Ngày nhận bài: 12-11-2019
Ngày duyệt đăng: 22-03-2020
DOI:
Lượt xem
Download
Cách trích dẫn:
MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ, BỆNH LÝ VÀ CHẨN ĐOÁN BỆNH KOI HERPES VIRUS (KHV) TRÊN CÁ CHÉP NUÔI TẠI MIỀN BẮC VIỆT NAM
,
Đào Lê Anh
4
,
Nguyễn Thị Lan
4
,
Kim Văn Vạn
3
Từ khóa
Koi herpes virus, dịch tễ, bệnh lý, cá chép, Việt Nam
Tóm tắt
Mục đích của nghiên cứu này là tìm ra một số đặc điểm dịch tễ, bệnh lý và phương pháp chẩn đoán bệnh KHV trên cá chép nuôi ở Việt Nam. Tiến hành điều tra 207 hộ nuôi cá với 294 ao nuôi tại 5 tỉnh phía Bắc và tiến hành thu mẫu cá bệnh để theo dõi đặc điểm triệu chứng, bệnh tích và xác định tác nhân gây bệnh bằng phương pháp PCR. Kết quả nghiên cứu cho thấy hình thức nuôi ghép là hình thức nuôi chính (chiếm 89,6%), với tỷ lệ ghép của cá chép là 31%. Cá thường xuất hiện bệnh ở các tháng trước và sau tết âm lịch và có các biểu hiện hô hấp khó khăn, bơi lờ đờ, mang nhiều nhớt và bị hoại tử, tuột vảy, xuất huyết, gan thận sưng và nội tạng dính vào xoang bụng. Tỷ lệ ao nuôi cá chép bị bệnh do virus KHV chiếm 37,1%, với 70 mẫu cá thu từ các ao bị bệnh đều nhiễm KHV sau khi giám định bằng PCR.
Tài liệu tham khảo
Bergmann S., Kempter J., Sadowski J. & Fichtner D. (2006). First detection, confirmation and isolation of koi herpesvirus (KHV) in cultured common carp (Cyprinus carpioL.) in Poland. Bulletin-european Association of Fish Pathologists.26: 97.
Bergmann S., Lutze P., Schütze H., Fischer U., Dauber M., Fichtner D. & Kempter J. (2010). Goldfish (Carassius auratus) is a susceptible species for koi herpesvirus (KHV) but not for KHV disease (KHVD). Bulletin of the European Association of Fish Pathologists.30: 74-84.
Bergmann S.M., Sadowski J., Kiełpiński M., Bartłomiejczyk M., Fichtner D., Riebe R., Lenk M. & Kempter J. (2010) Susceptibility of koi × crucian carp and koi× goldfish hybrids to koi herpesvirus (KHV) and the development of KHV disease (KHVD). Journal of Fish Diseases.33: 267-272.
Bergmann S., Schütze H., Fischer U., Fichtner D., Riechardt M., Meyer K., Schrudde D. & Kempter J. (2009). Detection of koi herpes virus (KHV) genome in apparently healthy fish. Bulletin of the European Association of Fish Pathologists.29: 145-152.
Garver K.A. Al-Hussinee L., Hawley L.M., Schroeder T., Edes S., LePage V., Contador E., Russell S., Lord S. & Stevenson R.M. (2010). Mass mortality associated with koi herpesvirus in wild common carp in Canada. Journal of Wildlife Diseases.46: 1242-1251.
Gilad O., Yun S., Zagmutt-Vergara F.J., Leutenegger C.M., Bercovier H. & Hedrick R.P. (2004). Concentrations of a Koi herpesvirus (KHV) in tissues of experimentally-infected Cyprinus carpio koi as assessed by real-time TaqMan PCR. Diseases of aquatic organisms.60: 179-187.
Grimmett S.G., Warg J.V. Getchell R.G., Johnson D.J. & Bowser P.R. (2006). An unusual koi herpesvirus associated with a mortality event of common carp Cyprinus carpio in New York State, USA. Journal of wildlife diseases.42: 658-662.
Hà Ký &Bùi QuangTề (2007). Ký sinh trùng cá nước ngọt Việt Nam. Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật. tr. 10-16.
Haenen O. &Engelsma M. (2004). Global distribution of KHV with particular reference to Europe.Paper presented at the International Workshop on Koi Herpesvirus, London.
Haramoto E., Kitajima M., Katayama H. & Ohgaki S. (2007) Detection of koi herpesvirus DNA in river water in Japan. Journal of fish diseases.30: 59-61.
Hatai K. (1980) Studies on pathogenic agents of saprolegniasis in fresh water fishes. Spec. Rep. Nagasaki Pref. Inst. Fish.8: 1-95.
Hedrick R., Gilad O., Yun S., Spangenberg J., Marty G., Nordhausen R., Kebus M., Bercovier H. & Eldar A. (2000).A herpesvirus associated with mass mortality of juvenile and adult koi, a strain of common carp. Journal of Aquatic Animal Health.12: 44-57.
