TỔNG QUAN BỐI CẢNH VÀ GIẢI PHÁP CHO PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN VÀNÔNG DÂN

Ngày nhận bài: 29-06-2022

Ngày duyệt đăng: 21-10-2022

DOI:

Lượt xem

0

Download

0

Số: Tập 20 Số 10 (2022)

Chuyên mục:

TỔNG QUAN

Cách trích dẫn:

Quỳnh, N., Viên, T., Nhuần, N., Hiền, N., Đức, N., Hà, D., … Phương, Đặng. (2024). TỔNG QUAN BỐI CẢNH VÀ GIẢI PHÁP CHO PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN VÀNÔNG DÂN. Tạp Chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 20(10), 1415–1426. http://testtapchi.vnua.edu.vn/index.php/vjasvn/article/view/1066

TỔNG QUAN BỐI CẢNH VÀ GIẢI PHÁP CHO PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN VÀNÔNG DÂN

Nguyễn Thị Thu Quỳnh (*) 1 , Trần Đức Viên 2 , Nguyễn Hữu Nhuần 2 , Nguyễn Thị Minh Hiền 2 , Nguyễn Minh Đức 2 , Dương Nam Hà 2 , Nguyễn Thị Minh Thu 2 , Lưu Văn Duy 2 , Lê Phương Nam 2 , Bùi Thị Khánh Hoà 2 , Trần Mạnh Hải 2 , Đặng Nam Phương 2

  • 1 Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam
  • 2 Học viện Nông nghiệp Việt Nam

    • Từ khóa

    Chuyểnđổi số, đôthị hoá, biếnđổi khí hậu, toàncầu hoá, phát triển bền vững

    Tóm tắt


    Cơhội và thách thức do bối cảnh chuyển đổi số, đô thị hoá, biến đổi khí hậu và toàn cầu hoá đang làm thay đổi đáng kể khu vực nông nghiệp, nông thôn vànông dânở các nước trên thế giới và ở Việt Nam. Bài báo là kết quả tổng hợp các phân tích của các tác giả trong và ngoài nước giai đoạn gần đây về tác động của từng bối cảnh đến sự phát triển bền vững của nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Chuyển đổi số được coi là một trong những ưu tiên, là giải pháp rút ngắn khoảng cách thông tin bất đối xứng giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị nông sản. Đô thị hóagóp phần thay đổi đáng kể bộ mặt nông thôn nhưng cũng gây nên hệ lụy và xáo trộn về mặt kinhtế - xã hội. Biến đổi khí hậu đang là thách thức lớn nhất đe doạ năng suất, sản lượng của ngành nông nghiệp và thu nhập của nông dân. Đặcbiệt, toàn cầu hoá đang thúc đẩy nông nghiệp thay đổi mạnh mẽ do áp lực từ phía cầu trên thị trường nông sản thế giới. Từ đó, nhóm tác giả cho rằng để phát triển bền vững cần thiết phải thực hiện đồng bộ bốnnhóm giải pháp: hỗ trợ thúc đẩy chuyển đổi số, tận dụng cơ hội từ quá trình đô thị hoá, thích ứng với biến đổi khí hậu và chủ động trong quá trình toàn cầu hoá.

    Tài liệu tham khảo

    Avery L.J., Regmi M.B., Joshi G.R., Rudra C. & Mohanty C. (2017). Rural-Urban Connectivity in Achieving Sustainable Regional Development. Background paper for the Intergovernmental Tenth Regional Environmentally Sustainable Transport (EST) Forum in Asia. For the plenary Session 3: Rural-Urban Connectivity in Achieving Sustainable Regional Development. 14-16 March, 2017, Vientiane.

    Balasubramanian R. & Choi S.C. (2010). Urbanization, population pressure and agricultural intensification: evidences from Tamil Nadu in India. Journal of Rural Development.32(2):87-108.

    Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII (2022). Nghị quyết số 19-NQ/TW hội nghị lần thứ năm, về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Ngày 16/6/2022. Hà Nội.

    Ban Chấp hành trung ương Khoá X (2008). Nghị quyết số 26-NQ/TW hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành trung ương khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Ngày 05/08/2008. Hà Nội.

    BeckersV., PoelmansL., Van Rompaey A.& Dendoncker N.(2020). The impact of urbanization on agricultural dynamics: a case study in Belgium, Journal of Land UseScience, 15:5: 626-643. DOI: 10.1080/1747423X.2020.1769211

    BộNN&PTNT (2021). Dự thảo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn đến 2050. Hà Nội.

    CIAT - World Bank. (2017). Climate-Smart Agriculture in Viet Nam. CSA Country Profiles for Asia Series. Washington, D.C.

    Dayýoðlu M.A. & Turker U. (2021). Digital Transformation for Sustainable Future - Agriculture 4.0: A review . Journal of Agricultural Sciences. 27(4): 373-399. DOI: 10.15832/ankutbd.986431.

