubinsteinG.(1997).Long-termassociationoftomatoyellowleafcurlviruswithitswhiteflyvectorBemisiatabaci:Effectontheinsecttransmissioncapacity,longevityandfecundity.JournalofGeneralVirology.78:2683-2689.

    ElizabethA.,ManuelP.J.,FernandoM.J.,BertacciniA.,ThanhN.D.,HoatT.X.(2013).Detectionandidentificationof“CandidatusPhytoplasmaasteris”-relatedphytoplasmasassociatedwithawitches’broomdiseaseofcassavainVietnam.PhytopathogenicMollicutes.3(2):77-81.

    FereresA.&MorenoA.(2009).Behaviouralaspectsinfluencingplantvirustransmissionbyhomopteraninsects.VirusResearch.141:158-168.

    Hahn S.K., Terry E.R.&LeuschnerK.(1980).Breedingcassavaforresistancetocassavamosaicdisease.Euphytica.29:673-683.

    HarrisonB.D.,LennonA.M.,MassalskiP.R.,RobinsonD.J.&ThomasJ.E.(1987).Geographicalvariationingeminivirusisolatesassociatedwithcassavamosaicdisease.ReportoftheScottishCropResearchInstitutefor1986,179-180.

    JoseA.,MakeshkumarT.&EdisonS.(2011).SurveyofcassavamosaicdiseaseinKerala.JournalofRootCrops.37:41-47.

    KumarS.,StecherG.&TamuraK.(2016).MEGA7:MolecularEvolutionaryGeneticsAnalysisVersion7.0forBiggerDatasets.MolecularBiologyandEvolution.33:1870-1874.

    Legg J.P., French R., Rogan D., Okao-Okuja G. & Brown J. K. (2002). A distinct, invasive Bemisia tabaci(Gennadius) (Hemiptera: Sternorrhyncha: Aleyrodidae) genotype cluster is associated with the epidemic of severe cassava mosaic virus disease in Uganda. Molecular Ecology. 11: 1219-1229.

    Legg J.P., Jeremiah S.C., Obiero H.M., Maruthi M.N., Ndyetabula I., Okao-Okuja G., Bouwmeester H., Bigirimana S., Tata-Hangy W., Gashakai G., Mkamiloj G., Alicai T. & Lava Kumar P. (2011). Comparing the regional epidemiology of the cassava mosaic and cassava brown streak virus pandemics in Africa. Virus Research. 159: 161-170.

    Legg J.P., Shirima R., Tajebe L.S.,GuastellaD.,BonifaceS.,JeremiahS.,NsamiE.,ChikotiP.&RapisardaC.(2014).BiologyandmanagementofBemisiawhiteflyvectorsofcassavaviruspandemicsinAfrica.PestManagementScience.70(10):1446-1453.

    Mai Văn Quân, Nguyễn Đức Thành, Vũ Duy Hiện, Ngô Gia Bôn, Nguyễn Gia Huy & Trịnh Xuân Hoạt (2014). Xác định bệnh thán thư hại sắn tại phía Nam Việt Nam. Tạp chí Bảo vệ thực vật. 3: 32-36.

    Martin J.H.,MifsudD.,&RapisardaC.(2000).Thewhiteflies(Hemiptera:Aleyrodidae)ofEuropeandMediterraneanBasin.BulletinofEntomologicalResearch.90:407-448.

    Maruthi M.N., Hillocks R.J., Mtunda K., Raya M.D.,Muhanna M., Kiozia H. & Thresh J.M.(2005).TransmissionofCassavabrownstreakvirusbyBemisiatabaci.JournalofPhytopathology.153:307-312.

    MinatoN.,SokS.,ChenS.,DelaquisE.,PhirunI.ViXuanLe,DharaniD.Burra,JonathanC.Newby,KrisA.G.Wyckhuys,StefdeHaan(2019).SurveillanceforSriLankancassavamosaicvirus(SLCMV)inCambodiaandVietnamoneyearafteritsinitialdetectioninasingleplantationin2015.PLoSOne14,e212780.https://doi.org/10.1371/journal.pone.0212780.

    NgoQuangHuy,MaiVanQuan,LeQuangMan,DuongThiNguyen& TrinhXuanHoat(2019).Identificationofcassavabacterialblight-causingXanthomonasaxonopodispv.manihotisbasedonrpoDandgyrBgenes.VietnamJournalofScience, Technology and Engineering. 61(1):30-35.

    Nguyễn Thị Thủy, Phạm Duy Trọng, Phạm Văn Sơn, Đặng Thị Lan Anh, Nguyễn Thị Mai Lương & Hà Thị Kim Thoa (2019). Một số đặc điểm sinh vật học của rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihotiMatile-Ferrero (Homoptera: Pseudococcidae) hại cây sắn tại Phú Yên. Tạp chí Bảo vệ thực vật. 3: 37-41.

    NjorogeM.K.,KilaloD.C.,MianoD.W.&MutisyaD.L.(2016).Whitefliesspeciesdistributionandabundanceoncassavaindifferentagro-ecologicalzonesofKenya.JournalofEntomologyandZoologyStudies.4:258-262.

    Njoroge M.K., Mutisya D.L., Miano D.W. & Kilalo D.C.(2017).Whiteflyspeciesefficiencyintransmittingcassavamosaicandbrownstreakvirusdiseases.CogentBiology.3:1311499.https://doi.org/10.1080/23312025.2017.1311499.

    Shah M.M.,ZhangS.&LiuT.(2015).Whitefly,hostplantandparasitoid:Areviewontheirinteractions.AsianJournalofAppliedScienceandEngineering.4:47-60.

    Uke A., Hoat T.X., Quan M.V., Liem N.V., Ugaki M. & Natsuaki K.T.(2018).FirstReportofSriLankancassavamosaicvirusInfectingCassavainVietnam.PlantDisease.102(12).2669.https://doi.org/10.1094/PDIS-05-18-0805-PDN.

    Wang H.L., Cui X.Y., Wang X.W., Liu S.S., Zhang Z.H. & Zhou X.P.(2016).FirstreportofSriLankancassavamosaicvirusinfectingcassavainCambodia.PlantDisease.100(5):1029-1029.https://doi.org/10.1094/PDIS-10-15-1228-PDN