Hoai T.D., Trang T.T., Van Tuyen N., Giang N.T.H. & Van Van K. (2019) Aeromonas veroniicaused disease and mortality in channel catfish in Vietnam. Aquaculture.513: 734425.
Ito T., Sano M., Kurita J., Yuasa K. & Iida T. (2007) Carp larvae are not susceptible to koi herpesvirus. Fish Pathology.42: 107-109.
Kempter J., Kielpinski M., Panicz R., Sadowski J., Myslowski B. & Bergmann S. (2012). Horizontal transmission of koi herpes virus (KHV) from potential vector species to common carp. Bull Eur Assoc Fish Pathol.32: 212-219.
Kempter J.,, Sadowski J., Schütze H., Fischer U., Dauber M., Fichtner D., Panicz R. & Bergmann S.M. (2009) Koi herpes virus: do acipenserid restitution programs pose a threat to carp farms in the disease-free zones? Acta Ichthyologica et Piscatoria.39.
Kielpinski M., Kempter J., Panicz R., Sadowski J., Schütze H., Ohlemeyer S. & Bergmann S.M. (2010). Detection of KHV in freshwater mussels and crustaceans from ponds with KHV history in common carp (Cyprinus carpio).The Israeli Journal of Aquaculture – Bamidgeh. 62(1): 28-37.
Kim Văn Vạn &Nguyễn Văn Thọ(2012). Nghiên cứu dịch tễ ấu trùng sán lá truyền lây qua cá Chép giống (Cyprinus carpio) trong các hệ thống nuôi. Tạp chí Khoa học và Phát triển - Trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội. ISSN 1859-0004. 10(6):933-939.
Kim Văn Vạn &Phạm Thị Thắm (2018). Nghiên cứu một số đặc điểm bệnh u nang bã đậu trong ruột cá chép do bào tử sợi gây ra tại Hải Dương. Tạp chí Khoa học và Kỹ thuật Thú Y. 25(6):76-82.
Kim Văn Vạn &Trấn Thị Loan (2010).Xây dựng mô hình nuôi ghép cá Trắm đen trong ao tại Hải Dương. Tạp chí Khoa học, Công nghệ & Môi trường. Sở KH & CN tỉnh Hải Dương. 3:19-21.
Kim Văn Vạn, Phan Trọng Bình &Nguyễn Thị Lan (2013). Nghiên cứu dịch tễ ấu trùng sán lá truyền lây qua cá chép thương phẩm (Cyprinus carpio). Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thú y ISSN 1859-4751.20(3):69-73.
Minamoto T., Honjo M., N., Uchii K., Yamanaka H., Suzuki A., Kohmatsu Y., Iida T. &Kawabata Z.i. (2009). Detection of cyprinid herpesvirus3 DNA in river water during and after an outbreak. Veterinary microbiology.135: 261-266.
Minamoto T., Honjo M., N., Yamanaka H., Tanaka N., Itayama T. & Kawabata Z. (2011). Detection of cyprinid herpesvirus-3 DNA in lake plankton. Research in veterinary science.90: 530-532.
Minamoto T., Honjo M., Yamanaka N.H., Uchii K. & Kawabata Z.i. (2012). Nationwide Cyprinid herpesvirus 3 contamination in natural rivers of Japan. Research in veterinary science.93: 508-514.
OIE (2018). Principles and methods of validation of diagnostic assays for infectious diseases. Manual of diagnostic tests for aquatic animals. 366p.
Phan V.T., Ersboell A.K.,Thanh N.T.,Khue V.N.,HaT.N.&Murrell K.D.(2010).Freshwateraquaculturenurseriesand infection of fish with zoonotic trematodes, Vietnam, Emerg Infect Dis. 16: 1905-9.
Pikarsky E., Ronen A., Abramowitz J., Levavi-Sivan B., Hutoran M., Shapira Y., Steinitz M., Perelberg A., Soffer D. & Kotler M. (2004) Pathogenesis of acute viral disease induced in fish by carp interstitial nephritis and gill necrosis virus. Journal of virology.78: 9544-9551.
Pikulkaew S., Meeyam T. & Banlunara W. (2009). The outbreak of koi herpesvirus (KHV) in koi (Cyprinus carpio koi) from Chiang Mai Province, Thailand. The Thai Journal of Veterinary Medicine.39: 53-58.
Sano M., Ito T., Kurita J., Yanai T., Watanabe N., Miwa S. & Iida T. (2004). First detection of koi herpesvirus in cultured common carp Cyprinus carpio in Japan. Fish Pathology.39: 165-167.
Van K.V., Hoai T.D., Buchmann K., Dalgaard A. & Tho N.V. (2012). Efficacy of praziquantel against Centrocestus formosanusmetacercariae infections in common carp (Cyprinus carpioLinnaeus). J Southern Agric. 43: 520-523.
Yuasa K., Sano M., Kurita J., Ito T. & Iida T. (2005). Improvement of a PCR method with the Sph I-5 primer set for the detection of koi herpesvirus (KHV). Fish Pathology.40: 37-39.