    Đỗ Hương (2022). Biến đổi khí hậu là thách thức cấp bách với ngành nôngnghiệpAsean. Truy cập từ https://baochinhphu.vn/bien-doi-khi-hau-la-thach-thuc-cap-bach-voi-nganh-nong-nghiep-asean-102220506091848304.htmngày 30/3/2022.

    Đỗ Kim Chung (2021). Chuyển đổi số trong nông nghiệp. Kỷ yếu Hội thảo phát triển nông nghiệp nông thôn trong bối cảnh chuyển đổi số, Khoa Kinh tế và phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Ngày 11/12/2021. Hà Nội.

    European Commission. (2020). New skills for digital farming. A report in EIP-AGRI Seminar.

    FlintR.W. (2013). Practice of Sustainable Community Development. Springer Science+Business Media New York, DOI 10.1007/978-1-4614-5100-6_2.

    Germanwatch. (2019). Climate change performance index 2019. Retrieved from: https://ccpi.org/on March 15, 2022.

    Germanwatch. (2020). Climate change performance index 2020. Retrieved from: https://ccpi.org/on March 15, 2022.

    Gong C. & Ribiere V. (2021). Developing a unified definition of digital transformation. Technovation, 102 (102217).

    Knaap G.J. & Chakraborty A. (2007). Comprehensive Planning for Sustainable Rural Development. Journal of Regional Analysis and Policy. 37.

    Mellor J. (2002).The Impacts of Globalisation on the Role of Agriculture presented at the Expert Consultation on Trade and Food Security: Conceptualizing the Linkages. 11-12 July 2002, Rome.

    Ngô Thị Thu Hà (2017). Phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu trên thế giới và hàm ý cho Việt Nam. Tạp chí Khoa học Xã hội Việt Nam. 11: 23-32.

    Ngo-DucT., NguyenMH.,PannierE., Woillez M.N., Drogoul A.,Huynh T.P.L, LeT.T.,NguyenT.T.H.,Nguyen T.T., Nguyen T.A.,Thomas F., Truong C.Q., Vo Q.T. &Vu.C.T. (2021). Climate change in Viet Nam; Impacts and adaptation. A COP26 assessment report of the GEMMES Viet Nam project. Paris. Agence Française de Développement.

    Nguyễn Thị Minh Hiền, Nguyễn Hữu Nhuần, Nguyễn Thị Hải Ninh, Nguyễn Thị Thiêm, Đỗ Thị Thanh Huyền, Lê Thị Thanh Loan & Nguyễn Viết Đăng (2021). Đổi mới thể chế, chính sách thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ trong nông nghiệp đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng 4.0. Chuyên đề số 5, nhằm phục vụ Tổng kết nghị quyết 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; và xây dựng Nghị quyết Tam nông mới. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

    Nguyễn Thị Thu Quỳnh, Ngô Minh Hải, Trần Đức Trí, Nguyễn Tất Thắng (2021). Lao động ngành nông nghiệp trước thách thức chuyển đổi sang nền kinh tế số. Kỷ yếu Hội thảo “Phát triển bền vững nông nghiệp, nông thôn trong bối cảnh chuyển đổi số”. Khoa Kinh tế và phát triển nông thôn. Học viện Nông nghiệp Việt Nam, ngày 11/12/2021. Hà Nội.

    Nguyễn Tuấn Sơn, Nguyễn Anh Đức, Đặng Nam Phương (2021). Bài học kinh nghiệm triển khai nông nghiệp số ở một số quốc gia châu Á. Kỷ yếu Hội thảo Phát triển bền vững nông nghiệp, nông thôn trong bối cảnh chuyển đổi số. Khoa Kinh tế và phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, ngày 11/12/2021. Hà Nội.

    Norman W. & MacDonald C. (2004). Getting to the Bottom of “Triple Bottom Line”. Business Ethics Quarterly.14(2):243-262.

    Nugroho A.D., Bhagat P.R., Magda R. & Lakner Z. (2021). The impacts of economic globalization on agricultural value added in developing countries. PLoS ONE 16(11): e0260043. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0260043.

    Nugroho A.D.&Lakner Z. (2022): Impact of economic globalisation on agriculture indevelopingcountries: A review. Agric. Econ. Czech. 68: 180-188.

    PolackovaH. (2020). Socio-economic Consequences of Globalization in Agriculture in Relation to Social Responsibility. SHS Web of Conferences. The 19th International Scientific Conference Globalization and its Socio-Economic Consequences 2019 - Sustainability in the Global-Knowledge Economy.Volume 74. 04020. 6pps. https://doi.org/10.1051/shsconf/20207404020.

    Robinson Guy M. (2018).Globalization of Agriculture. Annual Review of Resource Economics. 10(1): 133-160.http://dx.doi.org/10.1146/annurev-resource-100517-023303.

    Sachs J.D., Schmidt-Traub G., Mazzucato M., MessnerD., Nakicenovic N. & Rockström J. (2019). Six Transformations to achieve the Sustainable Development Goals. Nat Sustain. 2: 805-814. https://doi.org/10.1038/s41893-019-0352-9.

    Sati V.,DENG Wei, Lu Yafeng,Shaoyao Zhang,WAN Jiangjun & Song Xueqian (2018). Urbanization and Its Impact on Rural Livelihoods: A Study of Xichang City Administration, Sichuan Province, China. Chinese Journal of Urban and Environmental Studies. 05. 1750028. 10.1142/S2345748117500282.

    Thornton P., Dinesh D., Cramer L., Loboguerrero A.M. & Campbell B. (2018). Agriculture in a changing climate: Keeping our cool in the face of the hothouse. Outlook on Agriculture. 47(4): 283-290. https://doi.org/10.1177/0030727018815332

    Thủtướng Chính phủ (2022). Quyết định số 150/QĐ-TTg ngày 28/01/2022phê duyệt Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050,Hà Nội.

    Tổng cục thống kê (2021). Thông cáo báo chí về kết quả điều tra nông thôn, nông nghiệp giữa kỳ năm 2022. Truy cập từ https://www.gso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2021/06/thong-cao-bao-chi-ve-ket-qua-dieu-tra-nong-thon-nong-nghiep-giua-ky-nam-2020/ngày 12/02/2022.

    Trần Đức Viên (2020). Nông nghiệp Việt Nam: những vấn đề tồn tại. Truy cập từ https://tiasang.com.vn/-quan-ly-khoa-hoc/Nong-nghiep-Viet-Nam-Nhung-van-de-ton-tai-26635ngày 15/7/2021.

    Trần Hồng Thái, Ngô Tiền Giang, Mai Văn Khiêm & Đỗ Tiễn Anh (2022). Thực trạng và giải pháp bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, bảo đảm phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững ở Việt Nam (Phần 2). Truy cập từ: http://hdll.vn/vi/nghien-cuu---trao-doi/thuc-trang-va-giai-phap-bao-ve-moi-truong-thich-ung-voi-bien-doi-khi-hau-phong-chong-thien-tai-bao-dam-phat-trien-nong-nghiep-nong-thon-ben-vung-o-viet-nam-phan-2.htmlngày 30/3/2022.

    Trần Như Khuyên & Đặng Thanh Sơn (2020). Cách mạng công nghiệp 4.0 trong lĩnh vực nông nghiệp và định hướng phát triển ngành chế biến nông sản thực phẩm ở Việt Nam. Truy cập từ https://www.vnua.edu.vn/tin-tuc-su-kien/nghien-cuu-khoa-hoc/cach-mang-cong-nghiep-4.0-trong-linh-vuc-nong-nghiep-va-dinh-huong-phat-trien-nganh-che-bien-nong-san-thuc-pham-o-viet-nam-51190 ngày 11/12/2021.

    Trương Thị Quỳnh Vân (2021). Xuất khẩu sản phẩm nông sản chủ lực của Việt Nam: cơ hội, thách thức trong thời gian tới. Truy cập từ https://vioit.org.vn/vn/chien-luoc-chinh-sach/xuat-khau-san-pham-nong-san-chu-luc-cua-viet-nam--co-hoi--thach-thuc-trong-thoi-gian-toi-4378.4050.htmlngày 20/9/2022.

    UNEP (2020). Green economy. Retrieved fromhttps://www.unep.org/explore-topics/green-economy/what-we-do/economic-and-fiscal-policy/ fiscal-policy/policy-analysis-6 on Feb 12, 2022.

    Uziak J. & Lorencowicz E. (2017). Sustainable Agriculture. Developing Countries Perspective. pp. 389-394.

    Walljasper C. (2019). Agriculture is one of the biggest contributors to climate change. But it can also be a part of the solution. Retrieved fromhttps://investigatemidwest.org/2019/09/27/agriculture-is-one-of-the-biggest-contributors-to-climate-change-but-it-can-also-be-a-part-of-the-solution/on March 15, 2022.

    Wan G. (2013). Why urbanization may benefit the environment. Retrieved from https://www.adb. org/news/op-ed/why-urbanization-may-benefit-environment-guanghua-wan ngày on July 29, 2022.

    Wang S., Bai X., Zhang X., Reis S., Chen D., Xu J. & Gu B. (2021). Urbanization can benefit agricultural production with large-scale farming in China. Nat Food. 2: 183-191. https://doi.org/10.1038/s43016-021-00228-6.

    Weforum (2021). Coutries rank highest digital competitiveness. Retrieved from https://www.weforum.org/agenda/2021/09/countries-rank-highest-digital-competitiveness/ on Feb13, 2022.

    Wolfert S., Ge L., Verdouw C. & Bogaardt M.J. (2017). Big Data in Smart Farming - A review. Agricultural Systems. 153: 69-80. https://doi.org/10.1016/j.agsy.2017.01.023.

    Zhong Bo, Shuang Wu, Geng Sun & Ning Wu (2022). Farmers’ Strategies to Climate Change and Urbanization: Potential of Ecosystem-Based Adaptation in Rural Chengdu, Southwest China. International Journal of Environmental Research and Public Health. 19(2): 952.https://doi.org/10.3390/ijerph19020952.